خروج از رکود؟

بهبود وضعیت اقتصادی جهان و خصوصاً ایالات متحده در طول پنج سال گذشته، شبیه از روی باند بلند شدن هواپیمای غول‌پیکری بوده است که اگرچه خود را از زمین جدا می‌کند، اما هیچ وقت اوج نمی‌گیرد. اقتصاد اروپا و ایالات متحده بارها دوره‌های رشد مناسب کوتاه‌مدتی را تجربه کرده است که به دنبال خود دوره‌های رشد اندک و بدتر شدن شاخص‌های اقتصادی را آورده‌اند. در حال حاضر به نظر می‌رسد دلایل زیادی برای خوش‌بینی به وضعیت اقتصاد وجود داشته باشد. بخش مسکن که رکود آن در وهله اول وضعیت فعلی را ایجاد کرده، در حال بهبود است. قیمت خانه‌ها افزایش یافته و درخواست مجوزهای ساخت و ساز جدید به سطح سال 2007 بازگشته است. نرخ بیکاری به هفت درصد رسیده که کمترین میزان در پنج سال گذشته است (البته در مورد این نرخ مناقشه فراوان است). بازار سهام رشدی 26درصدی را تجربه می‌کند و کارخانه‌های تولید اتومبیل ورشکسته دوباره می‌توانند روی پای خود بایستند. اما با وجود این چرا نشانه‌های چندانی از شادی برای اتمام بحران در مردم نمی‌بینیم؟ نظرسنجی که سی‌ان‌ان در روزهای آخر ماه نوامبر انجام داد نشان می‌دهد تنها 25 درصد مردم اعتقاد دارند وضعیت اقتصادی بهتر خواهد شد. در حالی‌ که چهار نفر از هر 10 نفر وضعیت اقتصاد را در حال بدتر شدن ارزیابی می‌کنند. همچنین برابر آمار رسمی، شاخص اعتماد مصرف‌کننده برای دو ماه متوالی کاهش یافته است. در واقع به نظر می‌رسد بهبود وضعیت اقتصادی تنها توسط طبقات بالای اجتماع احساس می‌شود. ارزش سهام افزایش یافته است اما تنها نیمی از آمریکایی‌ها سهام دارند. جریان پول نقد به سمت شرکت‌ها سرازیر شده اما دستمزد شاغلان (بعد از محاسبه تورم) تنها یک درصد افزایش یافته است. در بسیاری بخش‌های کارگری همانند کارگران مراکز غذاهای فوری، اعتصابات در حال افزایش است. بحران اشتغال همچنان برقرار است. حداقل 11 میلیون آمریکایی در جست‌وجوی کار هستند و با کمترین تخمین 37 درصد آنها برای بیش از شش ماه است که هیچ شغلی نداشته‌اند. وقتی والمارت اخیراً دو شعبه جدید در شهر واشنگتن افتتاح کرد برای 600 موقعیت شغلی موجود، بیش از 23 هزار رزومه دریافت کرد. یعنی هر درخواست کار تنها 6/2 درصد احتمال پذیرش دارد در حالی که اگر برای تحصیل در‌ هاروارد تقاضا بدهید احتمال پذیرش شما بیش از این عدد است؛ و مهم‌تر اینکه چنین وضعیتی در ایالات متحده اصلاً معمول و عادی نیست. دعوای تقریباً دائمی دموکرات‌ها و جمهوریخواهان بر سر بودجه و سقف استقراض دولت، مردم و خصوصاً کارمندان فدرال را دچار ناامنی کرده است. آنها هر لحظه انتظار یک تعطیلی دوباره و ضررهای اقتصادی متعاقب آن را دارند. در مجموع می‌توان گفت بله، وضعیت بهتر شده است اما به هیچ عنوان نمی‌توان گفت اقتصاد ایالات متحده از بحران خارج شده است. حداقل در سال 2014 این اتفاق رخ نخواهد داد. نشانه‌های بهبود باید ماه‌های متوالی آن‌ هم برای تمام طبقات اجتماع مشاهده شود تا بتوان از کلمه‌ای همانند «خروج» از بحران صحبت کرد. پس تا رسیدن به آن زمان می‌توان همین نشانه‌های اندک را به فال نیک گرفت، اما نباید آن را با اتمام بحران اشتباه گرفت.