خیز بلند همکاری تجاری

ایران و یونان رابطه‌ای نو با هم آغاز کرده‌اند. چند سالی بود که به واسطه تحریم‌ها، کمتر خبری از مراودات تجاری دو کشور شنیده می‌شد و در تبادلات تجاری، اعداد و ارقام مرتبط با ردوبدل‌های کالا میان دو کشور، کمرنگ و کمرنگ‌تر شده بود. اکنون ایران و یونان توانسته‌اند بعد از برداشته شدن تحریم‌ها، زمینه‌ساز تحولی بزرگ در روابط تجاری باشند و می‌خواهند تا جایی که می‌توانند عدد تبادلات تجاری خود را بزرگ‌تر کنند. راه‌اندازی اتاق بازرگانی مشترک ایران و یونان که البته سبقه‌ای هم در ایجاد شورای مشترک بازرگانی دو کشور دارد، بخش عمده‌ای از این ماموریت را بر عهده گرفته است. علی نقیب، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و یونان می‌گوید پتانسیل‌های زیادی پیش روی اقتصادهای ایران و یونان برای همکاری مشترک وجود دارد و همین امر هم زمینه‌ساز دستیابی به تجارت سه میلیارد یورویی در سال‌های آینده خواهد بود. عددی که به گفته او با توجه به پتانسیل‌های تجاری دو کشور، دور از دسترس نیست.

تشکیل اتاق بازرگانی مشترک چقدر می‌تواند تسهیل‌گر روابط تجاری دو کشور باشد؟

یونان عملاً یک کشور اروپایی است که می‌توان به آن دروازه ورود به اروپا هم گفت؛ چراکه کشوری است که با کشورهای اروپایی همسایگی داشته و تعاملات تجاری را به نحو مناسبی پیش می‌برد. همچنین یونان یکی از کشورهای عضو اروپاست که به نوعی، یک کشور توریستی به شمار می‌آید که هم در حوزه کشتیرانی و دریایی و هم تولید محصولات بهداشتی و آرایشی و محصولات غذایی مثل زیتون صاحب‌نام است، احساس می‌کنم که شورای بازرگانی ایران و یونان که اکنون تبدیل به اتاق بازرگانی ایران و یونان شده است می‌تواند بسترساز یک حرکت نوین در اقتصاد دو کشور و شکل‌گیری همکاری‌های مشترک باشد. این در شرایطی است که ایران و یونان سابقه تجاری طولانی‌مدت با هم دارند و به نظر می‌رسد شکل‌گیری این اتاق می‌تواند زمینه‌ساز تحولی بزرگ در این روابط شود و روابط اقتصادی بین دو کشور را توسعه دهد. ایران و یونان با یکدیگر مشترکات زیادی دارند که این مشترکات عملاً می‌تواند از طریق تشکیل اتاق بازرگانی دو طرف شناسایی شده و تجار شناخت عمیق‌تری به واسطه این نهاد بخش خصوصی از همکاری با یکدیگر داشته باشند و در آینده منافع خوبی در مسائل اقتصادی برای دو طرف داشته باشد.

ایده شکل‌گیری این شورا و اتاق چطور بود، روابط و سوابق تجاری دو کشور به چه نحوی است؟

بنده چندین سال عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و تهران بوده‌ و از نزدیک با تجار و بازرگانان زیادی مواجه بوده‌‌ام. اعتقاد من بر این است که روابط اقتصادی دو کشور باید تحت چارچوب و نظمی باشد که شناخت صحیح مزیت‌های نسبی اقتصادی دو طرف در آنجا باشد تا تجار ما بتوانند با خیال راحت از این اطلاعات استفاده کرده و تجارت خود را با طرف‌های تجاری خود، بسط و گسترش دهند. این اتاق‌های بازرگانی مشترک هستند که می‌توانند این کار را انجام دهند، چراکه هم مورد تایید دو طرف هستند و هم مورد تایید اتاق‌های بازرگانی دو کشور که به نوعی تشکل تشکل‌ها در همه جای دنیا به شمار می‌روند و چتر خود را بر سر همه تشکل‌های اقتصادی باز کرده و به دقت آنها را رصد و پایش می‌کنند. بنابراین شکل‌گیری اتاق‌های بازرگانی مشترک خود می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اعتماد برای کار مشترک میان تجار دو کشور باشد، چراکه اعتبار اتاق‌های بازرگانی، ضمانت‌کننده کار مشترکی است که تجار دو طرف برای گسترش تجارت با هم انجام می‌دهند. پس ‌زمینه به وجود می‌آید که شناخت بیشتری پیدا شود و اطمینان خاطر هم بر روابط تجاری حاکم شود.

