تنبلی از نگاه خارجی‌ها

در 100 سال گذشته حداقل 40 عنوان کتاب (شامل سفرنامه، یادداشت یا خاطره‌نویسی) از شخصیت‌های مختلف به چاپ رسیده که در همه آنها بدون استثنا به موضوع «تنبلی ایرانی‌ها» اشاره شده است؛ تنبلی که گاهی اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد اما چیزی که قطعی به نظر می‌آید این است که حداقل نشانه‌های ظاهری تنبلی در اجداد ایرانی‌ها وجود داشته و دارد. ژنرال «دنسترویل» فرمانده نیروهای انگلیسی در شمال و غرب ایران که بعدها در سرکوب قیام میرزا کوچک خان جنگلی نقش بزرگی داشت در کتاب «یادداشت‌ها»ی خود به نکته جالبی از خصوصیات ایرانی‌ها اشاره کرده و نوشته است: «ایرانیان به طور کلی کارکنان خوبی هستند ولیکن خیلی تنبل و تن‌پرور بار آمده‌اند.» این نکته را «فوریز لیث» مباشر انگلیسی «عبدالله‌خان قره‌گزلو» از خان‌های معروف همدان که معروف به «سردار اکرم» بود نیز تایید کرده و در باب خلق و خوی ایرانی‌ها نوشته است: «نسل جوان مملکت بیشتر اوقات خود را به بطالت می‌گذراند و از مواجهه با حقایق زندگی طفره می‌رود. در نسل جوان ایران می‌توان موارد فراوانی از تنبلی و تن‌پروری یافت که عمدتاً از خصوصیات ذاتی ملل شرق است و از علل اصلی عقب‌افتادگی آنها نیز محسوب می‌شود.»