نازنازان در رهند

پس از پایان خوش مذاکرات دیپلمات‌ها در وین، حالا ایران نه فقط برای «تجارت» که گویی برای «سیاحت» نیز جاذبه پیدا خواهد کرد. جاذبه برای مردمان انگلیس، فرانسه یا دیگر کشورها که تا همین ماه‌های اخیر ایران را چون افغانستان و پاکستان «محور شرارت» می‌پنداشتند و اکنون با چراغ سبز دولت‌هایشان برای عزیمت به ایران مهیا می‌شوند. اما آیا ایرانی‌ها برای پذیرایی از این گردشگران احتمالی مهیا هستند؟ حدود دو هفته پس از آنکه «لوران فابیوس» وزیر امور خارجه فرانسه به ایران آمد، دولت این کشور، سفر به سرزمین ایرانیان را برای سایر فرانسوی‌ها نیز مجاز اعلام کرد. البته عبارت دقیق‌تر، آن است که دولت فرانسه پس از حدود 10 سال، ایران را از وضعیت هشدار برای سفر اتباع خود خارج کرد. فرانسه در سال 1385 و یک سال پس از روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد به اتباع خود توصیه کرد که از سفرهای غیرضروری به ایران اجتناب کنند. حالا اما وزارت امور خارجه این کشور روی وبگاه خود این پیام را قرار داده است که «گردشگری و فعالیت حرفه‌ای سفر در بخش‌هایی از ایران، از جمله اردبیل، شیراز، پرسپولیس، اصفهان، یزد، کاشان، همدان، تبریز، رشت، گرگان، تهران، کرج و مشهد و همچنین در جزایر گردشگری کیش و قشم و سایت باستان‌شناسی شوش در استان خوزستان ممکن است.»1 اگرچه، از منظر دولت این کشور، برخی مناطق از جمله مناطق مرزی با عراق، افغانستان و پاکستان همچنان می‌تواند برای گردشگران فرانسوی مخاطره‌آمیز باشد. پیش از فرانسه البته این دولت بریتانیا بود که «هشدارآمیز» بودن سفر به ایران را لغو کرد. دولت انگلیس نیز در بیانیه‌ای آورده است: «توصیه ما درباره پرهیز از سفرهای غیرضروری به ایران همچنان درباره مناطق خاصی به ویژه مرز ایران با عراق، افغانستان و پاکستان برقرار است. اما درباره سفر به سایر مناطق ایران، این توصیه، دیگر برقرار نیست.»2 در این میان برخی منابع خبری از جمله روزنامه گاردین در گزارشی ادعا کرده است پس از دستیابی به توافق هسته‌ای و بازگشایی سفارت انگلستان در ایران، میزان تقاضا در این کشور برای سفر به ایران سر به فلک خواهد کشید. فارغ از اینکه این ادعا تا چه حد به واقعیت تبدیل شود و اقدامات دولت‌های بریتانیا و فرانسه به افزایش ورود اتباع این کشورها به ایران منتهی شود، این پرسش ذهن بسیاری از فعالان و کارشناسان حوزه گردشگری را به خود مشغول کرده است که حوزه گردشگری در ایران پس از آب شدن یخ روابط ایران و غرب به کدام سمت و سو حرکت خواهد کرد؟ «مسعود سلطانی‌فر» رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در یکی از سخنرانی‌های خود گفته است همه موافق‌اند گردشگران خارجی با رعایت موازین فرهنگی و دینی، به ایران سفر کنند و از حضور گردشگران خارجی استقبال می‌کنند. اما او توضیح نداده است که با کدام امکانات قرار است از این گردشگران استقبال کند؟
از طرفی این‌گونه به نظر می‌رسد که سازمان گردشگری دست روی دست گذاشته و تنها به رهاورد تلاش‌های دیپلماتیک وزارت امور خارجه چشم دوخته است. مسوولان این سازمان وقتی در برابر این پرسش قرار می‌گیرند که از شیوه‌های کارآمد و جدید جذب گردشگران چه بهره‌ای برده‌اند، این پاسخ آماده را تحویل می‌دهند که دولت در تنگنای مالی به سر می‌برد و نباید در چنین شرایطی فشار مضاعفی بر آن تحمیل کرد. اما در شرایطی که درآمد حاصل از ورود چهار میلیون و 700 هزار نفر گردشگر در سال 1392 شش میلیارد دلار برآورد شده است و البته گفته می‌شود هر گردشگر دست کم 2500 دلار برای کشور درآمد ایجاد می‌کند آیا نباید انتظار داشت که دولت در این مقطع امکانات خود را برای توسعه گردشگری بسیج کند؟

پی‌نوشت‌ها:
1 و 2- ایسنا