پاشنه آشیل چین

گزارش جدیدی که توسط بانک جهانی منتشر شده است، توصیه‌هایی برای کاهش میزان تخریب محیط زیست در چین به دولتمردان این کشور ارائه می‌کند. تهیه‌کنندگان این گزارش اعتقاد دارند تغییر نحوه تخصیص منابع و زمین به شهرها و تغییر روند و نحوه شهرنشینی در این کشور، می‌تواند بسیاری از آسیب‌های وارده به محیط زیست را کنترل کند. ساختن شهرهای متراکم‌تر، با وسعت کمتر یکی از این توصیه‌هاست. شهرهایی با این شرایط می‌توانند آلودگی هوا و ترافیک کمتری را تجربه کنند و همچنین ارائه خدمات زیرساختی و حمل‌ونقل عمومی در آنها هم ارزان‌تر تمام شده و آلودگی و آسیب محیط زیستی کمتری را ایجاد کند. تنها در بخش خدمات زیرساختی، ساخت شهرهای متراکم‌تر می‌تواند باعث صرفه‌جویی 4/1تریلیون‌دلاری در هزینه‌های شهری شود که خود به اندازه 15 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور در سال گذشته میلادی است. این کار همچنین می‌تواند وسعت زمین‌های قابل‌ کشت در کشور را افزایش دهد. چین اخیراً با گسترش شدید شهرنشینی و البته گسترش افقی شهرها به جای متراکم شدن آنها با خطر کاهش سطح زمین زیر کشت و در نتیجه خطر ناامنی غذایی روبه‌رو شده است. بحث در مورد نحوه، آثار و تبعات شهرنشینی، یکی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین بحث‌های موجود در مورد چین تلقی می‌شود. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 حدود یک میلیارد نفر، یعنی بیش از 70 درصد جمعیت این کشور شهرنشین باشند. در 30 سال گذشته، شهرها با نیروی کار فراوان و ارزان، زیرساخت‌های مناسب و زمین ارزان، موتور محرک رشد اقتصاد این کشور بوده و نقش مهمی در خروج بیش از نیمی از جمعیت این کشور از دام فقر ایفا کرده‌اند. اما حالا و در حالی که دولتمردان این کشور به طور دائم سعی داشته‌اند از ایجاد زاغه و حاشیه‌نشینی و سایر مشکلات شهرنشینی از این دست جلوگیری کنند، مشکلات شهری، شاید از نوعی دیگر در حال شکل‌گیری است: آلودگی هوا، ترافیک، مراکز شهری پراکنده و ناکارآمد از جمله این آسیب‌های شهری است که در حال حاضر شهرهای چین با آن روبه‌رو هستند و لازم است به سرعت اقداماتی صورت گیرد تا این نقطه قوت دهه‌های گذشته، به پاشنه آشیل این کشور در دهه‌های آینده تبدیل نشود. وسعت شهرهای چین، طبق آمار رسمی، تنها در یک دهه گذشته بیش از 58 درصد رشد داشته و در سال 2011 به 41805 کیلومترمربع بالغ شده است. حدود 90 درصد از این زمین‌ها از کشاورزان گرفته شده و تنها کمتر از 20 درصد ارزش واقعی آن، به آنها پول پرداخت شده است. بر اساس همین گزارش، اگر افزایش شهرنشینی در چین با همین سرعت ادامه یابد، این کشور در دهه آینده به 34 هزار کیلومترمربع دیگر زمین، برای گسترش شهرها نیاز خواهد داشت. به نظر می‌رسد در مجموع افزایش افقی شهرها، در صورت ادامه‌دار بودن، می‌تواند مشکل بزرگی برای چین ایجاد کند و افزایش آلودگی هوا، مرگ‌ومیر نوزادان، آلودگی محیط زیست و... تنها بخشی از این مشکلات خواهد بود.