آیا طرح تحول سلامت یک مسکن مهر دیگر است؟
سنگ بزرگ
اسفندماه ۱۳۹۰ مرضیه وحید‌دستجردی با کمک تعداد قابل توجهی از همکارانش و کارشناسان حوزه سلامت و درمان سندی را تدوین و تصویب کرد که نقشه تحول نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت نام داشت. این نقشه با بیش از ۲۰ فصل مجزا و کامل در مورد برنامه‌ها، اهداف و چشم‌انداز این طرح تدوین شد و به هیات دولت رفت.
اسفندماه 1390 مرضیه وحید‌دستجردی با کمک تعداد قابل توجهی از همکارانش و کارشناسان حوزه سلامت و درمان سندی را تدوین و تصویب کرد که نقشه تحول نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت نام داشت. این نقشه با بیش از 20 فصل مجزا و کامل در مورد برنامه‌ها، اهداف و چشم‌انداز این طرح تدوین شد و به هیات دولت رفت. یک ماه بعد در فروردین‌ماه 1391 نقشه تحول نظام سلامت در هیات دولت تصویب و برای اجرا به دستگاه‌های دولتی ابلاغ شد. در آن برهه بارزترین بند این نقشه که بر اجرای آن تاکید فراوان شد اجرای دستورالعمل نظام ارجاع و پزشک خانواده در مناطق شهری بود که وزارت بهداشت موظف شد ظرف مدت دو سال از تاریخ ابلاغ آن را به اجرا دربیاورد؛ طرحی که اگرچه در برخی مناطق تا آستانه اجرا هم پیش رفت اما پزشک خانواده و نظام ارجاع نیز مشمول زمان شد و روی زمین ماند تا هنوز وزیر بهداشت و درمان دولت یازدهم نیز به دنبال اجرای آن باشد. در نهایت عمر وزارت مرضیه دستجردی کفاف اجرای حتی تک‌بندهایی از این نقشه را نداد و او 9 ماه بعد برکنار شد تا طرح تحول سلامت نیز در سال آخر دولت دهم به فراموش‌خانه سپرده شود. حسن روحانی از
همان آغاز تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری روی بخش سلامت و درمان تاکید ویژه‌ای داشت. همانقدر که در سخنانش به مسکن مهر و هزینه‌هایی که روی دست دولت گذاشته بود اعتراض داشت، بر لزوم تقویت خدمات بهداشتی و درمانی نیز تاکید کرد. شاید به همین دلیل باشد که وزارت بهداشت توانست خود را در صف مدعیان دریافت سهم از درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه‌ها قرار دهد و البته سهمی هم به خود اختصاص دهد.
بیمه درمانی رایگان
نقشه‌ای که مرضیه وحید‌دستجردی برای بخش سلامت کشیده بود توسط سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی به اجرا درآمد و اولین گام آن که در اردیبهشت 93 برداشته شد ثبت‌نام از افرادی بود که تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار نداشتند. این افراد به رایگان تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند تا بعداً بر اساس توان پرداختی خود سالانه حق بیمه ناچیزی پرداخت کنند؛ البته اگر بتوانند. بر اساس آخرین آماری که از سوی مهدی میرشاه‌ولد اعلام شده است تا چهارم تیرماه بیش از پنج میلیون و 200 هزار نفر در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند تا از مزایای بیمه سلامت رایگان برخوردار شوند. با در نظر گرفتن اینکه در حال حاضر - و احتمالاً در سال‌های آینده- حق بیمه این افراد از سوی دولت پرداخت می‌شود که برای هر نفر رقمی معادل 285 هزار تومان است می‌توان محاسبه کرد که دولت تاکنون تعهدی برابر یک هزار و 500 میلیارد تومان برای خود ایجاد کرده است. البته با توجه به افزایش تعداد متقاضیان بیمه این رقم رو به افزایش نیز خواهد رفت.
