از «مدیریت اروپایی» به «اقتصاد جهانی»

در ژانویه 1971 گروهی از سران تجاری قاره سبز به پشتیبانی کمیسیون اروپا و انجمن‌های صنعتی اروپا با یکدیگر دیدار کردند. کلاوس شوآب استاد سیاستگذاری تجاری در دانشگاه ژنو، مدیریت گردهمایی حدود 440 شرکت‌کننده از بیش از 30 کشور را در داووس سوئیس بر عهده داشت. او این مجمع را به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی تاسیس کرد و پس از آن هر سال سران تجاری کشورهای مختلف را به ژنو فرا می‌خواند.

اولین نشست سالانه بر راه‌هایی که شرکت‌های اروپایی می‌توانند از رویه‌های مدیریتی آمریکایی بیاموزند، متمرکز بود. در این زمان بود که شوآب نظریه مدیریتی «سهامدار» را بسط داد. رویکرد سهامدار بر موفقیت سازمانی از طریق به حساب آوردن تمام منفعت‌ها توسط مدیران تاکید دارد: نه‌تنها منافع سهامداران و مشتریان بلکه منافع کارکنان و اجتماعات و جوامعی که سازمان درون آنها فعالیت می‌کند. در دومین نشست داووس در سال بعد 300 شرکت‌کننده حضور داشتند. مجمع اروپایی مدیریت (The European Management Forum) تنها مدیرعاملان کشورهای بزرگ را دعوت می‌کرد. با وجود کاهش شمار شرکت‌کنندگان، مباحثات صورت‌گرفته ارزش نشست را ثابت کرد. روزنامه سوئیسی نُیه تسورشر تسایتوگ این نشست را «پیروزی یک ایده» معرفی کرد.

رویدادهای 1973 - فروپاشی برتون وودز و جنگ اعراب و اسرائیل- شاهد این بود که نشست سالانه تمرکزش را از مدیریت به اقتصاد و از مسائل اجتماعی به مسائل بین‌المللی گسترش می‌دهد. برای نخستین بار در می 1974 سران سیاسی به نشست دعوت شدند. در آگوست 1974 مجمع مجموعه میزگردهای خود را به هفت رویداد از جمله نشست‌هایی پیرامون اروپا در بروکسل در دفتر مرکزی کمیسیون اروپا و در انگلستان، فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا و سوئد گسترش داد. تاثیر بحران نفتی عزم مجمع برای گسترش فعالیت‌هایش را سست نکرد.

در آگوست 1976 نخستین سمپوزیوم همکاری‌های تجاری اعراب و اروپا را در مونترو سوئیس سازماندهی کرد. 1500 مقام اجرایی ارشد از جمله 400 تن از جهان عرب، طی سه روز در نشست، سمینار و مباحثه خصوصی شرکت کردند. روند گسترش و تعمیق روابط مجمع در سال‌های 1977 و 1978 نیز ادامه یافت.

در آوریل 1979، مجمع به عنوان نخستین نهاد غیردولتی غربی با کمیسیون‌های توسعه اقتصادی چین ارتباط برقرار کرد. این ارتباط در جهت برنامه‌های اصلاحی اقتصاد چین بود. این نشست آغاز رابطه‌ای طولانی میان مجمع و چین بود و نشست سالانه در داووس از آن زمان تاکنون شامل مشارکت مقامات چینی نیز می‌شود. در آن سال، نشست‌های منطقه‌ای پیرامون مسائل جهانی نیز به تقویم فعالیت‌های مجمع افزوده شد. در سپتامبر همان سال، شاخص رقابت‌پذیری مجمع منتشر شد. در این گزارش، اجزای اساسی رشد اقتصادی در سراسر اقتصادها سنجیده و مقایسه می‌شد. گزارش مذکور ابزاری را برای سیاستگذاران و سران تجاری فراهم می‌کرد تا بتوانند سیاست‌های اقتصادی و اصلاحات نهادی را فرمول‌بندی کنند. این گزارش به پژوهشی سالانه با عنوان «گزارش رقابت‌پذیری جهانی» بدل شد. اولین گردهمایی غیررسمی رهبران اقتصادی جهان (IGWEL) در سال 1982 برگزار شد. در اکتبر 1982 رونالد ریگان رئیس‌جمهور آمریکا از طریق ماهواره از واشنگتن پیامی زنده به شرکت‌کنندگان نشست سالانه در داووس ارسال کرد. پیام کلیدی او این بود: «ما با متحدان خود با روحیه برابری و مشورت همکاری می‌کنیم.» این پیام آغازگر مشارکت دولت آمریکا در مجمع بود. کلاوس شوآب از راجیو گاندی ششمین نخست‌وزیر هند دعوت کرد تا با سران تجاری دنیا در دفتر مرکزی مجمع در ژنو دیدار کند. کمتر از یک سال بعد، مجمع اولین نشست اقتصاد هند را در دهلی‌نو، با همکاری کنفدراسیون صنعت هند برگزار کرد. راجیو گاندی سخنرانی آغازین را ایراد کرد. این نشست به نقطه مهم در تاریخ بازرگانی هند بدل شد.

