تاریخ انتشار:
لغو تحریم قطعات هواپیما چه زمانی در میدان عمل اجرایی می‌شود؟
روزنه امید در ناوگان هوایی
فعالان صنعت هوانوردی امیدوارند با رفع محدودیت‌ها برای تامین قطعات هواپیما با بهبود روابط ایران در سطح بین‌الملل و ادامه روند کاهش تحریم‌ها به تدریج هواپیماهای نو به ناوگان وارد شوند به طوری که پیشتر رویترز به نقل از یکی از مقامات ایرانی اعلام کرده بود ما خواستار خرید حدود ۲۵۰ تا ۴۰۰ فروند هواپیمای جدید هستیم.
15 فروردین ماه سال جدید خبرگزاری‌های داخلی به نقل از رویترز خبری را روی خروجی خود قرار دادند که پس از سالیان طولانی از آغاز دوباره روابط شرکت‌های هواپیمایی ایران با یکی از غول‌های بزرگ هواپیماسازی جهان در آمریکا خبر داده است. خبری که اگر در میدان عمل اجرایی شود هر چند شامل حال تعداد محدودی از هواپیماهای کشور خواهد شد تا از زمینگیری با تامین قطعه رها شوند اما به زعم مسوولان هواپیمایی و کارشناسان صنعت هوایی کشور روزنه امیدی را در رابطه تجاری شرکت‌های هواپیمایی ایرانی با بزرگ‌ترین کارخانه هواپیماسازی جهان خواهد گشود.
ایسنا در هفته گذشته به نقل از رویترز نوشت بوئینگ که بزرگ‌ترین سازنده هواپیمای جهان است و جنرال‌الکتریک که سازنده موتور است، اعلام کردند از وزارت خزانه‌داری آمریکا برای صادرات برخی قطعات هواپیماهای تجاری به ایران مجوز دریافت کرده‌اند. در پی انتشار این خبر سخنگوی بوئینگ اظهار کرد این شرکت مجوز فروش قطعات برای ناوگان هواپیماهای فرسوده ایران را دریافت کرده است و اکنون با مقامات ایران برای مشخص کردن قطعات هواپیمای مورد نیاز تماس خواهد گرفت.
همزمان نیز ریک کندی سخنگوی جنرال‌الکتریک اعلام کرد وزارت خزانه‌داری با درخواست این شرکت برای سرویس‌دهی 18 موتوری که اواخر دهه 1970 به ایران فروخت، موافقت کرد. این موتورها در تأسیسات متعلق به جنرال‌الکتریک یا شرکت ام‌تی‌یو آئرو انجینز آلمان که برای انجام این کار مجوز دارد، سرویس‌دهی خواهند شد. به گفته او مقامات جنرال‌الکتریک با مقامات شرکت ایران‌ایر و ام‌تی‌یو به منظور گفت و گو در مورد نیازهای ایران، به زودی در استانبول دیدار خواهند کرد.
گشایش پنجره تازه
روزنامه «وال‌استریت ژورنال نیز با اعلام این خبر از قول تیم نیل سخنگوی شرکت بوئینگ نوشت که بوئینگ از ابتدای سال جاری میلادی درخواست خود را برای دریافت مجوز صادرات قطعات از سوی خزانه‌داری آمریکا ارائه کرده بود. او با استقبال از تصمیم خزانه‌داری آمریکا گفته است صدور این مجوز به معنای گشایش پنجره‌ای به روی ما برای افزایش نقل و انتقال قطعات هواپیما به ایران است و از این پس می‌توانیم راحت‌تر با شرکت‌های هواپیمایی ایران همکاری کنیم.»
در حالی که سخنگوی شرکت بوئینگ گفته است هنوز نمی‌دانند شرکت‌های هواپیمایی ایران به چه قطعاتی نیاز دارند. همچنین افزوده است این شرکت هنوز برنامه‌ریزی‌ای برای همکاری گسترده انجام نداده است. تیم نیل تاکید کرده این مجوز تنها برای قطعاتی خواهد بود که برای تضمین پرواز ایمن هواپیماهای فرسوده بوئینگ که پیش از انقلاب اسلامی در ایران یعنی قبل از 1979 به ایران فروخته شدند، لازم خواهد بود و شامل اجازه برای هر گونه مذاکرات در خصوص فروش هواپیمای جدید به ایران نیست.