زایمان رایگان
طرح رایگان شدن زایمان طبیعی البته می‌تواند توجیهاتی چون تشویق مردم به افزایش جمعیت و جلوگیری از انتخاب عمل سزارین، که البته هزینه بیشتری هم در‌بر دارد، برای تولد را در چنته داشته باشد و قابل قبول جلوه کند. برابر آمار وزارت بهداشت کشور ما در حال حاضر با داشتن نسبت 54 درصد دومین کشور جهان از نظر انجام عمل سزارین است. وزارت بهداشت پیش‌بینی کرده با رایگان شدن زایمان طبیعی عمل سزارین به میزان 10 درصد کاهش خواهد یافت و علاوه بر این افزایش جمعیت نیز اثر مثبتی از این تصمیم خواهد پذیرفت. با توجه به نرخ‌های متفاوت زایمان که از 600 هزار تومان تا یک میلیون تومان در بیمارستان‌های دولتی متغیر بوده دولت باید خودش را برای تقبل این هزینه برای حدود 700 تا 850 هزار زایمان طبیعی آماده کند. میزان تولد در سال گذشته حدوداً بیش از یک میلیون و 600 هزار بوده و با در نظر داشتن اینکه نزدیک به 54 درصد از این تولدها از طریق عمل سزارین بوده و اغلب زایمان‌های طبیعی نیز در بیمارستان‌های دولتی است، وزارت بهداشت باید خود را برای پذیرفتن هزینه 700 تا 850 هزار زایمان رایگان آماده کند. رقمی که
البته با توجه به نرخ‌های متفاوت زایمان در بیمارستان‌های دولتی قبل از رایگان شدن چندان دقیق به دست نمی‌آید و می‌تواند بین 400 تا 900 میلیارد تومان هزینه در‌بر داشته باشد.
کاهش پرداختی بیماران بستری
سومین گامی که وزارت تحت نظر سیدحسن قاضی‌زاده‌هاشمی برداشته، کاهش پرداختی از جیب بیماران بستری است. برابر طرح تحول هزینه سلامت قرار است بیماران بستری تنها 10 درصد هزینه را بپردازند که اگرچه می‌تواند برای متقاضی بسیار جذاب باشد اما هنوز مشخص نشده بیمارستان‌هایی که تا چندی قبل بیمار مجروح را برای تهیه نخ بخیه، دستکش پزشک و گاه سرنگ به داروخانه‌ها عودت می‌دادند، امروز چه مقدار از هزینه خرید تجهیزات را متقبل می‌شوند و اگر مثلاً بیماری نیاز به استفاده از پلاتین داشته باشد باز هم بیمارستان برابر گفته وزیر بهداشت موظف به تهیه تجهیزات کامل و دریافت تنها 10 درصد هزینه است یا خیر. وزیر بهداشت در یک برنامه تلویزیونی در اردیبهشت‌ماه گفته بود که قرار است در طرح تحول سلامت کشور افراد با مراجعه به بیمارستان‌های دولتی فقط ۱۰ درصد هزینه‌های درمانی و روستاییان، عشایر و همچنین افرادی که تحت تکفل کمیته امداد و بهزیستی هستند فقط پنج درصد هزینه درمانی را بپردازند. بنا بر پیش‌بینی وزارت بهداشت و درمان بیمارستان‌های دولتی کشور در سال 93 باید میزبان حدود هشت میلیون بیمار
