خوش‌نام‌های ناکام

معروف است که می‌گویند ژاپنی‌ها پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، رنج و سرما را تحمل کردند اما حاضر نشدند از خارج «شیشه» تهیه کنند و پس از مدتی خود شیشه ساختند تا نشان دهند توانایی دوباره بلند شدن را دارند. ژاپنی که پس از بمباران اتمی، کشوری مرده و شکست‌خورده بود، حالا سومین اقتصاد بزرگ جهان به شمار می‌رود و از صنایع الکترونیک گرفته تا خودرو، هر جا سخن از اعتماد است، نام آنها می‌درخشد.

در میان کالاهای ژاپنی، «خودرو» از جایگاه ویژه‌ای در بازارهای جهانی برخوردار است، چه آنکه چشم‌بادامی‌ها توانسته‌اند خودروهایی قابل اعتماد، باکیفیت و با طول عمر بالا را به مشتریان‌شان عرضه کنند.

خودروهای ژاپنی آنقدر در سطح جهان خوش‌نام هستند که اگر آنها را نماد کیفیت بدانیم، گزاف نگفته‌ایم و همین سطح کیفی بالاست که چشم‌بادامی‌ها را به سلاطین بازارهای بزرگی مانند آمریکا و چین تبدیل کرده است. بدون شک اصلی‌ترین مشخصه خودروهای ژاپنی، کم‌استهلاک بودن آنهاست، مشخصه‌ای که هرچند نمی‌توان آن را شامل همه خودروسازان این کشور دانست، اما به هر حال برندهای اصلی آنقدر خوب کار کرده‌اند که خیرشان به سایرین هم رسیده است.

در بین خودروسازان ژاپنی، تویوتا و تا حدی هوندا و نیسان، دارای محصولاتی بسیار با‌کیفیت هستند، به نحوی که گذر این خودروها تا سال‌ها به تعمیرگاه نمی‌افتد و این همان «مشخصه بزرگ» یعنی کم‌استهلاک بودن‌شان است. ژاپن البته خودروسازان معروف دیگری مانند سوبارو و میتسوبیشی نیز دارد که اگرچه کیفیتی در حد برندهای اصلی نداشته و آنقدرها کم‌استهلاک نیستند، اما به هر حال نمی‌توان کیفیت آنها را منکر شد.

در کل ژاپنی‌ها خودروهایی می‌سازند که از طول عمر بالایی برخوردار بوده و به اصطلاح چرخ‌شان تا سال‌ها خواهد چرخید. در دنیا متوسط طول عمر مفید خودروها بین هشت تا 10 سال است، حال آنکه خودروهای ژاپنی ثابت کرده‌اند بین 15 تا 20 سال نیز می‌توانند عمر کنند، بدون آنکه مالکان خود را چندان آزار دهند.

این در حالی است که اقبال ژاپنی‌ها در بازار خودرو ایران کم بوده است و به هر دلیلی، آنها نتوانسته‌اند حتی کسری از موفقیت خود در دنیا را در بازار ایران تجربه کنند.

به عبارت بهتر، خودروهای ژاپنی اگرچه در بازارهای بزرگ جهان حضوری فوق‌العاده موفق داشته و فروش بسیار بالایی دارند، اما این موفقیت را نتوانسته‌اند چندان در ایران تجربه کنند و در مقایسه با رقبای کره‌ای، به اصطلاح کم آورده‌اند. اگر نگاهی آماری به بازار خودروهای وارداتی کشور بیندازیم، متوجه می‌شویم آنها قافیه را به کره‌ای‌ها باخته‌اند، چه آنکه در حال حاضر انتخاب بیشتر ایرانی‌ها در بین خودروهای خارجی، محصولات کره‌ای است نه ژاپنی. این در شرایطی است که خودروهای تولید ژاپن (به خصوص تویوتا و هوندا و نیسان) از سطح کیفی بالاتر و استهلاک کمتری نسبت به محصولات کره‌ای برخوردارند. به اعتقاد برخی از کارشناسان، عامل اصلی کم‌آوردن ناکامی نسبی خودروهای ژاپنی در بازار ایران، نمایندگی‌های فروش آن هستند، زیرا اتفاقاتی مانند دیر تحویل دادن، بالا بودن قیمت و خدمات نه‌چندان مناسب، به هر حال سبب دلزدگی مشتریان می‌شود و برای خودروهای ژاپنی در بازار کشور نیز همین اتفاق رخ داده است.

این در شرایطی است که با توجه به لغو تحریم‌ها و امکان ارتباط مستقیم با شرکت‌های مادر، این احتمال وجود دارد که چشم‌بادامی‌ها بتوانند آینده بهتری در بازار ایران داشته باشند.