در اوایل اسفندماه سال گذشته چندی پس از اجرای توافق ژنو دو شرکت هواپیماسازی بوئینگ و جنرال‌الکتریک آمریکا خواستار دریافت مجوزهای لازم از دولت این کشور برای فروش قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری به ایران شدند. ظاهراً پس از گذشت یک ماه و نیم موفق شده‌اند تا حداقل برای هواپیماهای بسیار فرسوده و قدیمی که در حدود چهار دهه قبل به ایران فروخته‌اند مجوز بگیرند. اگرچه سخنگوی جنرال‌الکتریک چندی پیش گفته بود ما از سال 2004 درخواست فروش قطعات هواپیماهای مسافربری را به دلیل مسائل مربوط به ایمنی پروازها به ایران داده بودیم که با توجه به توافق شش‌ماهه بر سر برنامه هسته‌ای ایران دوباره درخواست دریافت مجوز فروش قطعات را مطرح کردیم.
چند هواپیما از زمینگیری رها می‌شوند؟
اعلام این خبر در حالی است که به گفته فعالان صنعت هوانوردی قبل از انقلاب در حدود 22 فروند هواپیما در ناوگان وجود داشت که همه آنها از نوع هواپیمای بوئینگ بودند. با توجه به اینکه در آن زمان تنها شرکت هواپیمایی هما که ایرلاین ملی بود وجود داشت، تمامی این هواپیماها در اختیار این ایرلاین بود. اکنون بخش قابل توجهی از این هواپیماها مستهلک شده‌اند. از جمله می‌توان به بوئینگ‌های 737 و 727 اشاره کرد و تنها چند فروند هواپیمای 747 بوئینگ که تعداد آنها فراتر از تعداد انگشتان یک دست نیست باقی مانده‌اند که اگر قطعات لازم آنها تامین شود آنهایی که زمینگیر هستند می‌توانند برای انجام عملیات در ناوگان هما به مدار بازگردند.
با این حال مسوولان دولتی بخش هوایی کشور از تلاش‌های بسیار برای خرید قطعات هواپیماها از شرکت‌های مختلف هواپیماسازی و تولید قطعه پس از اجرایی شدن توافق ژنو در اواخر سال گذشته می‌گویند. حتی مقامات هوایی کشور اعلام کرده‌اند تمام اطلاعات و نیازهای قطعه شرکت‌های هواپیمایی جمع‌آوری شد و بر مبنای آن لیستی تهیه کردند و مکاتبات برای خرید قطعات مورد نیاز با شرکت‌های مربوطه انجام شد. به گفته قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور هوانوردی به‌رغم اینکه لیست نیاز قطعات برای هواپیماهای ایرانی در اختیار این شرکت‌ها قرار گرفتند و پاسخگوی مکاتبات ایرلاین‌های ایرانی بودند و حتی بر سر قیمت قطعات نیز توافق کردند اما اعلام شد باید از وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش تک‌تک قطعات مجوز بگیرند تا بتوانند این قطعات را به ایران ارسال کنند که هنوز شرکت‌هایی که ایرلاین‌های ایرانی با آنها مکاتبه کرده‌اند، پاسخی نداده‌اند. ظاهراً لغو تحریم فروش قطعات هواپیما در قالب توافق ژنو بیشتر در زمینه روانی آثار مثبت بوده است تا اینکه به خرید قطعه و ورود آنها به کشور منجر شود. با این حال مسوولان هوایی و مدیران ایرلاین‌ها امیدوارند با توجه به
تلاش‌هایی که انجام داده‌اند و اعلام خبر مجوز آمریکا برای فروش قطعه به ایران به بوئینگ و جنرال‌الکتریک در آینده نزدیک شاهد گام‌های جدی غربی برای تعامل با صنعت هوایی کشور باشیم.