باشند. وزارت بهداشت در این پیش‌بینی هزینه متوسط هر بیمار بستری را یک میلیون و 600 هزار تومان اعلام کرده که تاکنون بیمار 640 هزار تومان از این مبلغ را پرداخت می‌کرده اما با اجرای طرح تحول این مبلغ به 160 هزار تومان کاهش پیدا خواهد کرد. با در نظر گرفتن این آمار می‌توان به این نتیجه رسید که هزینه مترتب بر بیمارستان‌های دولتی در سال جاری به طور کل بالغ بر 13 هزار میلیارد تومان خواهد شد که با در نظر گرفتن پرداخت پنج‌درصدی بعضی از این بیماران کمتر از 10 درصد این مبلغ توسط بیماران پرداخت خواهد شد و دولت حداقل باید 12 هزار میلیارد تومان صرف بستری بیماران در بیمارستان‌های دولتی کند. اما این تمام بندهای این طرح هزینه‌زای دولتی نیست. برابر این طرح خدمات ویژه‌ای برای بیماران صعب‌العلاج و خاص در نظر گرفته خواهد شد تا هزینه‌های بالای تشخیص و درمان این بیماری‌ها برای متقاضیان کاهش یابد. برای نزدیک به 2200 پزشک متخصص که در 270 شهر محروم کوچک مشغول به کار هستند و از شرایط درآمدی خود ناراضی هستند پرداختی‌های تشویقی در نظر گرفته شده تا آنها را متقاعد به ماندن در این مناطق کند. همچنین باید حداقل 1800 پزشک متخصص دیگر نیز به
این مجموعه اضافه شوند تا نیاز فعلی مناطق محروم به پزشک متخصص مرتفع شود. همچنین طرح تحول سلامت در نظر دارد وضعیت هتلینگ بیمارستان‌های دولتی کشور را بهبود بخشد و تا مهرماه سال جاری همه بیمارستان‌های دولتی را به سطح حداقل استاندارد (سه‌ستاره) برساند. برای رسیدن به این هدف دشوار مسائلی چون فرسودگی شدید ساختمان بیمارستان‌ها، تاسیسات، وسایل و تجهیزاتی چون تخت و البته کیفیت غذای بیمارستان‌ها باید ارتقا یابد و تعداد پرسنل نیز افزایش یابد تا در نهایت رضایتمندی مردم از بیمارستان‌های دولتی حاصل شود. در نهایت اینکه با اجرای بندی دیگر از این طرح 1500 نفر پزشک متخصص در 380 بیمارستان دولتی در تمام ساعات روز و شب و ایام تعطیل حضور داشته باشند تا مردم برای بیماری‌های اورژانسی به پزشک متخصص دسترسی داشته باشند.
آیا طرح تحول سلامت کامل اجرا خواهد شد؟
طرح تحول سلامت در حال حاضر هنوز سه گام نسبتاً کوچک برداشته است. هنوز هزینه‌های قابل توجهی به دولت و وزارت بهداشت وارد نشده است. اما مشخص است که اجرای کامل این طرح سالانه مقدار قابل توجهی به هزینه‌های دولت خواهد افزود که تاکنون هیچ منبع درآمدی جز بودجه سالانه کل کشور برایش در نظر گرفته نشده است. بودجه‌ای که هر سال می‌تواند به صلاحدید دولت و البته مجلس دچار تغییرات شود. مسوولان سازمان بیمه سلامت ایرانیان و وزارت بهداشت فعلاً گرفتار کمبود بودجه برای این بخش از طرح نشده‌اند. دولت در ابتدای خردادماه سال جاری مبلغی برابر چهار هزار و 800 میلیارد تومان برای اجرای طرح تحول سلامت از محل بودجه اختصاص داد. اما اینکه این تخصیص بودجه‌ها تا پایان سال به همین صورت ادامه خواهد یافت حتی برای خود وزیر بهداشت هم جای شک و تردید است. وزیری که هنوز راه زیادی دارد تا بدهی‌های سال‌های قبل به بیمارستان‌ها و پرسنل حوزه بهداشت و درمان را بپردازد. به نظر می‌رسد او حسابی روی قول رئیس‌جمهور برای تامین منابع حساب کرده است. با این حال هنوز وضعیت طرح تحول سلامت
نامشخص است؛ اینکه طرح موفق خواهد بود یا تبدیل به مسکن مهر دیگری خواهد شد و از آن به عنوان یک حرکت پوپولیستی صرف از سوی دولت تدبیر و امید یاد خواهد شد.
دیدگاه تان را بنویسید