سلاح‌های شیمیایی سوریه

در 21 آگوست چندین موشک با کلاهک‌های شیمیایی حاوی 350 لیتر‌ سارین به مناطق مسکونی حومه دمشق شلیک شدند. طبق گزارش‌های مختلف 300 تا دو هزار نفر کشته شدند. تصاویر صدها سوری از جمله کودکان و نوزادانی که از دهان‌شان کف می‌آمد و به مشکل تنفسی دچار شده بودند در رسانه‌های جهان پخش شد. این بدترین حمله در قرن 21 بود و این نگرانی را محقق کرد که زرادخانه شیمیایی سوریه که بزرگ‌ترین زرادخانه خاورمیانه است ممکن است در جنگی داخلی به کار برده شود. دولت سوریه شورشیان مخالف را متهم کرد. فرانسه، بریتانیا، و ایالات‌متحده دولت بشار اسد را به انجام آن متهم کردند. گزارش سازمان ملل بدون معرفی مستقیم و آشکار تلویحاً اعلام کرد شواهدی در اختیار دارد که رژیم سوریه را مقصر نشان می‌دهد. اوباما که قبلاً استفاده از سلاح‌های شیمیایی را خط قرمز معرفی کرده بود تحت فشار قرار گرفت تا به دمشق حمله کند. این تهدید در آخرین دقایق با تعهد بشار اسد برای واگذاری سلاح‌های شیمیایی از میان برداشته شد. پس از توافق مورد حمایت روسیه و آمریکا، بشار اسد جزییات برنامه سلاح‌های شیمیایی خود را در اختیار سازمان ملل قرار داد. متخصصان بر این باورند که سوریه سومین ذخیره عظیم سلاح‌های شیمیایی جهان را در اختیار دارد. آنها از این نگران بودند که عملیات انهدام به نوعی بازی موش ‌و گربه تبدیل شود. آنها این عملیات را با برنامه انهدام سلاح‌های صدام حسین رئیس‌جمهور عراق مقایسه

می‌کردند. برنامه سلاح‌های شیمیایی سوریه در دهه 1980 هنگام شکست این کشور در عملیات نظامی اسرائیل آغاز شد. اما جنگ داخلی سوریه وجود آن را به یک نگرانی بزرگ جهانی مبدل ساخت. صبح روز 21 آگوست اخباری حاکی از استفاده از این سلاح‌ها در جنگی منتشر شد که پیش از آن بیش از 100 هزار کشته و بزرگ‌ترین آمار آوارگان را داشت. 10 روز بعد گزارش‌های سازمان‌های اطلاعاتی مدعی شدند که بشار اسد دستور شلیک را صادر کرده است. باراک اوباما اعلام کرد قصد دارد از کنگره مجوز حمله به تاسیسات شیمیایی سوریه را دریافت کند. اسد و متحدانش این اتهامات را رد کردند اما شورشیان منتظر پیروزی خود بودند. اتفاقی که هیچ‌گاه روی نداد. افکار عمومی آمریکا با هر نوع مداخله نظامی دیگری در خاورمیانه مخالف بود. روسیه که یکی از نزدیک‌ترین حامیان اسد است توانست دمشق را قانع کند تا ذخایر سلاح‌های شیمیایی خود را در اختیار سازمان ملل قرار دهد. گزارش‌های بعدی از همکاری اسد با بازرسان سازمان ملل و اجرای عملیات انهدام سلاح‌های شیمیایی حکایت می‌کند. اما جنگ داخلی هنوز ادامه دارد و قربانی می‌گیرد. شهرها تخریب و مردم آواره می‌شوند. شورشیان که در گذشته نیز ائتلافی قدرتمند نداشتند اکنون بیش از پیش از هم فاصله گرفته‌اند. حتی اسلامگرایان و گروه‌های سکولار به نبرد با یکدیگر پرداخته‌اند. گفت‌وگوهای صلح ژنو می‌توانست آغازی برای برقراری آرامش دوباره باشد اما با ریشه‌دار شدن اختلاف نظرها هنوز نمی‌توان به چشم‌اندازی بهتر برای سوریه خوش‌بین بود.