رکورد تازه ایران و چین

گاز طبیعی را می‌توان اصلی‌ترین منبع انرژی فسیلی در آینده دانست زیرا نسبت به دیگر منابع ارزان‌تر و کم‌آلاینده‌تر است. استفاده از این منبع انرژی باعث کندتر شدن روند گرم‌شدن کره زمین می‌شود که هم برای فعالان اقتصادی و هم برای فعالان محیط زیست موضوعی نگران‌کننده است. حال سوال اینجاست که کدام کشورها بالاترین میزان مصرف گاز طبیعی را دارند و کدام کشورها در زمره کوچک‌ترین مصرف‌کنندگان گاز طبیعی هستند؟
اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش اخیر خود اعلام کرد آمریکا بزرگ‌ترین مصرف‌کننده گاز طبیعی در دنیاست. این کشور در سال قبل ۷۸۳ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد که ۸۸ درصد از کل مصرف گاز طبیعی در آمریکای شمالی و ۲۱ درصد از کل مصرف دنیاست. آمریکا بخش اعظم گاز طبیعی را در واحدهای صنعتی به خصوص نیروگاه‌های تولید برق استفاده می‌کند. دومین کشور بزرگ مصرف‌کننده گاز طبیعی دنیا روسیه است که ۴۵۶ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد. این کشور ۷۳ درصد از کل مصرف گاز طبیعی در کشورهای مشترک‌المنافع را به خود اختصاص داد. روسیه در سال ۲۰۰۰ میلادی ۳۹۱ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد و طی 15 سال مصرف در این کشور ۱۶ درصد رشد کرد.
با وجود اینکه تنها سه درصد از جمعیت کره زمین در خاورمیانه زندگی می‌کنند ولی بالغ بر ۱۵ درصد از گاز طبیعی دنیا در این منطقه مصرف می‌شود که معادل 5 /15 تریلیون‌فوت مکعب است. ارزان بودن گاز طبیعی نسبت به دیگر کشورهای دنیا و دسترسی راحت این منطقه به منابع گاز را می‌توان اصلی‌ترین دلایل بالا بودن مصرف در این منطقه نسبت به دیگر مناطق دنیا دانست. طبق گزارش‌های ارائه‌شده توسط اداره اطلاعات انرژی آمریکا ۴۰ درصد از ذخایر تایید‌شده گاز طبیعی دنیا در خاورمیانه است و بخش زیادی از ذخایر هم به دلیل کم بودن سرمایه‌گذاری در بخش اکتشافی هنوز شناخته نشده است. شمار زیادی از کشورهای خاورمیانه سال‌ها درگیر جنگ بودند و این جنگ‌ها مانع از ورود سرمایه‌های خارجی به مناطق و آغاز فعالیت‌های اکتشافی و استخراجی شده است. به همین دلیل انتظار می‌رود حجم ذخایر گاز طبیعی و نفت موجود در خاورمیانه حداقل ۲۰ درصد بیشتر از سطح تایید‌شده کنونی باشد. در میان تمامی کشورهای خاورمیانه دو کشور ایران و قطر از نظر حجم ذخایر گازی تایید‌شده در دنیا اهمیت بیشتری دارند. این دو کشور ۸۰ درصد از مجموع ذخایر گاز طبیعی خاورمیانه را در خود جای داده‌اند و توان تامین بخش بزرگی از نیاز مصرفی دنیا را دارند. البته به دلیل تحریم‌های اقتصادی علیه برنامه هسته‌ای ایران، سرمایه‌گذاری در توسعه حوزه‌های نفتی این کشور انجام نشد و بخش زیادی از ظرفیت‌های ایران هنوز ناشناخته است و در عراق هم جنگ طولانی و درگیری‌های داخلی مانع از توسعه زیرساخت‌های مربوط به این صنعت شده است. افزایش جمعیت، توسعه اقتصادی، توسعه شهرنشینی، کمبود منابع آبی و استفاده از سیستم نمک‌زدایی برای تامین نیاز آبی کشورهای منطقه، در کنار توسعه صنعت پتروشیمی سبب شد مصرف گاز طبیعی در این کشورها با سرعت بیشتری رشد کند. البته قیمت پایین‌تر گاز طبیعی در خاورمیانه هم نرخ رشد تقاضا را افزایش داد. آمارها نشان می‌دهد از سال ۲۰۰۰ تاکنون تقاضای گاز طبیعی در خاورمیانه هفت درصد در هر سال رشد کرده است که نسبت به متوسط نرخ رشد تقاضا در دنیا بالاتر است.
خاورمیانه هنوز منطقه‌ای در حال توسعه است و انتظار می‌رود با افزایش نرخ رشد اقتصادی این منطقه و توسعه فعالیت‌های صنعتی، استفاده از نفت و گاز هم رشد کند. از طرف دیگر این منطقه بسیار جوان است و متوسط سن افراد ساکن در خاورمیانه ۲۲ سال است در حالی که متوسط سن ساکنان دنیا ۳۰ سال و متوسط سن ساکنان کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی ۳۸ سال است. رشد بالای جمعیت در خاورمیانه و انتظار دو برابر شدن جمعیت در این منطقه تا 30 سال آینده می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تقاضا برای برق و گاز شود.

