ناآگاهی و تردید

هدفمندی یارانه‌ها در فاز دوم گویا مانند کنکوری شده است که میزان توانایی تیم اقتصادی دولت و مجلس را به آزمون گذاشته است. نظرها هم متعدد است و هم در بسیاری از مواقع متناقض؛ اگر برخی از چهره‌های اقتصادی مجلس، با دولت روحانی همدردی می‌کنند که برخلاف انتظار با میزان انصراف‌دهندگان محدود در مسیری گرفتار شده که نه راه پیش دارد و نه پس، هستند چهره‌های دیگری از تیم اقتصادی مجلس که حسن روحانی و مجموعه‌اش را به یک محافظه‌کاری افراطی متهم می‌کنند که در عمل از مقاومت در برابر مردم ناتوان شده و خود دولت عامل انحراف فاز دوم یارانه‌ها از مسیر اصلی و تعیین‌شده است. از نگاه این نماینده‌ها دولت برای کسب رضایت مردم، در حال افول دادن سیاست‌های خود به سطح مردم است و مجلس برای راضی نگه داشتن دولت، در حال افول دادن سیاست‌های خود به سطح دولت. به عبارتی دولت و مجلس می‌روند تا پشت کنند به سیاست‌های اقتصادی که به آن باور دارند تا شاید مردم در این بین راضی باشند.

آنچه اولین آزمون مدیریت اقتصادی دولت روحانی را در سال جدید با نکات قابل تاملی مواجه ساخته است، طرح این پرسش کلیدی است که آیا دولت روحانی به آنچه به عنوان بنیان‌های اقتصادی‌اش معرفی شد، هنوز پایبند است؟

تصویری که از دولت روحانی در ماه‌های اول شکل گرفت دولتی با اعتقاد به اقتصاد آزاد بود که از دخالت در بازار خودداری می‌کند. همچنین دولتی که معتقد به اجرای نص صریح قانون است و در این بین از اجرای سیاست‌های پوپولیستی - صرفاً برای کسب رضایت افکار عمومی- خودداری خواهد کرد.

نمایندگان هم این تردید را مطرح می‌کنند که آیا تیم اقتصادی دولت از استحکام در تصمیم گیری تا اجرا برخوردار هستند؟ به عبارتی آیا دولت روحانی حاضر است تنها به این دلیل که ممکن است سیاست‌هایش با بازخوردی منفی از سوی مردم مواجه شود، 180 درجه خلاف اهداف و استراتژی‌های سیاسی‌اش، عمل کند؟

برای این امر یک مصداق عینی دارند و آن تجربه ناموفق توزیع سبدکالاست و سند می‌آورند دولت روحانی باوجود اقتصاددان‌هایی که به اقتصاد باز اعتقاد داشتند در عمل به شیوه مداخله جویانه‌ای این مدل را اجرایی کردند. سوالاتی که این سوی میدان برای چهره‌های اقتصادی مجلس هم به نوع دیگری مطرح است. هدفمندی یارانه‌ها چه در فاز نخست و چه در فاز کنونی دست پخت تفکرات اقتصادی مجلس با لیدری اقتصاددان‌ها و متفکران اقتصادی هرم سبز بوده است. آیا می‌توان مدعی بود که مجلس کنونی، چهره‌های اقتصادی دارد که توانایی تبیین استراتژی‌های اقتصادی را بر مبنای الگوهای اقتصادی و بنیان‌های علم اقتصاد داشته باشند؟ و به عبارتی آیا این مجلس از آن میزان سواد اقتصادی و پایبندی به این سواد اقتصادی بهره‌مند است؟

اگر در ساحت مجلس، دو کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه را ویترین چهره‌های‌ اقتصادی بدانیم، بررسی تحلیل‌ها، پیش‌بینی‌ها و رویکردهای اعضای این کمیسیون می‌تواند نمادی باشد برای پاسخ به این سوال که این مجلس و این چهره‌های اقتصادی در مورد مهم‌ترین اتفاق اقتصادی کنونی ایران چه نظراتی دارند و چقدر نظرات آنها بر پایه اصول علم اقتصاد و چه میزان مبتنی بر کلی‌گویی‌های سیاسی است؟

«تجارت فردا» در شماره گذشته و این شماره، بدون هیچ‌گونه قضاوت و داوری به طرح یک پرسش در مقابل نمایندگان عضو کمیسیون اقتصادی و برنامه و بودجه پرداخته است: آینده هدفمندی یارانه‌ها را بر اساس وضعیت کنونی، چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا دولت روحانی موفق می‌شود؟ دنبال چه هدف واقعی بودید و چه شد؟ پاسخ‌های این نمایندگان می‌تواند نمادی از میزان اشراف آنها به علم اقتصاد و همچنین پشتوانه علمی آنها برای تصمیم‌گیری باشد.