گفتوگو با فربد زاوه درباره نحوه حضور رنو در ایران
جا‌به‌جایی قدرت
در شرایطی که پژو توانست زمستان سال گذشته قرارداد جدید خود را با ایران‌خودرو به امضا برساند، رنو نیز با ایدرو به توافق رسید و حالا این دو غول فرانسوی باید در بازار ایران با یکدیگر دسته و پنجه نرم کنند.
در شرایطی که پژو توانست زمستان سال گذشته قرارداد جدید خود را با ایران‌خودرو به امضا برساند، رنو نیز با ایدرو به توافق رسید و حالا این دو غول فرانسوی باید در بازار ایران با یکدیگر دسته و پنجه نرم کنند. این در حالی است که به اعتقاد فربد زاوه کارشناس خودرو کشور، اگر دولت در رقابت فی‌مابین میان رنو و سایر خودروسازان حاضر در بازار ایران دخالت نکند، رنویی‌ها می‌توانند به راحتی پژوسیتروئن را پشت سر بگذارند. به گفته این کارشناس، حضور مستقل رنو در ایران می‌تواند به کاهش قیمت خودروهای داخلی و محصولات پژو در بازار داخلی نیز کمک کند.
تفاهمنامه رنو و ایدرو چه تاثیرات کوتاه‌مدت و بلند‌مدتی بر صنعت و بازار خودرو ایران می‌گذارد؟
این تفاهمنامه می‌تواند منشأ تاثیرات مهمی در صنعت و بازار خودرو ایران شود. مهم‌ترین تاثیر قرارداد رنو در کوتاه‌مدت، کنترل قیمت‌هاست. با ورود محصولات جدید رنو به بازار، با توجه به اینکه قیمت‌ها از سوی خود رنو مدیریت می‌شود، قیمت سایر محصولات مشابه در بازار می‌تواند تعدیل شود. مهم‌ترین محصولاتی که تحت تاثیر قرار می‌گیرند محصولات جدید پژو و سیتروئن هستند. در دراز‌مدت، با توجه به مدیریت به‌روزتر رنو، می‌توان نسبت به واردات تکنولوژی ساخت قطعات و مدیریت‌های مدرن بنگاهداری به کشور امیدوار بود. در واقع، این قرارداد می‌تواند منشأ انتقال رویه‌های مدیریتی مدرن خودروسازی به کشور شود، موضوعی که تاکنون مغفول بوده و در هیچ قراردادی لحاظ نشده بود.
آیا می‌توان این تفاهمنامه را مقدمه حضور مستقل خودروسازان دنیا در ایران و ایجاد بازاری رقابتی در کشور دانست؟
به نوعی بله؛ شاید مشارکت سازمان گسترش نشان دهد وزارت صنعت با ترس و واهمه نسبت به آزاد‌سازی مدیریتی در این صنعت اقدام کرده است ولی به هر صورت وجود شبکه مستقل در کنار 60 درصد سهام برای رنو، نشان می‌دهد دولت و وزارت صنعت از ناتوانی خود در مدیریت بازار خودرو و نارضایتی مردم از این نحوه مدیریت آگاه شده‌اند. این روند در آینده تشدید خواهد شد و وزارت صنعت همانند بازار لوازم خانگی در دهه 70 شمسی ناچار است از مدیریت بازار خودرو هم کنار برود و مجوز حضور مستقل صنایع بین‌المللی را صادر کند. خروج تدریجی این وزارتخانه از بازار خودرو می‌تواند نویدبخش ورود خودروسازان مستقل و صاحب‌نام دنیا به بازار ایران باشد. تاکنون خودروسازانی به کشور وارد شده‌اند که معامله با دولت‌ها در سیاست‌های آنهاست، ولی از این پس خودروسازانی به ایران وارد خواهند شد که در فضای رقابتی امکان حیات دارند.
با این نحوه حضور رنو، چه سرنوشتی در انتظار بازار پژو خواهد بود؟
در صورتی که پژو سیاست‌های خود را تغییر ندهد می‌تواند به بازنده بزرگ این قرارداد بدل شود. پژو هیچ وقت علاقه‌ای به حضور مستقل در بازار ایران نداشته است و به نظر می‌رسد تلاش کرده در سایه رانت‌های دولتی، محصولات خود را با هر کیفیت و قیمتی عرضه کند. حتی در مشارکت‌های جدید هم پژو 50 درصد سهام را به اصرار طرف داخلی تملک کرده است و انتظار ندارد با پذیرفتن این شرط نسبت به ورود به یک فضای رقابتی اقدام کند. واقعیت این است که این رفتار مدیریت دولتی بازار ایران حتی بر خود پژو هم تاثیرات مخرب و منفی گذاشته است. به هر صورت تا قبل از تحریم‌ها نزدیک به نیمی از محصولات برند پژو در ایران فروخته می‌شد و نیازی به به روز نگاه داشتن محصولات این برند احساس نمی‌شد، به گونه‌ای که تحریم بیشترین ضربه را به پژو وارد کرد. در عین حال، قیمت اعلامی محصولات جدید پژو بالاست و رنو می‌تواند در سایه فضای رقابتی با قیمت‌گذاری پایین پژو را به شدت آزار بدهد.