اتاق بازرگانی مشترک در طرف یونان و ایران هم تشکیل شده است؟

شورای مشترک در یونان هم بوده و آنجا هم کار می‌کند و اکنون هم اتاق بازرگانی مشترک یونان و ایران برای هماهنگی تجاری میان دو طرف تشکیل شده است.

اکنون سطح تبادلات تجاری ایران و یونان به چه نحوی است؟

در حال حاضر کشور ما با یونان روابط بسیار خوب اقتصادی و سیاسی دارد و بنابراین تشکیل این اتاق می‌تواند روابط را تقویت کند.

برآورد شما از حجم مبادلات چقدر است؟ خود یونان اقتصاد خاصی دارد و با بحران‌های زیادی هم دست‌وپنجه نرم کرده است؛ کشوری که خود با این مشکلات مواجه است، چقدر می‌تواند بازار هدف ایرانی‌ها را تامین کند و مناسب باشد؟

همان‌طور که می‌دانید، یونان در اتحادیه اروپا دچار مسائل و مشکلات زیادی بوده است؛ یعنی این کشور بحران‌های اقتصادی زیادی را از سر گذرانده است و بر همین اساس هم، سال‌ها با بحران مواجه بوده است. خود این کشور استقراض زیادی از بانک‌های اروپایی داشته است و بنابراین خود با مشکلات زیادی مواجه است. اما اکنون مدت‌هاست که یونان در حال حل کردن مشکلات خود با اتحادیه اروپا و سایر کشورهایی است که به نوعی از آنها استقراض داشته است و کم‌کم، فضای خوبی بر اقتصاد این کشور حاکم خواهد شد. چراکه بخش عمده‌ای از مشکلات در شرف حل شدن است. از نظر سیاسی نیز تغییرات زیادی در این کشور صورت گرفته است و من فکر می‌کنم که وضعیت این کشور به ثبات بهتری رسیده و به‌تبع آن، مشکلات اقتصادی هم در حال حل شدن است و وضعیت بهتر خواهد شد. بر همین اساس تصور ما بر این است که این یک موقعیت مناسب برای یونان باشد که با کشوری همچون ایران که وضعیت مناسبی در منطقه دارد، وارد تعاملات تجاری شود و ما را روبه‌روی خود می‌بیند.

زمینه‌های سرمایه‌گذاری که دو طرف می‌توانند داشته باشند، در چه مواردی خلاصه می‌شود؟

زمینه‌های همکاری و سرمایه‌گذاری دو کشور ایران و یونان بسیار متفاوت است. یونان همان‌طور که گفتم در حوزه صنایع آرایشی و بهداشتی، توریست و کشتیرانی حرف‌های زیادی برای گفتن در دنیا دارد و بر همین اساس حوزه‌هایی مثل کشتیرانی، صنایع بهداشتی و غذایی و توریسم زمینه‌های مناسبی است که دو طرف می‌توانند مشترکات فراوانی با هم داشته باشند. ایران هم جاذبه‌های توریستی خوبی دارد که از طریق یونان می‌تواند به اتحادیه اروپا شناسانده شود و مشتریان خود را پیدا کند. یونان نیز برای ایرانی‌ها جاذبه‌های خوبی دارد که ایرانی‌ها هم می‌توانند از آن استفاده کنند.

برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک در ایران و یونان وجود دارد؟

مسلماً این‌طور خواهد بود. نفس تشکیل اتاق‌های بازرگانی مشترک نیز پیگیری سرمایه‌گذاری‌های مشترک در بین دو طرف است و بر همین اساس هم، اتاق بازرگانی مشترک ایران و یونان این کار را پیگیری خواهد کرد. تا تجار با شناخت بیشتر سرمایه‌گذاری‌های مشترک خود را داشته باشند. یکی از اصول تشکیل اتاق‌های بازرگانی مشترک بین دو کشور هم همین است. آنچه مسلم است دو کشور ایران و یونان از کشورهای قدیمی هستند که از تمدن دیرینه باستانی برخوردار هستند. کمتر کشوری این شرایط را دارد و بیشترین تمرکز تمدنی در ایران، یونان، مصر و چین بوده است. بنابراین کشورهایی که تمدن غنی دارند، مشترکات فرهنگی زیادی هم مسلماً دارند و فکر می‌کنم که اگر ما از نظر اقتصادی، از طریق اتاق‌های مشترک با این کشورها نزدیک‌تر شویم، شناخت فرهنگی دو طرف می‌تواند به کارهای تجاری که داریم کمک کند. متاسفانه در سال‌های گذشته ما از این مساله غافل بودیم و بیشتر تمرکز ما کشورهای توسعه‌یافته، صنعتی روز دنیا بوده است در حالی که خود این مشترکات تمدنی که میان کشورهایی مثل ایران و یونان وجود دارد مسلماً می‌تواند در اقتصاد و قراردادها اثرگذار باشد و دو طرف با درک متقابل بیشتری، نسبت به انجام معاملات تجاری اقدام کنند. ما این را به فال نیک می‌گیریم و یکی از پارامترهای مهم برای اینکه این اتاق مشترک تشکیل شود، همین موضوع بوده است. من فکر می‌کنم که نباید این‌طور فکر کرد که تجار ایرانی از طریق یونان تنها با این کشور ارتباط تجاری برقرار می‌کنند، بلکه یونان همان‌طور که در ابتدای صحبتم اشاره کردم، یکی از دروازه‌های رسیدن به بازارهای اروپایی و کشورهای این اتحادیه است که باید از این مزیت، به بهترین شکل استفاده کرد و این از اهمیت بالایی برخوردار است.