در نشست سالانه مجمع در فوریه 1987، وزیر خارجه آلمان غربی، هانس دیتریش گنشر، از مشارکت‌کنندگان خواست به گورباچف یک فرصت بدهند. نشست 1987 را نقطه عطفی در تاریخ جنگ سرد دانسته‌اند. در آگوست همین سال، مجمع نام خود را از «مجمع اروپایی مدیریت» به «مجمع جهانی اقتصاد» تغییر داد و کوشید با تهیه برنامه‌ای برای حل تنش‌های بین‌المللی، دورنمای خود را گسترده‌تر کند. نشست سالانه 1990 به اجلاسی برای تسهیل به هم پیوستن دو آلمان بدل شد. یک گروه غیررسمی متشکل از اعضای پارلمان و سران تجاری آلمان شرقی و غربی در این نشست شرکت کردند و خواهان اجرای فوری برنامه ثبات پولی برای جمهوری دموکراتیک آلمان (آلمان شرقی) شدند. این اقدام‌، پایه‌ای برای اتحاد اقتصادی آلمان شرقی و غربی شد. در نوامبر 1990، با گردهمایی سران کشورهای شرق و غرب اروپا برای نخستین بار، جلسه‌ای با موضوع «اروپای نوین» برگزار شد. همه آنها پذیرفتند که بلوک تجاری اروپای شرقی (Comecon) باید از اساس متحول شود و درهای خود را به روی تجارت و دیگر پیوندهای اقتصادی با غرب باز کند. در می 1992، رئیس‌جمهور آفریقا، ف.و.دو کلرک با نلسون ماندلا و مانگوسوتو بوتلزی در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد دیدار کردند. این دیدار نقطه عطفی در گذار سیاسی آفریقای جنوبی بود. ماندلا برای ایراد نخستین سخنرانی خود درباره آینده اقتصادی آفریقای جنوبی، نشست داووس را برگزید. در مارس 1994، مجمع کوشید نقشی فعال‌تر در دیپلماسی خاورمیانه ایفا کند. در نشست آن سال، وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی، شیمون پرز و یاسر عرفات، رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین، بر سر پیش‌نویس توافقنامه‌ای درباره غزه و اریحا اجماع کردند. نقطه برجسته نشست 1994، آنجا بود که عرفات و پرز با یکدیگر دست دادند و در کنار هم در میان کف ‌زدن‌های حضار وارد سالن اجلاس شدند.

در سال 2000، نظریه سهامدار فراتر از وظیفه سازمان در قبال سهامدارانش گسترش یافت تا شامل مشارکت در مسائل جهانی مرتبط با دولت، آکادمی و جامعه مدنی شود. پس از حمله تروریستی یازده سپتامبر، مجمع تصمیم گرفت برای ابراز همدردی با مردم آمریکا، نشست سالانه را از داووس به نیویورک منتقل کند. در مارس 2004، مجمع برنامه همکاری صنعتی را به منظور تقویت پیوندهایش با اعضا به راه انداخت. علاوه بر این، مجمع رهبران جهانی جوان را به منظور پاسخگویی به اجماع روزافزون بر سر این موضوع که چالش‌های جهان تنها با نگاهی کل‌گرایانه و رو به جلو حل می‌شود، ایجاد کرد. این مجمع متشکل از رهبران و تصمیم‌گیرانی با کمتر از 40 سال سن است. در فوریه 2006، برنامه توقف بیماری سل تصویب شد. همچنین در نشست آن سال، گروهی با عنوان «اتحاد تجاری علیه گرسنگی مزمن» تشکیل شد. از جمله رویدادهای جالب توجه آن سال، حضور آنجلینا جولی در نشست مجمع بود.

در آوریل 2007، کلاوس شوآب در مقاله‌ای در نشریه فارین افیرز (Foreign Affairs) طرح تجاری جدیدی به نام «شهروندی جهانی سازمانی» را معرفی کرد. مجمع در نشست آن سال، انجمن جدیدی متشکل از شرکت‌هایی با رشد سریع که می‌کوشیدند به رتبه شرکت‌های چندملیتی بپیوندند تشکیل داد. 125 عضو موسس «انجمن شرکت‌های رشد جهانی» در سخنرانی افتتاحیه نشست معرفی شدند. در نشست آن سال، محمد خاتمی رئیس‌جمهوری ایران نیز شرکت داشت. در دسامبر 2008، شرکت‌کنندگان مباحثات داووس در سایت یوتیوب به بیش از هشت میلیون نفر رسید. از جمله موضوعات دیگری که در نشست سال 2008 مطرح شد، مقابله با تغییر جوی زمین بود. این موضوع در سال 2009 نیز دنبال شد تا طرح «اقتصاد کم‌کربن» تصویب شد. در نشست سال 2010، خوزه مانوئل باروسو، رئیس پرتغالی کمیسیون اروپا، بسته نجات یورو را عرضه کرد. در سال 2012، آنگ سان سوچی، در یک سخنرانی ویدئویی ویژه از شرکت‌کنندگان نشست داووس خواست تا تلاش‌های کشورش را در راه بدل ‌شدن به نماینده درخشان آنچه ممکن است، یاری کنند. در همین نشست، حمدی جبالی، نخست‌وزیر جدید تونس که پس از پیروزی انقلاب این کشور به این سمت انتخاب شده بود، وعده داد راه دموکراسی را باز کند و به تبعیض در تونس پایان دهد. آخرین نشست داووس سال گذشته برگزار شد. یکی از برنامه‌های نشست 2013، اجلاس صنعتی در دالیان چین بود. از جمله رویدادهای مهم نشست سال پیش، درخواست هنری کیسینجر از آمریکا و روسیه برای همکاری در راستای پایان دادن به تراژدی سوریه بود.