تجارت مبهم

ما در عصر ابهام به سر می‌بریم. در سه دهه گذشته فعالان تجاری می‌توانستند با استفاده از چند ستاره راهنما مسیر خود را پیدا کنند. مذاکره‌کنندگان تجاری موانع تجارت را کاهش داده و ساده‌تر کردند. بانکداران مرکزی تلاش کردند نرخ تورم را در سطح پایین نگه دارند. در سراسر جهان سیاستگذاران پیمان‌های چندجانبه در مورد محیط زیست را به مذاکره گذاشتند. سازمان‌های جهانی مانند ناتو امنیت را در اروپا برقرار می‌کردند. اما امروز ستاره‌های راهنما یکی پس از دیگری از بین می‌روند. همزمان دونالد ترامپ بدون فکر و اندیشه در حال تدوین سیاست است. اکنون مشخص شده است که قانون مراقبت‌های بهداشتی ارزان‌قیمت یا اوباماکر که در سال 2010 به تصویب رسید چندان هم بد نیست. بخش بزرگی از دیوار ترامپ در مرز مکزیک فقط یک حصار خواهد بود. در گذشته، روسای‌جمهور معمولاً با سیاست‌های دقیق از قبل طراحی‌شده به کاخ سفید وارد می‌شدند. آقای ترامپ با یک پاکت کاغذی مچاله‌شده وارد می‌شود که نوشته‌های نامنظمی بر روی آن دیده می‌شوند. در آن سوی اقیانوس اطلس موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) به یک معمای غیرقابل پیش‌بینی تبدیل شده است. هیچ‌کس نمی‌داند که آیا بریتانیا بازار واحد را ترک می‌کند یا اینکه در مورد نوعی عضویت همکار به مذاکره می‌نشیند.

دادگاه‌ عالی باید میزان نقش و مشارکت پارلمان در شکل‌دهی مذاکرات را تعیین کند.

یکی از بزرگ‌ترین وعده‌های عوام‌گرایان به حرکت در‌آوردن دوباره اقتصاد است. ترامپ سیاست نئو ریگانی در مورد کاهش مالیات و افزایش مخارج به ویژه در بخش زیرساختار را مطرح کرده است. متحدان اروپایی او از قبیل ویکتور اوربان نخست وزیر مجارستان و متحد احتمالی‌اش مارین لوپن رهبر جبهه ملی فرانسه اظهارات مشابهی را بیان کرده‌اند. موضوع دیگر بحث «خشکاندن مرداب» در پایتخت‌های این کشورهاست. بر طبق این طرح طبقه حاکم خودخواه در معرض بازبینی دقیق از سوی مردم قرار می‌گیرد. با این حال ابهامات اقتصادی که مانع سرعت گرفتن رشد هستند باعث خواهند شد عوام‌گرایان نتوانند به سرعت به اولین وعده خود عمل کنند و این حقیقت که بنگاه‌ها در زمان ابهامات اقتصادی به لابی‌گری سیاسی روی می‌آورند مانعی بر سر راه دومین وعده خواهد بود.

وعده ترامپ برای به حرکت درآوردن اقتصاد تاکنون با استقبال مثبت وال استریت مواجه شده است. از زمان پیروزی او بازار سهام روندی صعودی پیدا کرد. اقتصاددانانی که در نظرسنجی وال استریت ژورنال شرکت کرده بودند پیش‌بینی‌های خود را بالاتر بردند و بیان کردند با اجرای طرح تحریک مالی اقتصاد در سال‌های 2017 و 2018 به ترتیب تا 2 /2 و 3 /2 درصد انبساط خواهد داشت. اما خوش‌بینی می‌تواند به سادگی با نومیدی جایگزین شود. اگر محرک اقتصادی به کسری بالاتر، تورم بیشتر و نرخ بالاتر بهره منجر شود اثرات آن بسیار مخرب خواهد بود. سایر سیاست‌های وعده‌داده‌شده ترامپ از قبیل محدود کردن تجارت یا مهاجرت قانونی در صورت اجرایی شدن به اقتصاد آسیب می‌رسانند.

