بحران آب در هند

با معیارهای هندی خسارات به بار آمده تکان‌دهنده نبودند: دو کشته، تقریباً 100 خودرو سوخته و حدود 400 بازداشتی. خشونت و درگیری که در 12 سپتامبر در بنگلور مرکز ایالت جنوبی کارناتاکا روی داد زیاد طول نکشید. ظرف 48 ساعت پس از آنکه شمار نیروهای پلیس با فراخوان امداد از سراسر کشور به 15 هزار نفر رسید مقررات منع آمدوشد برداشته شدند و شهر 5 /8 میلیون‌نفری که پایتخت فناوری‌های بالا در هند است به حالت عادی بازگشت.
اما موضوعی که عامل این ناآرامی بود موضوعی همیشگی است: تقسیم آب رودخانه 800کیلومتری کاوری. این رودخانه از بلندی‌های غرب کارناتاکا سرچشمه می‌گیرد و آب مزارع جنوب ایالت و شهر بنگلور را تامین می‌کند. سپس به سمت شرق جریان یافته و به ایالات تشنه تامیل نادو می‌رود. این دو ایالت از قدیم در مورد حقابه رودخانه کاوری اختلاف داشته‌اند. شورش‌ها هنگامی آغاز شد که دادگاه عالی هند حکم داد کارناتاکا باید سدهای خود را باز کند تا آب به همسایه جنوبی برسد.
در کشور پرجمعیت، روستانشین و وابسته به باران هند، مشاجرات بر سر آب غیرمنتظره نیستند. مناقشه‌ها به سال 1892 بازمی‌گردد. در آن زمان حاکمان بریتانیایی تامیل نادو از حاکمان استان می‌سود که کارناتاکای کنونی را در‌بر می‌گرفت قول گرفتند که بدون اجازه آنها بر روی رودخانه کاوری سد نسازند. پیمان دیگری که در سال 1924 منعقد شد مبنای تقسیم آب به شمار می‌رفت و طبق آن کشاورزان در پایین‌دست رودخانه بیشترین سهم را دریافت می‌کردند چراکه در این منطقه تراکم جمعیتی بالاتر و دلتای منطقه بسیار حاصلخیزتر بود.
اما پس از استقلال اوضاع به هم ریخت. در سال 1974 ایالت کارناتاکا اعلام کرد پیمان سال 1924 را به رسمیت نمی‌شناسد. به گفته مقامات ایالتی، آن پیمان تحت ‌فشار امپریالیسم بریتانیا تحمیل شد و کشاورزان تامیل نادو زمین‌های تحت آبیاری خود را گسترش دادند و جلو پیشرفت کارناتاکا را گرفتند. در طول چهار دهه پس از آن زمان جمعیت هر دو ایالت رشد کرد، آبرسانی توسعه بیشتری پیدا کرد و شهرهایی مانند بنگلور بیش از حد بزرگ شدند. این عوامل اختلاف بین دو ایالت را تشدید کرد.
از آنجا که سیاستمداران درصدد جلب آرای روستاییان هر دو ایالت هستند نهادهای هند وارد صحنه نشدند. 17 سال طول کشید تا یک دادگاه ویژه در مورد چگونگی تقسیم آب تصمیم‌گیری کند. پس از این تصمیم‌گیری در سال 2007 که پیمان‌های سال‌های 1992 و 1924 را به رسمیت شناخت شش سال دیگر طول کشید تا دولت ملی هند آن حکم را تایید کند. حتی با وجود این، ایالت کارناتاکا از اجرای مفاد حکم دادگاه از جمله تعیین سازمان‌های مستقل برای مدیریت رودخانه امتناع می‌کند.
این موضوع در زمان فراوانی بارش‌ها اهمیت خود را از دست می‌دهد. اما سال‌های کم‌بارش شاهد بروز مشکلات بوده‌اند: در سال 1991 نزاع بر سر رودخانه در کارناتاکا 18 کشته برجای گذاشت که اکثر آنها مهاجران تامیلی بودند. هر دو ایالت در اقدامی متقابل نمایش فیلم‌هایی به زبان ایالت دیگر را ممنوع ساختند.
امسال بارش‌ها تقریباً در همه جا به استثنای حوضه رودخانه کاوری خوب بود. در این حوضه بارش‌های ژوئن تا نیمه سپتامبر به 23 درصد دوره نرمال رسید. به خاطر بارش‌های اندک در گذشته میزان ذخیره آب سدها اکنون 48 درصد میانگین سطح آن در دهه گذشته است. ذخیره آب در بزرگ‌ترین سد کاوری به مرز هشداردهنده 31 درصد از ظرفیت کل رسیده است. این همان سدی است که آب آشامیدنی بنگلور را تامین می‌کند. به ایالت کارناتاکا دستور داده شده است که همین مقدار آب را به اشتراک گذارد.
حکم دادگاه عالی کشاورزان کارناتاکا را عصبانی کرد و شهروندان خشمگین به اتومبیل‌هایی که پلاک‌های تامیل نادو داشتند، حمله‌ور شدند. این اوضاع متخصصان آب را هم نگران ساخته است. آنها شاهد بروز چندین روند هشدار‌دهنده هستند. یکی از آنها کاهش درازمدت بارندگی در منطقه است. دیگری ناکامی نهادهای دولتی در پایش صحیح عرضه و تقاضای آب است. حکم دادگاه عالی بر اساس گمانه‌زنی‌ها صادر شد و حتی هنگامی که شورش آغاز شد کمیته مسوول اعلام دقیق میزان بدهی آبی کارناتاکا به ایالت همسایه اعلام کرد داده‌های کافی در اختیار ندارد.
آنچه آمار نشان می‌دهد آن است که چه آب در رودخانه کاوری زیاد باشد چه کم، مصرف آب کشاورزان تامیل نادو بیش از اندازه است. از آنجا که جریان رودخانه قابل اتکا نیست این کشاورزان به پمپ آب روی آوردند. چاه‌ها مرتباً عمیق‌تر و منابع آب زیرزمینی خشک‌تر می‌شوند. با وجود این هیچ تلاشی صورت نمی‌گیرد تا کشاورزان را به کشت محصولاتی ترغیب کنند که به آب کمتری نیاز دارند. یک‌سوم از مزارع ایالت شالیزار هستند. دلیل کار ساده است: دولت که به آرای کشاورزان نیاز دارد برای برق و کود شیمیایی یارانه می‌دهد و قیمت خرید تضمینی را برای محصولات کشاورزی تعیین کرده است. به عبارت دیگر، با وجود اینکه باران بیشتر مطلوبیت دارد آنچه حوضه آبی کاوری واقعاً نیاز دارد، حکمرانی بهتر است.
منبع:‌اکونومیست