بازهم تشویق

دولت ژاپن، که همین حالا هم به شدت مقروض است، برنامه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن پول بیشتری به اقتصاد همچنان راکد این کشور تزریق خواهد شد. بسته مشوق مالی که از سوی دولت این کشور تصویب شده است، 1 /28 تریلیون ین یعنی حدود 276 میلیارد دلار ارزش دارد. این آخرین تلاش شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن برای تزریق زندگی به اقتصاد مرده‌ای محسوب می‌شود که دچار توقف تولید و کاهش قیمت‌ها شده است. اگرچه دولت سروصدا و تبلیغات بسیاری را درباره میزان ارزش مالی این بسته به راه انداخته است، اما در واقع تنها کسری از این پول واقعاً صرف تزریق به بازار و تلاش برای ایجاد رونق خواهد شد. این بسته طبق اعلام‌های رسمی شامل تنها 5 /7 میلیارد ین پرداخت‌های مستقیم دولت است و مابقی آن را وام‌های ارزان‌قیمتی تشکیل می‌دهند که هنوز معلوم نیست تا چه حد مورد استقبال مردم قرار بگیرند.
قبل از بسته تشویقی فعلی هم، ژاپن بیشترین میزان بدهی در میان کشورهای توسعه‌یافته را داشت و حالا میزان بدهی دولتی آن به حدی رسیده که در جهان بی‌سابقه یا حداقل کم‌سابقه است. دولت ژاپن در حال حاضر به اندازه 250 درصد تولید ناخالص داخلی خود، بدهی دارد. این میزان از بدهی، بیشتر نتیجه تلاش چندساله دولت آبه برای پایان دادن به رکود و تورم منفی حاکم بر اقتصاد این کشور است. تلاشی که موفقیت چندانی هم در پی نداشته است. کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند بسته فعلی نیز رونقی اندک و کوتاه‌مدت ایجاد خواهد کرد اما جواب مشکلاتی که سال‌هاست اقتصاد ژاپن با آن درگیر است نخواهد بود و هیچ تغییر بلندمدتی در اقتصاد را سبب نخواهد شد.
علاوه بر همه این مشکلات، ژاپن در سال‌جاری با مساله بزرگ دیگری هم روبه‌رو شده است. ارزش ین در مقابل سایر ارزهای مطرح جهان بالا رفته است که به معنی کاهش صادرات و افزایش واردات خواهد بود. کالاهای تولید ژاپن با باارزش‌تر شدن ین، برای خارجی‌ها گران‌تر تمام شده و در نتیجه مشتری در بازارهای بین‌المللی نخواهند داشت و از سوی دیگر کالاهای خارجی هم برای مصرف‌کنندگان ژاپنی ارزان‌تر تمام شده و این کار را برای تولیدکنندگانی که همین حالا هم انگیزه چندانی برای تولید ندارند، بسیار سخت خواهد کرد. تنها از ابتدای سال 2016 تاکنون، ین حدود 18 درصد افزایش ارزش در برابر دلار را تجربه کرده است.
بانک مرکزی ژاپن که یکی از کلیدی‌ترین همکاران آبه در تلاش برای رونق بخشیدن به اقتصاد است اما، اعلام کرد تنها افزایشی اندک در بسته محرک خود خواهد داشت. این افزایش اندک به عقیده کارشناسان نشان از آن دارد که این نهاد تصمیم دارد گزینه تزریق پول به اقتصاد برای پایان دادن به تورم منفی را از دور خارج کند و دیگر قصد ندارد با شعار «هر چقدر پول لازم است به اقتصاد تزریق خواهیم کرد» پیش برود. اما آشکار شدن اینکه آینده همکاری بانک و دولت به کجا خواهد انجامید و آیا موفق به خروج ژاپن از رکود خواهند شد، به زمان نیاز دارد.