رشد ۶۸۳ درصدی مصرف گاز در چین
در سال ۲۰۱۵ میلادی چین سومین مصرف‌کننده بزرگ گاز طبیعی در دنیا بود و ۱۸۸ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد. در این سال چین ۲۸ درصد از کل گاز طبیعی مصرف‌شده در آسیا را به خود اختصاص داد ولی نرخ رشد مصرف در چین نسبت به دو کشور اول بیشتر بود. چین در ابتدای قرن بیست و یکم میلادی ۲۴ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد و میزان مصرف در سال ۲۰۰۶ برابر با ۵۷ میلیارد متر‌مکعب بود. در این بازه شش‌ساله مصرف گاز طبیعی در چین ۱۳۷ درصد افزایش یافت. در سال ۲۰۱۰ میلادی ۱۰۶ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی در چین مصرف شد و میزان مصرف نسبت به سال ۲۰۰۰ میلادی ۳۴۱ درصد و نسبت به سال ۲۰۰۶ میلادی ۸۵ درصد افزایش یافت. مطالعات نشان می‌دهد نرخ رشد مصرف گاز طبیعی در چین از سال ۲۰۱۰ میلادی با سرعت بیشتری رشد کرد. در سال ۲۰۱۵ مصرف گاز طبیعی نسبت به سال ۲۰۱۰ بالغ بر ۷۶ درصد افزایش یافت و نرخ رشد افزایش مصرف گاز طبیعی نسبت به سال ۲۰۰۰ میلادی برابر با ۶۸۳ درصد بود. چین رکورددار بالاترین نرخ رشد مصرف گاز طبیعی در 15 سال اول قرن بیست و یکم میلادی بود.

ایران چهارمین مصرف‌کننده گاز
در سال گذشته ایران ۱۷۸ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد که معادل ۳۸ درصد مصرف گاز طبیعی در خاورمیانه است. مصرف گاز در ایران نسبت به سال ۲۰۰۰ میلادی ۱۸۷ درصد افزایش یافت که یکی از دلایل آن را می‌توان افزایش توجه به مسائل زیست‌محیطی در ایران و تلاش برای کاهش انتشار گازهای آلاینده دانست. ایران در ابتدای قرن بیست و یکم میلادی ۶۲ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد و از آن سال مصرف آن در صنایع مختلف رشد کرد. در سال ۲۰۰۴ میزان مصرف گاز طبیعی در ایران برابر با ۹۳ میلیارد متر‌مکعب بود و در سال ۲۰۱۰ میلادی به ۱۴۴ میلیارد متر‌مکعب رسید. نرخ رشد مصرف گاز طبیعی در پنج سال اول قرن بیست و یکم ۵۹ درصد، در پنج سال دوم ۴۵ درصد و در پنج سال سوم ۲۳ درصد بود.

ژاپن ۱۹ درصد مصرف آسیا را دارد
در سال گذشته ژاپن ۱۲۹ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد که نسبت به سال ۲۰۰۰ میلادی ۵۳ درصد رشد داشت. نرخ رشد مصرف در این کشور در پنج سال اول قرن بیست و یکم میلادی برابر با هفت درصد، در پنج سال دوم ۲۳ درصد و در پنج سال سوم برابر با ۱۷ درصد بود. این کشور ۱۹ درصد از کل مصرف آسیا را به خود اختصاص داده است و این گاز طبیعی را برای توسعه صنعتی صرف کرده است.

دیگر مصرف‌کنندگان بزرگ دنیا
در سال گذشته کانادا به عنوان ششمین مصرف‌کننده گاز طبیعی انتخاب شد که میزان مصرف در این کشور برابر با ۱۲ درصد مصرف آمریکای شمالی بود. عربستان سعودی که بزرگترین تولیدکننده نفت در اوپک است و اقتصادی وابسته به منابع انرژی دارد در سال گذشته ۸۹ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد که ۱۹ درصد از کل مصرف خاورمیانه بود. این کشور در سال ۲۰۰۰ میلادی ۳۸ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد و نرخ رشد مصرف گاز در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵ میلادی برابر با ۴۷ درصد بود. در پنج سال دوم این قرن نرخ رشد مصرف گاز طبیعی برابر با ۳۰ درصد و در پنج سال سوم این قرن ۲۱ درصد بود.
در سال گذشته آلمان ۸۰ میلیارد متر‌مکعب، امارات ۷۴ میلیارد متر‌مکعب و انگلیس ۷۳ میلیارد متر‌مکعب گاز طبیعی مصرف کرد و از نظر میزان مصرف جایگاه هشتم تا دهم دنیا را داشت. امارات هم در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ میلادی افزایش ۱۲۴‌درصدی داشت ولی نرخ رشد مصرف گاز در فاصله سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ میلادی با سرعت بیشتری رشد کرد.

کم‌مصرف‌ترین کشورها کدامند
در سال گذشته سوئد کمترین میزان مصرف گاز طبیعی را داشت. در این سال مصرف سوئد برابر با ۸۹۰ میلیون متر‌مکعب بود. پرتغال در این فهرست جایگاه دوم را داشت و میزان مصرف گاز طبیعی توسط این کشور برابر با پنج میلیارد متر‌مکعب بود. کشورهای نیوزیلند، شیلی، آفریقای جنوبی، نروژ، چک، رومانی، کلمبیا و بلژیک 10 کشوری هستند که کمترین مصرف گاز طبیعی را دارند. مصرف گاز طبیعی در این کشورها کمتر از ۱۷ میلیارد متر‌مکعب در سال ۲۰۱۵ میلادی بود.