یکی از مواردی که مطرح می‌شود، تجارت با پول مشترک دو کشور است که به خصوص به نظر می‌رسد با توجه به قرابت فرهنگی و تبادلات تجاری که از دیرباز به واسطه تمدن‌ها، میان دو کشور صورت می‌گیرد، بهتر است که از پول ملی دو کشور استفاده شود. آیا این شرایط اکنون فراهم است؟

این زمینه برای هر دو کشور وجود دارد، ولی فقط اتاق‌ها در این رابطه تصمیم‌گیر نیستند و باید بانک‌های مرکزی دو کشور و در سطحی کلان‌تر، دولت‌های ایران و یونان در این رابطه تصمیم‌گیری کنند. به نظر می‌رسد هر چقدر جلوتر رویم و تبادلات تجاری میان دو کشور بیشتر شود، شاید بتوان دولت‌ها را متقاعد کرد که این کار را با جدیت بیشتری پیگیری کنند. چراکه درک بیشتر دو طرف تاثیرگذار است و می‌توان این مشترکات را تبدیل به روش‌هایی برای توسعه روابط تجاری کرد؛ به همین منظور، تبادل تجاری با پول ملی دو کشور که واسطه‌ای برای تبادلات کالایی است، می‌تواند در دستور کار قرار گیرد. کار ساده‌ای نیست ولی در درازمدت امکان‌پذیر است.

خود دولت یونان چه دیدگاهی به ایران دارد، دولت‌های دو طرف، با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از اقتصاد ایران دولتی است، چقدر بر گسترش روابط و تعاملات تجاری تاکید دارند؟

دولت ایران با دولت یونان روابط بسیار نزدیک و دوستانه‌ای با درک متقابل دارد، بنابراین به هر حال ما کشوری هستیم بسیار بزرگ و غنی که نباید جمعیت آن را 80 میلیون نفر محاسبه کرد، بلکه 300 میلیون نفر جمعیت در اطراف ساکن هستند که این پتانسیل برای هر کشوری در دنیا جذابیت خاص خود را دارد. یونان هم از این جرگه جدا نیست و به طور قطع با کار مشترک در بازارهای ایرانی می‌تواند صادرات محصولات خود به کشورهای منطقه را نیز گسترش دهد؛ به خصوص اینکه ایران کشوری امن در منطقه به شمار می‌رود و بازارهای اطراف آن هم، تشنه کالاهای باکیفیت هستند و نسبت به برندهای ایرانی نیز وثوق دارند. بنابراین بازار پر‌پتانسیل ایران می‌تواند زمینه‌ساز فروش هر چه بیشتر کالاهای تولیدی و صادراتی یونان باشد. به خصوص اینکه اگر تولیدات به صورت مشترک در حوزه مواد غذایی که یونان پتانسیل خوبی در آن دارد صورت گیرد، کار به بهترین شکل برای سرمایه‌گذاران این کشور پیش خواهد رفت و می‌توانند کالاهای تولید مشترک خود با ایران را روانه بازارهای همسایه که تشنه مواد غذایی باکیفیت هم هستند، کنند. این برای یونان جذاب است و دولت این کشور هم این موضوع را درک می‌کند. اگر بخواهم در این حوزه جمع‌بندی کنم، عملاً دو کشور تمایل خوبی دارند و در کنار مشترکات سیاسی می‌توانند مسائل اقتصادی را هم به بهترین شکل گسترش دهند.

اگر بخواهیم موضوع سرمایه‌گذاری در صنعت توریسم را بازتر کنیم، در حوزه جذب گردشگر و سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری، چه فضایی پیش روی اقتصاد ایران و یونان قرار می‌گیرد؟

هر دو کشور در جذب گردشگر پتانسیل زیادی دارند، یونان می‌تواند از طریق جذب گردشگرهای اتحادیه اروپا در ایران جاذبه‌های گردشگری ایران را نمایش دهد و ایرانی‌ها هم با توجه به علاقه‌ای که به جاذبه‌های گردشگری دارند، می‌توانند مشتریان ارزشمندی برای یونانی‌ها باشند. در حوزه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری هم دو طرف پتانسیل‌های خوبی دارند و شاید اگر بتوان سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت را با سرمایه‌های سرمایه‌گذاران یونانی در ایران شکل داد، یکی از حوزه‌های بسیار پربازده را برای تجار این کشور فراهم کرده‌ایم. به هر حال اکنون ایران به لحاظ زیرساخت‌هایی مثل هتل و مهمانسراها پتانسیل زیادی دارد و به نظر هم می‌رسد که اگر سرمایه‌گذاران از همه کشورهای دنیا از جمله یونان در این عرصه سرمایه‌گذاری کنند، بازدهی خوبی نصیبشان خواهد شد.