گشایش در توسعه ناوگان
این در حالی است که فعالان صنعت هوانوردی امیدوارند با رفع محدودیت‌ها برای تامین قطعات هواپیما با بهبود روابط ایران در سطح بین‌الملل و ادامه روند کاهش تحریم‌ها به تدریج هواپیماهای نو به ناوگان وارد شوند به طوری که پیشتر رویترز به نقل از یکی از مقامات ایرانی اعلام کرده بود ما خواستار خرید حدود ۲۵۰ تا ۴۰۰ فروند هواپیمای جدید هستیم. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری نیز در این باره به تسنیم گفته بود: با توجه به حجم عملیات پروازی در 12 سال آینده و همچنین خروج هواپیماهای فرسوده نیازمند 400 فروند هواپیمای جدید هستیم. تا 20 سال آینده هم نیازمند 550 فروند هواپیما هستیم. این تعداد هواپیما هم برای بازار جدیدی است که ایجاد می‌شود و هم جایگزینی ناوگان موجود چرا که در حال حاضر میانگین سن هواپیماهای ناوگان هوایی بالای 20 سال است. به گفته جهانگیریان کشور به دنبال تامین نیاز ناوگان هوایی به هواپیماست و از منابعی که این ناوگان را عرضه کنند نیاز خود را تامین خواهد کرد.
این در حالی است که تحلیلگران غربی معتقدند شرکت‌های هواپیماسازی آمریکا با توجه به فضای جدید ایجاد‌شده در روابط غرب با ایران و چشم‌انداز لغو تحریم‌ها در پی باز کردن جای پای خود در ایران و پیشی گرفتن از رقبای خود در این بازار هستند. چندی پیش نمایندگانی از شرکت فرانسوی ایرباس دیگر غول هواپیماسازی جهان در قالب هیات تجاری فرانسه به ایران سفر کرده بودند. به هر شکل فعالان صنعت هوایی کشور امیدوارند تا هرچه زودتر وعده‌ها در این زمینه محقق شود.
بنا بر اعلام مسوولان بخش هوایی بالغ بر 255 هواپیما در ناوگان کشور وجود دارد که از این تعداد 139 هواپیما فعال و 116 هواپیما به علت نبود قطعه زمینگیر شده‌اند. در این بین نیز 18 شرکت هواپیمایی در ناوگان فعال هستند و خدمات مسافری و باری ارائه می‌دهند. ترکیب هواپیماهای ناوگان نیز عمدتاً شامل هواپیماهای بوئینگ 727 و 747، هواپیماهای ایرباس 320 و 340 و 600-300 و 310، هواپیماهای فوکر 100 و 50، هواپیمای MD، هواپیمای 146 Bae و هواپیمای ATR است. عمر ناوگان هوایی ایران حدود 22 سال است که اغلب عمر این هواپیماها بالای 20 سال است. برخی از این هواپیماها نیز خط تولیدشان در جهان متوقف شده است و دیگر ساخته نمی‌شوند.
آزادسازی توسعه را رقم می‌زند
اما موضوع دیگری که این روزها علاوه بر مسائل تامین قطعه هواپیما مطرح شده آزادسازی قیمت بلیت هواپیماست. به‌رغم اینکه مسوولان دولتی راه و شهرسازی وعده داده‌اند به‌زودی آزادسازی را اعلام کنند اما ظاهراً مشکلات زیرساختی و تبعات سوءاستفاده از این مساله باعث شده تا در روند اجرای آزادسازی نرخ‌ها تاخیر داشته باشند. مساله‌ای که باعث گلایه شرکت‌های هواپیمایی شده است و انتظار دارند هر چه زودتر نرخ‌های تکلیفی برداشته شود تا با استفاده از امکاناتی که دارند با متنوع کردن نرخ‌های خود به حداکثر تقاضاهای موجود پاسخ دهند. آنها امید دارند با آزادسازی قیمت‌ها و از طرفی کاهش تحریم‌ها در نهایت توسعه ناوگان محقق شود.
دیدگاه تان را بنویسید