قفل تردد

خودروهای به هم چسبیده در خیابان‌های کوچک و اتوبان‌های بزرگ، صدای بوق‌های مکرر در کوچه‌های کوچک و بزرگراه‌هایی که مملو از خودرو هستند و تصاویر مشابه دیگر، همه آشکارترین صحنه‌های معضل ترافیک هستند. اما پشت همین صف‌های ترافیک چه مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خوابیده است؟ آیا می‌توان این حجم از ترافیک را عادی دانست؟ اخیراً برخی از اعضای شورای شهر تهران حجم زیاد ترافیک این شهر را غیرعادی عنوان کرده و از اغراض سیاسی ترافیک تصنعی تهران سخن گفته‌اند. اما آیا واقعاً ترافیک تهران ریشه‌های سیاسی دارد؟ آیا می‌توان مستنداتی برای اثبات فرضیه سیاسی شدن ترافیک یافت؟

بُعد دیگر این ترافیک، مسائل اقتصادی آن است. از بحث میزان افزایش و کیفیت خودرو گرفته تا هزینه‌های اقتصادی این به‌هم‌خوردگی نظم شهری. آیا می‌توان زیان اقتصادی تحمیلی ترافیک بر مردم تهران را محاسبه کرد؟ چگونه می‌توان این میزان را کاهش داد و در کنار این، اقتصاد مدرن چه راه‌هایی برای حل معضل ترافیک دارد؟

صدای بوق‌های مکرر و بروز ناهنجاری‌هایی مانند نزاع‌های ناشی از اختلافات در رانندگی هم، روی دیگر کمتر بررسی‌شده ترافیک است. طبیعی است در این نظم به‌هم‌خورده حوزه حمل‌ونقل شهری ممکن است هر لحظه اتفاق غیرقابل پیش‌بینی‌ای رخ دهد، اما چگونه می‌توان میزان این اتفاق‌ها را حداقل در بخش روابط اجتماعی مردم کاهش داد؟ این راه‌بندان تهران چه خسران‌های اجتماعی‌ دارد و شهروندان تهرانی چه زیان‌های روحی و روانی از ترافیک می‌بینند؟ اصلاً آیا این زیان‌ها قابل ارزیابی هستند و می‌توان برخی عارضه‌های روحی و روانی تهرانی‌ها را به ترافیک نسبت داد؟

از اینها گذشته، شاید مهم‌ترین مساله در ترافیک بحث سیاستگذاری آن باشد. اتاق فرمانی که دست هر نهادی باشد به تنهایی نمی‌تواند با غول ترافیک کنار بیاید. از سیاستگذاران حمل‌ونقلی گرفته تا بخش‌های متولی بخش عمرانی و تصمیم‌گیران حوزه شهرسازی و دیگر بخش‌ها، همه و همه در این پرونده معضل ترافیک متهم هستند. اما آیا نهادها می‌توانند در ادامه با اصلاح و بازنگری سیاست‌های خود مرهمی بر درد ترافیک بگذارند؟