کاهش تبعیت سکه از اونس طلا

اونس طلا در بازار جهانی طی یک ماه گذشته با حدود 80 دلار تغییر مواجه بوده که این رقم اعم از ریزش و افزایش‌هایی بوده که بازار تجربه کرده است. طلای جهانی طی این مدت تا هزار و 300 دلار بالا رفت و تا هزار و 220 دلار کاهش یافت. این در حالی است که قیمت سکه و طلا در بازار تهران پا به پای اونس حرکت نکرد اگرچه مایل بود از رفتار اونس تبعیت کند. در بازارهای جهانی نیز آخرین نشست فدرال‌رزرو آمریکا به ریاست برنانکی با کاهش 10 میلیارد‌دلاری سیاست انبساطی دولت همراه بود که بر اساس آن میزان خرید اوراق قرضه شرکت‌ها و اوراق رهنی ایالات متحده به 65 میلیارد دلار در ماه رسید، این در حالی است که اولین سخنرانی جانت یلن بازار را دوباره امیدوار کرد و قیمت اونس طلا را به هزار و 300 دلار افزایش داد.

با این حال کاهش سیاست انبساطی دو پیغام به همراه داشت؛ اول آنکه این بار کاهش مبلغ خرید اوراق بدهی دولتی توسط فدرال‌رزرو تاثیری به مراتب کمتر از کاهش قبلی آن به همراه داشت. دلیل این موضوع نیز آن است که اخبار مربوط به خرید این اوراق به دلیل فاصله زمانی ناشی از اعلام این سیاست تا اجرای آن به تدریج به خورد بازار طلا رفته و بازار فرصت کافی برای تجزیه و تحلیل آن را می‌یابد. این موضوع را نیز باید افزود که سیاست مذکور هیچ شباهتی از بعد آثار و نتایج با حالتی که اوایل سال 2013 در بازار طلا رخ داد، ندارد. فروش ذخایر طلای قبرس و یونان در آن زمان به حدی سریع رخ داد که بازار فرصت کافی برای تحلیل این موضوع نداشت و به علاوه یک رخداد واقعی در بازار طلا محسوب می‌شد.

این مسائل در بازار داخل نیز تقریباً از همین منطق تبعیت می‌کند، با یک تفاوت اساسی و آن خروج سرمایه‌گذاران از بازار طلای ایران در کنار حضور و تحلیل قوی سرمایه‌گذاران در بازار جهانی طلاست. این موضوع چه اهمیتی دارد؟ طبیعتاً سرمایه‌گذاران جهانی همچنان در تلاشند مانع از افت بیشتر قیمت طلا در بازار اونس شوند و این در حالی است که این مساله در بازار تهران چندان مشهود نیست، در نتیجه خیلی زود تاثیر و تاثرات بازارهای جهانی از روند قیمتی بازارهای داخل حذف یا کمرنگ خواهد شد. این در حالی است که تبعیت نسبتاً مطلق بازار طلا و سکه تهران در گذشته از بازار جهانی طلا روند پیش‌بینی از وضعیت بازار کشور را تسهیل کرده بود؛ اما در حال حاضر این تاثیرپذیری به حداقل رسیده است و به همین دلیل هم هست که در برخی از روزهای هفته حتی حرکت بازار سکه و طلا برخلاف بازار جهانی یا با کمترین تاثیرپذیری است.

به عنوان نمونه یک روز پس از ریزش 25‌دلاری طلا که این رقم در بازار ما معادل 75 هزار تومان است، شاهد افت قیمت سکه به میزان 3500 تومان بودیم. این در حالی است که این میزان اثرگذاری در گذشته به مراتب بیش از این بود. به عنوان مثال در دوره کاهش قبل (اولین مرحله از کاهش خرید اوراق بدهی) که در آن قیمت طلای جهانی حدود 50 دلار کاهش یافت قیمت طلا 13 هزار تومان ریزش کرد. 50 دلار کاهش معادل 150 هزار تومان در بازار ایران است، بنابراین میزان ریزش قیمت سکه در بازار تهران در آن دوره نسبت به ریزش جهانی آن 6/8 درصد بود و این نسبت در دوره جدید به حدود پنج درصد رسیده است.

در این بین ذکر این نکته ضرورت دارد که تحلیل فوق با توجه به ثبات قیمت دلار تحلیل قابل قبولی است چرا که تقریباً بخش عمده و اصلی تغییرات قیمت سکه و طلا در بازار داخلی تحت تاثیر نوسانات اونس تغییر می‌کند. در این میان اما قیمت یک گرم طلا در بازار تهران نیز روند جالبی را طی کرده است به طوری که بر خلاف اونس نه‌تنها کاهش قیمتی را تجربه نکرده، بلکه برعکس با افزایش قیمت نیز مواجه شده و در حدود 400 تومان افزایش یافته است. این بدان معناست که به دلیل تقاضای واقعی در بازار طلا و فقدان آن بی‌تفاوتی که مدتی است دامان بازار سکه را گرفته، باعث می‌شود حساسیت این بازار به تغییرات جهانی طلا بیش از بازار سکه باشد و در نتیجه بازار سکه از ثبات بیشتری برخوردار است.

به این ترتیب باید گفت ثبات موجود در بازار سکه در شرایط کاهشی قیمت همچنان محفوظ خواهد بود و در صورتی که بازار جهانی طلا با افزایش مواجه شود، نمی‌توان انتظار داشت در داخل با افزایش شدیدی روبه‌رو شویم، مگر آنکه ناامیدی نسبت به شرایط اقتصاد ایران بر افکار سرمایه‌گذاران مستولی شود و آنان را به اقدامات جبرانی برای حفظ سطوح ارزش پول و دارایی‌شان وادار کند. این اتفاق هم بعید است چرا که چشم‌انداز اقتصاد ایران به ‌اندازه‌ای روشن است که ایران مرکز تجمع سرمایه‌گذاران جهانی شده و در این شرایط که در آن فرصت‌های جدیدی به دنیا معرفی شده، منطقی نیست سرمایه‌گذاران ایرانی به سکه یا دلار پناه ببرند و به همین دلیل ساده، انتظار می‌رود فعلاً این ثبات بر بازار سکه حاکم باشد، حتی اگر ارزش ذاتی آن کمی افزایش یابد.