نوسان دستمزد، بالای داربست

بخش مسکن در ایران یکی از کاربرترین بخش‌های اقتصادی است که طی سالیان متمادی روند استفاده از تکنولوژی در آن تغییر چندانی نکرده است. بنابراین طبیعی است که هرگونه افزایش دستمزد نیروی انسانی بر قیمت تمام‌شده و حتی میزان عرضه مسکن موثر باشد. به همین دلیل بانک مرکزی شاخصی به نام «دستمزد کارگران ساختمانی» را به عنوان یک شاخص مستقل هر‌ماهه مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در جزییات مورد استفاده بانک مرکزی و مرکز آمار برای به دست آوردن میزان این شاخص، کارگران ساختمانی، بر عکس آنچه عموم مردم فکر می‌کنند؛ فقط آنهایی نیستند که بیل و کلنگ به دست می‌گیرند و کار به اصطلاح «یَدی» می‌کنند. در این فهرست یک «جوشکار» یا «داربست‌کار» هم جزو کارگران ساختمانی هستند. آخرین آماری که در مورد دستمزد کارگران ساختمانی منتشر ‌شده از سوی مرکز آمار ایران و مربوط به بهمن‌ماه 1390 است. در فهرست ارائه شده این مرکز، متوسط نرخ رشد دستمزد کارگران ساختمانی در بازار ساخت و ساز، در بهمن‌ماه 1390 نسبت به بهمن‌ماه 1389 بالغ بر 6/11 درصد رشد داشته است. در این فهرست اجرت یک ساعت کار بنا پنج هزار تومان، اسکلت‌کار ساختمان پنج هزار و 700 تومان، بتن‌ریز پنج هزار و 900 تومان و جوشکار پنج هزار و 200 تومان عنوان شده است. با اینکه مرکز آمار ایران در گزارشی که پاییز سال 1391 از شاخص دستمزد کارگران ساختمانی منتشر کرد؛ میزان رشد این شاخص را در شهریورماه سال 1391 نسبت به اسفندماه سال 1390 بالغ بر 15 درصد ذکر کرده است؛ اما بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود، عنوان کرده میزان رشد شاخص دستمزد کارگران ساختمانی در همین بازه زمانی حدود 19 درصد بوده است. البته باید به این موضوع نیز توجه کرد که مرکز آمار در گزارش‌های خود مناطق روستایی را نیز می‌گنجاند؛ اما آمار بانک مرکزی منحصر به مناطق شهری است. البته با توجه به نمودار مقایسه‌ای موجود بین افزایش ماهانه دو شاخص دستمزد کارگران ساختمانی و تورم، به نظر می‌رسد این وضعیت در ماه‌های تابستان برای کارگران ساختمانی چندان بد هم نبوده است. نمودار مقایسه‌ای نشان می‌دهد در دو ماه ابتدایی امسال، افزایش ماهانه شاخص دستمزد کارگران ساختمانی از میزان تورم ماهانه پایین‌تر بوده است. اما در ماه‌های بعدی، فاصله میان این دو شاخص به اندازه‌ای زیاد می‌شود که جبران هزینه‌های یک کارگر ساختمانی را خواهد کرد. بنابراین می‌توان گفت کارگران ساختمانی در مقایسه با کارگران دیگر بخش‌ها وضعیت مناسب‌تری دارند و البته این مساله نیز ناشی از شرایط بازار مسکن است که نرخ‌های سود حاصل از ساخت‌وساز - البته در بخش مسکن و نه بخش عمرانی - در حدی است که میزان دستمزد کارگر به راحتی در سود حاصل از فعالیت‌ها جبران می‌شود. ضمن اینکه شرایط نقل و انتقال کارگر در بازار مسکن بسیار راحت است و قوانین دست و پاگیر (برای کارفرماهای بخش مسکن) کمتر است و همین خود موجب می‌شود کارفرما در این زمینه با «نرخ سربار» کمتری مواجه شود و با توجه به الزاماتی که در زمینه سرعت اجرای پروژه‌ها دارد، نرخ‌های بالاتری را به کارگرانی بپردازد که شغل‌شان در زمره سخت‌ترین مشاغل محسوب می‌شود.