ابهام در اطلاق «بازار» برای سکه

قیمت سکه طی هفته گذشته متاثر از نوسانات نرخ ارز و روند افزایشی قیمت جهانی طلا شرایط متفاوتی را پشت سر گذاشت به طوری که در دامنه 875 تا 880 هزار تومان قیمت‌های مختلفی را تجربه کرد. طی هفته گذشته هر دو فاز افزایش قیمت اونس و قیمت دلار در بازار تجربه شد و نقش مکمل این دو فاکتور در تعیین قیمت سکه هر روز این کالا را در جهتی به حرکت در‌آورد. به این ترتیب روزهای شنبه و دوشنبه قیمت سکه متناسب با افزایش قیمت اونس و ارز افزایش یافت اما در مجموع با نگاهی به بازار سکه نقدی، قیمت این کالای گرانبها از دو روند تقریباً متقارن تبعیت کرد. هفته گذشته اونس طلا بیشتر روزهای هفته را با افزایش سپری کرد که دلیل این امر نیز ثبات بازار طلای جهانی است. طی هفته گذشته در فاصله روزهای جمعه تا چهارشنبه، قیمت اونس از هزار و 210 دلار به هزار و 225 دلار رسیده که این نشان‌دهنده افزایشی معادل 23/1درصدی در بازار است. در اواسط هفته حتی قیمت از هزار و 240 دلار هم فراتر رفت. در این میان در بازارهای جهانی، معامله‌گران در انتظار حضور یلن در راس فدرال‌رزرو آمریکا هستند. یلن مدافع سیاست‌های انبساطی است و پیش از این احتمال حضور او به عنوان رئیس فدرال‌رزرو مانع از سقوط شدید قیمت طلا در روزهایی شده بود که به دلیل پیش‌بینی کاهش شدید مشوق‌های اقتصادی، دیگر هیچ بهانه‌ای برای حضور فعال در بازار طلا وجود نداشت. حضور او در حال حاضر در کنار پیش‌بینی معامله‌گران از پایین ماندن نرخ بهره لااقل در دو سال آینده باعث شده است طلا اهداف کاهشی گذشته خود را فعلاً فراموش کند. معامله‌گران در این بین اما با قاطعیت از افزایش قیمت طلا سخن نمی‌گویند و معتقدند افزایش تقاضا در هند و چین به صورت موقت قیمت‌ها را اندکی افزایش داده و ممکن است این روند به زودی تغییر کند. در حال حاضر پیش‌بینی‌ها اکثراً از نوسانات محدود قیمت طلا در سال 2014 حکایت دارند.

در بازار داخل نیز همچنان فعالان بازار سکه معتقدند تقاضای چندانی به بازار تزریق نشده و تغییرات قیمتی تنها روی تابلو است و قیمت ذاتی سکه متاثر از قیمت اونس و دلار تغییر می‌کند و این امر انگیزه‌های خرید را به همراه ندارد. به گفته یکی از فعالان بازار سکه، مادامی که تنها قیمت روی تابلو تغییر می‌کند نمی‌توان از «بازار» دم زد، چرا که بازار و قیمت آن باید از تلاقی عرضه و تقاضا حاصل شود، اما آنچه این روزها قیمت را تغییر می‌دهد بیشتر قیمت ذاتی است. به عقیده او، نگاهی به روند معاملات بازار سکه نشان‌دهنده تغییر در فرآیند تقاضا نیست، در حالی که بازار سکه در ایران لااقل در سه سال گذشته همواره تابع تصمیمات متقاضیان و اقدامات بانک مرکزی به عنوان تنها عرضه‌کننده سکه بوده است. خانزاده معتقد است رشد چشمگیر بورس در ماه‌های اخیر باعث شده است سرمایه‌های کلان که زمانی بازار را در اختیار خود داشت از بازار خارج شده و به این مکان نقل مکان کند و لذا آنچه برای سکه باقی مانده سرمایه‌های خردی است که ریسک‌پذیری پایینی دارند و اغلب صاحبان سکه در شرایط کنونی افرادی هستند که از قدرت تجزیه و تحلیل بالایی برخوردار نیستند. به عقیده او، حتی با بهبود قیمت‌های جهانی طلا، ممکن است قیمت ذاتی سکه در بازار افزایش یابد اما ممکن است این امر علاقه‌ای برای حضور خریداران ایجاد نکند، چرا که هرچه اقتصاد به سمت تثبیت پیش رود، حضور در بازارهای حقیقی جای بازارهای واسطه‌گری را می‌گیرد. به خصوص آنکه در شرایط کنونی اکثر سهام بازار سرمایه بازدهی بالایی را عاید خریداران می‌کند و حتی با عرضه‌های جدید در قالب اصل 44 ممکن است شرکت‌های خوبی وارد بازار سرمایه شوند که سرمایه‌ها را بیش از پیش جذب کنند.

وزیر اقتصاد نیز اخیراً اعلام کرد سرمایه‌ها از بخش‌هایی مانند سکه و طلا و املاک خارج شده و به بخش تولید منتقل شده است و این گفته وزیر به خوبی وضعیت کنونی بازار را تبیین می‌کند. به عقیده خانزاده افزایش قیمت سکه ممکن است اثر عکس روی بازار بگذارد، به این معنا که صاحبان سکه که مترصد فروش هستند زمانی که قیمت به حدی معقول برسد اقدام به فروش کنند. به هر حال قیمت جهانی طلا بر اساس پیش‌بینی‌های مختلف در سال 2014 ارقام مختلفی خواهد بود که در محدوده هزار و 150 تا هزار و 300 دلار متفاوت است، اما آنچه مشخص است زمان تکیه بر قیمت‌های جهانی برای تجزیه و تحلیل صرف قیمت‌های داخلی و پیش‌بینی روند آتی بازار گذشته است و باید واقعیت‌های اقتصادی را به درستی و مبتنی بر ظرفیت‌های خلق‌شده جدید در اقتصاد تجزیه و تحلیل کنیم. بر این اساس ممکن است تنها قیمت‌های روی تابلو تغییر کند بدون آنکه این قیمت‌ها انگیزه‌ای برای خرید ایجاد کنند.