توسعه برای همه

گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد از سال ۱۹۹۰ میلادی تاکنون به‌طور سالانه تهیه می‌شود و هر سال ابعاد مختلفی از توسعه انسانی در این گزارش‌ها معرفی می‌شود. این گزارش که هر‌سال به ۲۰ زبان مختلف دنیا تهیه می‌شود این فرصت را به فعالان اقتصادی و سیاستگذاران می‌دهد که با توجه به روند تغییرات شاخص‌های توسعه انسانی خود تصمیم بهتری در مورد سیاست‌های آتی بگیرند و ضعف‌های خود را برطرف کنند. در این گزارش شاخص‌های توسعه انسانی به‌طور جداگانه محاسبه می‌شود و برآیند این شاخص‌ها به عنوان شاخص توسعه انسانی معرفی می‌شود. از طرفی پیشرفت کشورها از نظر شاخص توسعه انسانی و ارتقا یا تنزل جایگاه آنها در سطح دنیا هم در این گزارش بیان می‌شود که تصویری از تحولات مثبت یا منفی کشور را ارائه می‌دهد.

در گزارش سال ۲۰۱۶ که یکی از جامع‌ترین گزارش‌های تهیه‌شده از سوی سازمان ملل متحد است، یک مساله مهم به عنوان موضوع مغفول مانده در روند توسعه انسانی طی ۲۵ سال گذشته در دنیا معرفی شده و آن ضرورت جهانی‌شدن روند توسعه انسانی است.

در سال‌های اخیر کشورهای صنعتی برای توسعه انسانی سرمایه‌گذاری‌های زیادی کرده‌اند ولی همواره ساکنان کشورهای صنعتی در اولویت قرار داشتند و همین مساله سبب شد تا مولفه‌ها و شاخص‌های توسعه انسانی در زندگی مردم این کشورها جاری شود ولی آیا ساکنان تمامی کشورهای دنیا تجربه مشابهی داشته‌اند؟ آیا مردمی که در قاره آسیا یا آفریقا زندگی می‌کنند شرایطی مشابه ساکنان کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی دارند یا خیر؟

اصلی‌ترین پیامی که گزارش سال جاری سازمان ملل می‌دهد این است که توسعه انسانی برای همه افراد ساکن روی زمین ضروری است و در این مسیر توسعه هیچ انسانی نباید نادیده گرفته شود. سه نکته مهمی را که در این گزارش بر آن تاکید شده است می‌توان این‌طور بیان کرد: اول: راه‌های مختلفی برای عملی کردن شاخص‌های توسعه انسانی روی زندگی مردم دنیا وجود دارد و این راه‌ها در کشورهای مختلف یکسان نخواهد بود زیرا زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی در این کشورها متفاوت است. اما هر کشوری برای رسیدن به توسعه راه‌های متفاوتی در اختیار دارد که می‌تواند یکی از این راه‌ها را بر گزیند و باید راهی را بر گزیند که با هزینه کمتر و سرعت بیشتر زمینه‌ساز توسعه انسانی می‌شود.

دوم: در مسیر توسعه انسانی برخی از انسان‌ها با سرعت بیشتری پیشرفت می‌کنند و برخی نسبت به دیگران عقب می‌مانند. افرادی که در این مسیر عقب‌تر هستند نیازمند کمک دیگران هستند ولی در یک کشور ما شاهد توسعه نخواهیم بود مگر اینکه تمامی افراد در مسیر این توسعه حرکت کنند و این تحولات مثبت را در زندگی خود شاهد باشند. اگر افرادی از طی کردن این مسیر بازبمانند، به دلیل سرخوردگی و بحران‌های ناشی از آن موانعی در مسیر توسعه انسانی ایجاد می‌کنند که یکی از این موانع را می‌توان در افزایش سطح خشونت در کشورهای مختلف به خصوص کشورهای فقیر دید. سومین نکته مهم ضرورت حاکمیت صلح و امنیت در دنیاست که می‌تواند مشاهده شدن شاخص‌های توسعه در زندگی افراد دنیا را تسریع و تسهیل کند.