«اقتصاد آبه» یک‌ ساله شد

رشد اقتصادی ژاپن در سه‌ماهه سوم سال جاری، نسبت به سه‌ماهه قبل از آن کاهش یافت. دولت، ضمن اعلام این خبر، دلیل اصلی این کاهش را ضعیف بودن مصرف بخش خصوصی و صادرات عنوان کرده است. طبق آمار ارائه‌شده، مصرف بخش خصوصی که در حدود 60 درصد اقتصاد ژاپن را تشکیل می‌دهد در سه‌ماهه سوم تنها 1/0 درصد رشد داشته در حالی که این عدد در سه‌ماهه دوم 6/0 درصد بوده است. این کاهش به عقیده اقتصاددانان بیشتر به دلیل افزایش مالیات بر فروش اتفاق افتاده است که از ابتدای ماه آوریل از پنج درصد به هشت درصد افزایش یافت. همچنین علت اصلی کاهش صادرات، کاهش تقاضای کشورهای آسیایی برای محصولات ژاپنی بود که بعد از خروج سرمایه از این کشورها رخ داد. همچنین کاهش رشد اقتصادی چین به عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری ژاپن، اثر شدیدی بر میزان صادرات این کشور داشته است. این کاهش رشد، در حالی به وقوع پیوسته است که دولت، در یک سال گذشته منابع مالی عظیمی برای رهایی از نرخ تورم منفی و بازگرداندن اقتصاد به روند صعودی، هزینه کرده است. رشد اقتصادی ژاپن در سه‌ماهه بین جولای و سپتامبر، سالانه 9/1 درصد بوده است در حالی که این عدد در سه‌ماهه اول سال 2013 برابر 3/4 درصد و در سه‌ماهه دوم برابر 8/3 درصد بود. هرچند که اقتصاد ژاپن انتظارات و وعده‌های نخست‌وزیر را، خصوصاً در سه‌ماهه سوم امسال برآورد نکرده اما همچنان شینزو آبه می‌تواند ادعا کند سیاست‌هایش موفق بوده است. سومین اقتصاد بزرگ جهان، بعد از حدود یک دهه رکود و تورم منفی در شش‌ماهه اول سال میلادی جاری، بالاترین نرخ رشد را در بین اعضای G7 داشته است. آبه برای رسیدن به این وضعیت، مخارج دولت را افزایش داد، مالیات بر فروش جدیدی برای حفظ نظم مالی دولت وضع کرد و از همه مهم‌تر رئیس جدیدی برای بانک مرکزی این کشور برگزید که از اعمال سیاست‌های پولی با حجم بالا رویگردان نبود. بانک مرکزی این کشور در ماه‌های گذشته طی عملیات بازار باز، حجم زیادی از اوراق قرضه در دست مردم را خریداری کرده است. بازارها به این اقدام واکنش شدیدی نشان دادند. در کمتر از یک سال 20 درصد از ارزش ین در برابر دلار کاسته شد و این امر باعث ارزان‌تر شدن کالاهای ژاپنی و در نتیجه جذابیت آن در بازارهای بین‌المللی شد. به عنوان مثال شرکت تویوتا، با توجه به فروش بیشتر از حد انتظارش در بازارهای ایالات متحده، پیش‌بینی سود سال 2013 خود را بیش از 12 درصد افزایش داد و انتظار می‌رود سایر شرکت‌ها مثل هوندا و هیتاچی نیز افزایش سود داشته باشند. اقدامات مالی و پولی دولت در مجموع باعث شد صادرات رونق بگیرد و مصرف بخش خصوصی نیز افزایش یابد. در مجموع آبه نه موفقیت کامل کسب کرده و نه شکست خورده و در زمینه رشد اقتصادی حتی با وجود کاهش در سه‌ماهه سوم، بسیار بهتر از انتظارات عمل کرده است. با این همه دستمزدها همچنان پایین است و در این یک‌ساله نیز افزایش چندانی نداشته است. اصلاحات ساختاری وعده داده‌شده نیز هنوز عملی نشده‌اند.