اقتصاد جهانی

آیا چشم‌انداز یک بحران اقتصادی جهانی در پیش‌رو است؟ احتمالاً نه. آیا جهان در معرض خطر رکودی دیگر قرار دارد؟ نه به زودی. با این حال بازبینی اخیر صندوق بین‌المللی پول از پیش‌بینی رشد اقتصادی روندی کاهشی دارد. موریس آبسفلد اقتصاددان ارشد صندوق که هفته گذشته در واشنگتن صحبت می‌کرد یادآور شد که صندوق پیش‌بینی خود را از رشد تولید ناخالص داخلی جهان پایین آورده است. احتمال دارد پیش‌بینی بعدی باز هم کمتر باشد. به گفته او یکی از تهدیدهای بزرگ در برابر اقتصاد جهان ریسک‌های غیراقتصادی ناشی از سیاست‌های کثیف است. او هشدار داد جهانی که از نظر اقتصادی دچار یأس و نومیدی شود مکانی خطرناک برای سیاست خواهد بود. پیش‌بینی‌های واقعی چندان وحشتناک نیستند. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی خود را از رشد اقتصادی جهان برای سال 2016 از 4 /3 به 2 /3 درصد کاهش داد. با این وجود این نرخ باز هم از سال 2015 بالاتر است. بازبینی‌ها در مقیاس وسیع انجام شده‌اند: آمریکا، اروپا و جهان نوظهور همگی شاهد کاهش سرعت رشد بوده‌اند. پیش‌بینی‌ها برای منطقه زیر صحرای بزرگ آفریقا بیشترین کاهش را داشته‌اند. دلیل اصلی این امر آن است که چشم‌انداز کشور نفت‌خیز ‌نیجریه‌، بزرگ‌ترین اقتصاد قاره آفریقا، تیره و تار است. به گفته آقای آبسفلد بهبود اخیر بهای نفت مقداری از فشار واردشده بر تولیدکنندگان را کم می‌کند اما دیگر شاهد بهای 100دلاری نفت نخواهیم بود. در میان اقتصادهای بزرگ فقط چین پیش‌بینی خود را حفظ کرد. صندوق بین‌المللی پول اطمینان دارد که اقدامات محرک در ماه ژانویه به زودی تاثیر خود را نشان خواهند داد. اما به عقیده آبسفلد نگرانی زیادی در مورد کیفیت رشد چین دیده می‌شود چرا که اعتبارات تازه به سمت صنایع ضعیف سوق داده شده‌اند. سناریویی که صندوق بیش از همه درباره آن نگران است آن است که کندی یکنواخت رشد تولید ناخالص داخلی جهان با کاهش سرمایه‌گذاری باز هم ادامه یابد. در این صورت تنش‌های سیاسی شدیدتر خواهند شد که آنها نیز به نوبه خود باعث می‌شوند ترمیم اقتصاد باز هم دشوارتر شود. برزیل نمونه کاملی از آن است که چگونه یک اقتصاد بد می‌تواند با ناکارآمدی سیاسی به وضعیتی بدتر برسد. به گفته آقای آبسفلد رشد کم اقتصادی می‌تواند به افزایش موج ملی‌گرایی درون‌نگر در جهان ثروتمند بینجامد. سیاست در آمریکا اکنون علیه تجارت آزاد حرکت می‌کند. و علاوه بر مشکل یونان، تهدیدهای مختلف زیادی پیش‌روی آ‌ینده اروپا قرار دارند. هم‌اکنون بحران پناهندگان سیاست مرزهای باز در اروپا را تحت فشار قرار داده است و یک امکان واقعی وجود دارد که بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج شود. روش‌های درمان صندوق بین‌المللی پول برای اقتصاد جهان آشنا هستند: سیاست پولی را تسهیل کنید، هرجا ممکن است آن را با محرک‌های مالی ترکیب کنید و به این مخلوط مقداری اصلاحات قبل از رشد بیفزایید. برای مقابله با خطراتی که صندوق شناسایی کرده لازم است اقداماتی از این قبیل صورت گیرد. اما جهان باید برنامه‌هایی احتیاطی داشته باشد تا در صورت بروز تکانه مالی به صورت هماهنگ به آن پاسخ دهد. آقای آبسفلد با نگرانی می‌گوید: «دیگر جایی برای اشتباه کردن باقی نمانده است.»
منبع: اکونومیست