فرصتی برای سنجش توانایی

رتبه‌بندی شرکت‌های اقتصادی کشور و معرفی برترین‌ها گامی در جهت توسعه اقتصادی کشور است. چراکه باعث می‌شود اطلاعات شفافی از وضعیت بنگاه‌های اقتصادی کشور به دست آوریم و باعث توسعه فضای کسب و کار و اصلاح ساختار شرکت‌ها می‌شود تا بر مبنای آن هریک از شرکت‌ها با شناخت دقیق از نقاط ضعف و قوت خود به سمت توسعه حرکت کنند. بنابراین معرفی شرکت‌های برتر باعث می‌شود حتی مسوولان هم به این رتبه‌بندی توجه داشته باشند. به ویژه در چند سال اخیر، زمانی که فهرست شرکت‌های برتر منتشر می‌شود سیاستگذاران دولتی در حوزه اقتصاد آن را مشاهده می‌کنند و برایشان جالب است که کدام شرکت‌ها در رده‌های بالا قرار دارند. به‌طور مثال در رتبه‌بندی 100 شرکت برتر در سال گذشته چرا در 10 شرکت برتر اول تعداد زیادی بانک وجود داشت. این موضوع سمت و سوی کسب و کارها در کشور را نشان می‌دهد. می‌توان با شناسایی نقاط ضعف و قوت بنگاه‌های اقتصادی کشور مانع از تکرار اشتباهات گذشته شد یا نقاط قوت را تقویت کرد.

تصویر شفاف از اقتصاد

در واقع هدف نمایان کردن تصویر شفافی از بنگاه‌های اقتصادی کشور است. بنابراین باید توجه بیشتری به نتایج رتبه‌بندی شرکت‌ها داشته باشیم. چراکه هم دولت و هم شرکت‌ها باور دارند ارزیابی فعالیت‌های بنگاه‌های اقتصادی در حقیقت کمک بزرگی در جهت رشد و توسعه اقتصاد و تقویت شرکت‌ها و صنایع کشورمان است.

اینکه شرکت‌ها با چه معیاری مورد ارزیابی قرار می‌گیرند در درجه بعدی اهمیت قرار دارد. بر این اساس رتبه‌بندی بنگاه‌های اقتصادی بر مبنای شاخص فروش شاید مناسب‌ترین معیاری باشد که بتوان بر مبنای آن شرکت‌های برتر را انتخاب کرد. با توجه به فعالیت‌های گوناگون شرکت‌ها و ناهمگن بودن آنها عامل فروش گزینه مناسب‌تری است. به هر شکل نمی‌توان شرکتی را که در زمینه IT فعالیت می‌کند با یک شرکت تولید در حوزه فولاد مقایسه کرد. به‌طور طبیعی شرکت‌های نرم‌افزاری از تعداد کارمندان کمتری به نسبت شرکت‌های تولیدی برخوردارند. یا هزینه‌های این شرکت‌ها باهم قابل قیاس نیست. بنابراین شاخص فروش به شکلی کمک می‌کند تا این شرکت‌ها مورد ارزیابی قرار گیرند. در دنیا هم این‌گونه رتبه‌بندی برای بنگاه‌های اقتصادی هر ساله انجام می‌شود. نمونه جالب توجه آن رتبه‌بندی است که فورچون 500 انجام می‌دهد و 500 شرکت بزرگ دنیا را هر ساله معرفی می‌کند. معیار گزینش در رتبه‌بندی‌های جهانی هم عامل فروش است. بر این اساس مشخص می‌شود طی یک سال کدام شرکت‌ها توانسته‌اند بیشترین فروش را داشته باشند و از این لحاظ برتری خود را به نمایش می‌گذارند. البته ما قبول داریم که معیار فروش تنها معیار کافی برای نشان دادن برتری یک شرکت نیست. اما یکی از شیوه‌هایی است که حداقل می‌توان گفت شرکتی که فروش بالایی دارد از قدرتمندی به نسبت سایر شرکت‌ها برخوردار است.

در کدام جایگاه قرار گرفته‌ایم

شاید به همین خاطر باشد که دست‌اندرکاران رتبه‌بندی شرکت‌های برتر در سازمان مدیریت صنعتی علاوه بر ارزیابی شرکت‌ها با شاخص فروش، آنها را با شاخص‌های دیگر چون سودآوری، بازدهی و رشد فروش، دارایی، ارزش بازار، اشتغال‌زایی، فروش سرانه و ارزش افزوده مقایسه می‌کنند.

اتفاقاً رتبه‌بندی و معرفی 100 یا 500 شرکت برتر در کشورمان باعث می‌شود بتوانیم این رتبه‌بندی را با رتبه‌بندی سایر کشورها مقایسه کنیم. اگر نگاهی به رتبه‌بندی سالانه فورچون 500 داشته باشیم کاملاً مشخص است رتبه اول شرکت کشور ما از لحاظ فروش تا چه میزان با شرکتی که در رتبه 500 دنیا قرار گرفته است فاصله دارد. این مساله باعث می‌شود شرکت‌های ایرانی بدانند در چه جایگاهی قرار گرفته‌اند و با شناسایی نقاط ضعف و قوت خود به سمت رفع مشکلات گام بردارند. چراکه فروش سالانه چهار تا پنج میلیارد دلار شرکت‌های برتر ایران قابل قیاس با فروش صدها میلیاردی شرکت‌های برتر دنیا نیست. متاسفانه میزان فروش شرکت‌های بزرگ ما حتی با شرکت‌های برتر در ترکیه هم قابل قیاس نیست و این مساله در واقع بیان‌کننده واقعیت‌های اقتصاد کشور است که چگونه رکود اقتصادی و تحریم‌ها باعث شده شرکت‌های اقتصادی ما با چالش مواجه شوند. بنابراین می‌توان از این نتایج بهره‌های مناسبی داشت. در حقیقت نتایج رتبه‌بندی شرکت‌های برتر از ابعاد مختلف قابل اهمیت است. هم تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان کشور می‌توانند از این نتایج مشکلات و ضعف‌ها را شناسایی کنند و در جهت رفع آن گام بردارند. خوشبختانه در سال‌های اخیر شاهدیم اغلب شرکت‌ها خواهان این هستند که در رتبه‌بندی 100 شرکت برتر حضور داشته باشند تا تصویر کامل و جامع از وضعیت خود در بین سایر بنگاه‌های اقتصادی به دست آورند.