این تفاهمنامه به معنای اتمام همکاری رنو با ایران‌خودرو و سایپاست؟
به نظر نمی‌رسد در کوتاه‌مدت این همکاری قطع شود ولی اگر رنو سیمبل را با قیمت‌های بین‌المللی عرضه کند، عملاً تولید تندر90 متوقف خواهد شد. توجه شود که قیمت‌های بین‌المللی سیمبل از قیمت تندر90 در بازار ایران پایین‌تر است. همین موضوع در خصوص ساندروی جدید هم صادق است. در صورتی که رنو این محصول را به سبد محصولات خود در بن رو اضافه کند، وضعیت محصول قبلی تولید داخل تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. نهایتاً رنو باید انتخاب کند که هدف آن دستیابی به 500 هزار دستگاه و بیشتر است یا حفظ رابطه با خودروسازانی که از این پس رقیب داخلی وی هستند. به نظر می‌رسد رنو نهایتاً رقابت را به رفاقت ترجیح بدهد.
ایرادی که به این تفاهمنامه گرفته می‌شود، سهم داشتن ایدرو به عنوان نهادی دولتی در آن است. این موضوع می‌تواند مستقل بودن رنو را در بازار ایران تحت تاثیر قرار دهد؟
سهام ایدرو در این قرارداد بیشتر نشانه نگرانی وزارت صنعت از حضور مستقل خودروسازی مانند رنو در کشور است. امضای این قرارداد در سطح بالا به وضوح نشان می‌دهد وزارت صنعت آمادگی کافی برای پذیرفتن مدیریت مستقل در بازار خودرو را ندارد. ولی به هرصورت شبکه مستقل فروش و سهام 60درصدی نهایتاً اثر فشارهای احتمالی را خنثی کرده و این رنو خواهد بود که تصمیمات لازم را در خصوص بازار می‌گیرد.
واکنش احتمالی خودروسازان بزرگ کشور به این تفاهمنامه چه خواهد بود؟
قاعدتاً ایران‌خودرو و سایپا باید به سایر شرکای تجاری خود اهمیت بیشتری بدهند. رنو دیگر یک تامین‌کننده بین‌المللی رقیب پژو یا سایر تولیدکنندگان خودرو نیست، بلکه یک رقیب داخلی برای آنهاست که اتفاقاً تحت کنترل دولت هم نبوده و مشکلات و موانع و سختی‌های فعالیت تحت نظر دولت را هم ندارد. رنو از این پس یک رقیب داخلی برای صنایع خودروسازی ایران محسوب می‌شود و طبعاً می‌تواند با خودروسازان ایرانی در بازار داخلی دچار تضاد منافع شود. این تضاد منافع، می‌تواند فشار از سوی خودروسازان داخلی به رنو را در پی داشته باشد، بنابراین در دراز‌مدت، حفظ رابطه کنونی چندان ساده نخواهد بود.
با حضور مستقل رنو در ایران می‌توان به کاهش قیمت و بهبود خدمات پس از فروش در بازار کشور امید داشت؟
با توجه به میزان استقلالی که به رنو داده می‌شود، می‌توان اثر افزایش کیفیت محصول و خدمات را مشاهده کرد. حضور رنو با شبکه فروش مستقل در وهله اول به قیمت‌گذاری درست منجر می‌شود و با این حساب می‌توان به کاهش قیمت‌ها به شدت امیدوار بود. البته رنو باید منافع خود در تندر90 و ساندروی نسل قبل را هم در نظر بگیرد ولی عرضه حجیم سیمبل و ساندروی جدید با وجود یک پایگاه تولیدی مستقل، میسر است. بن رو برگ برنده خوبی برای رنو است و این شرکت می‌تواند در صورت عدم پذیرش کاهش قیمت و افزایش تیراژ ساندرو و تندر90، قیمت سیمبل و ساندروی جدید را کاهش دهد و تقاضا را به سمت محصولات جدید خود ببرد. این رفتار محتمل می‌تواند قیمت را به شدت تعدیل کند و روی قیمت محصولا داخلی و خودروهای پژو نیز اثر بگذارد.
در کنار این موضوع، شبکه مستقل رنو با استانداردهای جهانی مدیریت می‌شود و این مدیریت به‌روز سبب خواهد شد کیفیت خدمات ارائه‌شده به مردم متفاوت با کیفیت فعلی خدمات باشد. افزایش کیفیت خاص رنو هم سبب می‌شود کارخانجات داخلی تلاش کنند مفاهیم خدمات پس از فروش را بازتعریف کرده و کیفیت خدمات خود را ارتقا دهند.
رنو می‌تواند به واسطه این تفاهمنامه به بزرگ‌ترین خودروساز خارجی در ایران طی سال‌های آینده تبدیل شود؟
بله، رنو با این قرارداد می‌تواند جای پژو را بگیرد که البته مشروط است. در صورتی که در رقابت رنو با خودروسازان داخلی اختلالی از سوی وزارت صنعت ایجاد نشود، رنو می‌تواند با افزایش ظرفیت‌های تولیدی در سایت بن رو، عملاً قطب جدیدی در تولید داخلی ایجاد کند. این قطب جدید در میان‌مدت حتی می‌تواند به بزرگ‌ترین تامین‌کننده خودرو بازار ایران بدل شود. این نقش رنو البته به حضور سایر رقبای بین‌المللی و البته نحوه حضور آنها در بازار هم بستگی دارد. ولی در شرایط فعلی رنو می‌تواند پژو سیتروئن را به راحتی پشت سر بگذارد.
دیدگاه تان را بنویسید