حمل‌ونقل کالا بین دو کشور با توجه به بعد مسافتی که وجود دارد، چقدر باصرفه است؟

ببینید یونان یکی از کشورهایی است که در حوزه کشتیرانی بسیار غنی و بزرگ است نه فقط برای کشور یونان، بلکه می‌تواند صنعت کشتیرانی را در اختیار ایران بگذارد تا تبادل کالایی را با سایر کشورها انجام دهد. این یک پتانسیل بسیار ارزشمند است و به نظر هم می‌رسد که ایرانی‌ها می‌توانند در حوزه حمل‌ونقل ترکیبی و به خصوص کشتیرانی، زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری‌های مشترک و همکاری‌های فی‌مابین دو کشور باشند.

فکر می‌کنید برای توسعه روابط با توجه به طرح رقم پتانسیل سه میلیارد یورویی در روابط تجاری ایران و یونان، باید گام‌های ابتدایی را چطور برداشت؟ در واقع تمرکز بر چه حوزه‌هایی می‌تواند سرعت تعاملات و تبادلات تجاری را بین دو کشور بیشتر کند؟

من هم فکر می‌کنم که حداقل ظرفیتی که بین ایران و یونان برای تبادلات تجاری وجود دارد، سه میلیارد یورو است و این رقم با توجه به پتانسیل‌هایی که هر دو کشور دارند، به راحتی قابل دسترس است. در گذشته به دلیل عدم شناخت دو طرف در زمینه‌های اقتصادی، رقم کمی به حجم مبادلات تجاری اختصاص یافت؛ ولی این زمینه و پتانسیل وجود دارد که به این اعداد و ارقام برسیم. به خصوص بعد از وضع تحریم‌ها، روابط ایران و یونان به پایین‌ترین سطح خود رسید و اکنون با توجه به موقعیت ایران در دنیا و گشایش‌های صورت‌گرفته در عرصه تعاملات بین‌المللی می‌توان تمرکز زیادی در حوزه فروش نفت و کالا به یونان داشت.

اتاق بازرگانی ایران چقدر می‌تواند مهم باشد که این طرف‌های تجاری را به هم لینک دهد و به خصوص با توجه به نوپا بودن اتاق بازرگانی مشترک، فرصت‌های ایران را به تجار و بازرگانان یونانی بشناساند؟

اتاق‌های بازرگانی مشترک به نوعی بازوهای اجرایی اتاق‌های بازرگانی در سراسر دنیا به شمار می‌روند و در ایران هم روال به همین صورت است. به این معنا که اتاق‌های بازرگانی مشترک، در واقع مجریان دستورات و خط مشی‌هایی هستند که اتاق‌های بازرگانی در تعاملات تجاری با دنیا بنا می‌گذارند که البته این موضوع، با حفظ استقلال اتاق‌های بازرگانی مشترک لحاظ می‌شود. بنابراین از اتاق‌های مشترک انتظار می‌رود که کار را هماهنگ کند. در این میان مسلماً اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران از تمامی اتاق‌های بازرگانی مشترک حمایت لازم را به عمل می‌آورد و اتاق‌های مشترک زیر نظر اتاق ایران اداره می‌شوند؛ ولی این وظیفه اتاق‌های بازرگانی مشترک است که بتوانند حوزه همکاری‌های دو کشور را شناسایی کرده و با توجه به حمایت‌های اتاق بازرگانی ایران، کار را به بهترین شکل پیش ببرند و روابط را رشد دهند و تجار دو طرف را جذب کرده و به سرمایه‌گذاری سوق دهند. طبیعتاً اتاق بازرگانی ایران هم با توجه به دانشی که اتاق‌های بازرگانی مشترک دارند، پشتیبانی‌های اقتصادی و سیاسی لازم را از اتاق‌های بازرگانی مشترک صورت می‌دهد و تضمین‌های لازم را نیز در این باره ارائه می‌دهد. همچنین اتاق‌های بازرگانی می‌توانند زمینه تصویب و اصلاح قوانینی را فراهم کنند که ذی‌نفعان اتاق‌های بازرگانی مشترک آن را به کار گرفته و مسائل را به بهترین شکل پیش ببرند.