اقتصاد دولت یازدهم توفان‌زده است

بودجه امسال را باید غیرواقعی‌ترین بودجه کشور در سال‌های اخیر بنامیمکه حتی رکورد بودجه سال گذشته را هم خواهد زد. یکی از بدترین ویژگی‌های بودجه امسال حساب باز کردن زیاد دولت روی فروش اموال دولتی است. این منابع درآمد در این سطح هم غیرقابل تحقق است و هم اصلاً منطقی نیست که بخش قابل توجهی از درآمدهای یک بودجه را منوط به فروش اموال دولتی کنیم. این اموال سهم یک دولت در یک سال نیست. یک سرمایه عمومی است و نباید چوب حراجش را در یک سال برای تامین درآمد یک‌ساله زد. به همین دلیل زیاد موافق بالا رفتن این سهم نیستیم. از سوی دیگر وزیر نفت، صحیح نمی‌گوید. به ایشان صادقانه هم گفته‌ایم که بسیار سطحی و غیر‌واقعی حرف از تامین درآمدهای نفتی می‌زنند. درآمدهای نفتی امسال ما مسلماً نسبت به سال گذشته کاهش خواهد یافت. در حالی که عملاً تغییر چندانی در سطح وابستگی بودجه به نفت بین سال‌ گذشته و امسال وجود ندارد.
به همین دلیل بهتر این است که اینقدر رویایی در چنین سال مهمی به درآمدهای نفتی اتکا نکنیم. اصلاً نمی‌دانیم که وضع تحریم به کجا می‌رسد. چقدر نفت می‌فروشیم. چقدر از پول نفت‌های فروخته‌شده به دست‌مان می‌رسد. بعد هم پول نصیب‌مان می‌شود یا کالای اجباری. با چنین مجهولاتی، هر نوع نگاه معتمدانه به درآمد بالای نفتی، تنها سبب می‌شود یکی از ستون‌هایی را که قرار است بودجه بر آن استوار باشد، سست‌تر بسازیم. در مورد درآمدهای مالیاتی هم که وضع به همین بدی است. کشور در شرایط رکود اقتصادی است. در شرایط رکود حرف از بالا بردن درآمدهای مالیاتی می‌زنند. یا آقایان معنی مالیات را نمی‌فهمند یا معنی بالا بردن درآمدهای مالیاتی را. این طور که نمی‌شود روی کاغذ محاسبه کرد که سهم درآمدهای مالیاتی را بالا می‌بریم. مالیات را از چه کسی می‌خواهند بگیرند؟ از مردمی که از پس تامین درآمدهای روزانه خود بر‌نمی‌آیند؟ آیا از کارمندی که حقوقش را 20 درصد زیاد کردیم، تورم به جایش 30 درصد شده، می‌توانیم سهم مالیاتی بیشتری را بگیریم؟ یا در بخش تولید که وضع به همین بدی است. تولید خوابیده، رکود بالای بخش تولید می‌طلبد سیاست‌های تشویقی و تخفیفی مالیاتی داده شود و حرف از بالا بردن مالیات که شوخی است یا آخرین تیر برای خواباندن کامل بخش تولید. در مورد سایر بخش‌ها هم همین‌طور است. آقایان مدام حرف از مالیات بر ثروت می‌زنند. آخر کدام سیستم کنترلی دقیق دارند که بتوانند این سیاست را اجرایی کنند؟ هنوز بحران‌های دریافت مالیات را در سال‌های گذشته به یاد داریم. قرار بود زیرساخت‌های سیستم دریافت اطلاعاتی‌مان کامل شود. این کار شده؟
با این اوصاف تصور می‌کنم بودجه امسال بودجه‌ای است که هر سمتش را بیاییم درست کنیم، یک پایه دیگرش می‌لنگد. تقصیر اگر 50 درصد در بودجه‌نویسی است، 50 درصدش هم ناشی از توفان‌هایی است که دولت نهم و دهم در زمین اقتصاد ایجاد کرده‌اند و امسال و دولت بعدی هم بی‌نصیب از آن نیست. ارزش پول ملی را که پایین آورده‌اند. بودجه عمرانی را بردند سال‌های سال خرج بودجه جاری کردند، بخش عمرانی کشور خوابید. حالا چوبش را می‌خوریم. صنعت را رسماً به دست خودمان تعطیل کردیم. با این اوصاف تنها باید در مجلس سعی کنیم به هر شیوه ممکن از بدتر شدن شرایط جلوگیری کنیم. راهش هم این است که در حد امکان قناعت اقتصادی در پیش گرفته شود. اولین جایی که بودجه را به میزان بالایی خرج می‌کند شرکت‌های دولتی است و ریاضت اقتصادی را اول از همه باید دولت یازدهم تحمل کند.