بازار جدید نفت

با شدت گرفتن روند کاهش قیمت نفت، هر روز به تعداد کسانی که عملکرد عربستان در این بازار را مورد نقد قرار می‌دهند، افزوده می‌شود. آخرین فردی که به این فهرست اضافه شده، مادلین آلبرایت وزیر خارجه اسبق ایالات متحده است که اعتقاد دارد عملکرد عربستان در این زمینه اصلاً عقلانی نیست. نفت در ژانویه سال جاری میلادی، به کمترین قیمت خود در طول 13 سال گذشته رسید و هر بشکه از آن با کمتر از 30 دلار مبادله شد. اگرچه می‌توان به جرات گفت عربستان سعودی تنها کشوری است که می‌تواند این روند را متوقف کرده یا حتی برعکس کند، اما هیچ نشانه‌ای از تمایل این کشور به کاهش تولید مشاهده نمی‌شود. به‌رغم اینکه عربستان در سال 2015 با کسری بودجه تاریخی مواجه شده است و پیش‌بینی می‌شود این روند در سال جاری هم با شدتی بیشتر ادامه داشته باشد، باز هم نشانه‌ای از کاهش تولید با هدف افزایش قیمت در سیاست‌های این کشور مشاهده نمی‌شود.
آلبرایت که در کالج ولزلی سخن می‌گفت، اظهار داشت از دیدگاه فردی که عقلانی به جهان نگاه می‌کند، عملکرد عربستان اصلاً قابل درک نیست. البته وی تایید کرد سهم بازار، موضوعی است که عربستان حتی بیشتر از قیمت در حال حاضر نگران آن است. و در عین حال آلبرایت در همین سخنان تاکید کرد عربستان اگر سهم بازار خود و البته اوپک را در حال حاضر از دست بدهد، احتمال زیادی دارد دیگر نتواند آن را باز پس بگیرد.
در واقع آلبرایت اولین سخنرانی است که از نگرانی‌های واقعی عربستان در این بازار سخن گفته است. در حال حاضر بازار نفت بیش از آنکه از روندی عقلانی که بر سایر بازارهای دارای ثبات حکومت می‌کند، بهره‌مند باشد، میدان مبارزه ایالات متحده و عربستان است. دو کشوری که هر یک سعی می‌کنند دیگری را از بازار خارج کنند. ایالات متحده در حال حاضر تولیدی بیشتر از عربستان دارد. آن هم در حالی که کاهش قیمت نفت، بسیاری از تولیدکنندگان در این کشور را وادار به توقف موقت تولید کرده است. آمار نشان می‌دهد در حال حاضر ایالات متحده بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان است و عربستان در مقام دوم قرار دارد. اما صحبت از اثرگذاری ایالات متحده بر بازار نفت نمی‌شود که البته می‌تواند به علل متفاوتی باشد، اول اینکه اقتصاد آمریکا بر خلاف عربستان هیچ وابستگی به نفت ندارد و دوم اینکه تولیدکنندگان نفت در ایالات متحده خصوصی محسوب می‌شوند در حالی که صادرات نفت در عربستان و کلیه کشورهای عضو اوپک روندی دولتی و حکومتی است. به هر حال قابل کتمان نیست که تعادل قبلی بازار طلای سیاه به هم خورده و تعادلی جدید در حال شکل‌گیری است. اینکه این تعادل جدید چه خواهد بود و برندگان و بازندگان این تغییر چه کشورها /دولت‌هایی هستند، موضوعی است که هنوز به زمان نیاز دارد. اما در این موضوع شکی نیست که عربستان در این دوران گذار، بیشترین هزینه را پرداخته است و خواهد پرداخت.