در مجموع، ابهامات اقتصادی شرکت‌ها را به جهتی مخالف آنچه محرک اقتصادی قصد دارد آنها را ببرد خواهد کشاند. اگر کسب‌وکارها در مورد آینده اطمینان نداشته باشند از انجام سرمایه‌گذاری‌های برگشت‌ناپذیر امتناع خواهند کرد. خوشبختانه سه اقتصاددان به نام‌های اسکات بیکر از دانشکده مدیریت دانشگاه نورث وسترن، نیک بلووم از دانشگاه استنفورد و استیون دیویس از مدرسه بازرگانی دانشگاه شیکاگو شاخصی را برای پایش ابهامات اقتصادی- سیاسی تهیه کرده‌اند. این شاخص از دهه 1980 وضعیت اقتصادی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که سطوح بالای غیرقابل پیش‌بینی بودن سیاست به کاهش سرمایه‌گذاری کسب‌وکارها و رشد ضعیف اقتصادی منجر می‌شود. شرکت‌ها بهانه زیادی برای عدم اتخاذ تصمیمات بزرگ از قبیل سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات یا استخدام کارکنان تمام‌وقت خواهند داشت. ابهامات سیاستی هزینه سرمایه را بالا می‌برد چراکه احتمال نکول افزایش می‌یابد. تقاضای مصرف‌کننده کمتر می‌شود چون خانوارها ترجیح می‌دهند به جای خرید خودرو یا ماشین ‌لباسشویی جدید به پس‌انداز کردن روی آورند.

این تاثیرات بیشتر در صنایع تولیدی و در شرکت‌هایی ظاهر می‌شوند که توان رقابتی کمتری دارند. بنگاه‌هایی دارای صنایع پررشد مانند فناوری انگیزه بیشتری برای فعالیت و سرمایه‌گذاری دارند چون نمی‌خواهند در برابر رقبا بازنده شوند. شرکت‌های قدیمی که اتکای زیادی به سرمایه‌گذاری و ماشین‌‌آلات دارند (از آن نوعی که آقای ترامپ ترجیح می‌دهد) به احتمال زیاد خود را کنار خواهند کشید و اقتصاد را کندتر خواهند کرد.

جانوران مرداب

ابهامات همچنین باعث می‌شود که مرداب وضعیت باتلاقی‌تری پیدا کند. مقاله اخیر پت آکی از دانشگاه تورنتو و استفان لولن از مدرسه بازرگانی لندن با عنوان «ابهام سیاسی، سرمایه سیاسی و ریسک‌‌پذیری بنگاه‌ها‌» ارتباط محکم بین ابهامات سیاسی و تاثیرگذاری‌های سیاسی را تایید می‌کند. هرچه شرکت‌ها در مورد تغییر سیاست‌ها بیشتر نگران باشند بیشتر تلاش می‌کنند در زمینه‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که نتایج سیاستی مطلوب‌تری به همراه دارند. آنگاه آنها برای سرمایه‌گذاری درازمدت آماده می‌شوند.

اکنون که حزب جمهوریخواه به زودی کنترل کاخ سفید و هر دو مجلس کنگره را در اختیار می‌گیرد اعضای تشکیلات جمهوریخواه در واشنگتن در وضعیت بهتری قرار می‌گیرند تا از آشفتگی سیاسی بهره‌مند شوند. ترنت لات رهبر سابق حزب در سنا که هم‌اکنون برای بنگاه لابی‌گری پتون باگز کار می‌کند به نشریه نیویورک‌تایمز گفت: «ترامپ به افرادی نیاز دارد که او را در ورود و خروج به مرداب راهنمایی کنند. ما برای چنین کمکی آماده هستیم.» این افراد از این واقعیت استفاده خواهند کرد که ترامپ در مقایسه با سایر روسای‌جمهور منتخب در گذشته همدستان و یاران کمتری در واشنگتن دارد. گروه‌های لابی‌گر از همین الان می‌گویند حاضرند در تدوین قوانین و مقررات جدید همکاری کنند. بدون تردید عوام‌گرایان در سال‌های آتی پیروزی‌های بزرگی خواهند داشت. در آمریکا ترامپ خواهد توانست شرکت‌ها را ترغیب کند تا میلیاردها دلاری را که به خاطر نرخ‌های پایین‌تر مالیاتی در خارج از کشور قرار دارند به آمریکا بازگردانند. در بریتانیا قراردادهای یکجانبه همانند آنچه به تازگی با شرکت ژاپنی نیسان منعقد شد احساس خوبی را در میان کسب‌وکارها ایجاد می‌کند. حذف مقررات زائد کسب‌وکارهای کوچک را خوشحال می‌کند. اما با همه این اوضاع، ابهامات باز هم اقتصاد را به جهت مخالف خواهند کشاند. پول‌های نقد روی هم انباشته می‌شوند. کارخانه‌ها و ماشین‌آلات فرسوده و از رده‌ خارج می‌شوند. افرادی از قبیل آقای لات ثروتمندتر و از خود راضی‌تر خواهند شد. عصر ابهامات به معنای عصر تقویت شیاطین خواهد بود.
منبع:‌اکونومیست