درمان زخم کهنه

توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی کشور یکی از اولویت‌های عباس آخوندی در وزارت راه و شهرسازی است که در این زمینه برنامه‌های مختلفی را برای تحقق آن پیگیری کرده است. در همین راستا در بیست و چهارمین روز از فروردین‌ماه سال جاری بود که در پی دعوت «زیگمار گابریل» وزیر اقتصاد آلمان، به آنجا سفر کرد تا طی این سفر دوروزه به برلین با برخی از مقامات دولتی، بانکی و نماینده‌های شرکت‌های مختلف دیدار و مذاکراتی داشته باشد. او در این سفر، شش برنامه مهم در زمینه حمل و نقل کشور را مطرح کرد که یکی از آن مسائل، طرح تاسیس شرکت‌ ملی لیزینگ هواپیمایی بود که طبق مذاکرات انجام‌شده، مقرر شد تا به فوریت، برنامه کسب و کار لیزینگ هواپیمایی ایران با اروپایی‌ها تهیه و اجرایی شود. در این راستا وحید محمودی و علی دادپی، از جمله کارشناسان اقتصادی بودند که پیشنهادی برای تاسیس این شرکت‌های لیزینگ هواپیمایی را در تجارت فردا مطرح کردند تا بدین‌وسیله گامی برای توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی کشور برداشته شود. به هر حال بعد از بازگشت وزیر راه‌ و شهرسازی از سفر آلمان، کمیته‌ای به مسوولیت اصغر فخریه‌کاشان، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل و تامین مالی، به نمایندگی از این وزارتخانه به منظور پیگیری اجرای این طرح‌ تشکیل شد. اما وظایف این کمیته چیست و تاکنون در انجام امور تا چه مرحله‌ای پیش رفته است؟ همچنین این طرح برای اولین بار است که در زمینه ناوگان حمل و نقل ایران اتفاق می‌افتد در صورتی که در سایر کشورهای جهان از قدمت بالا برخوردار است و گویا در 50 سال گذشته، با رشد و توسعه بی‌سابقه‌ای همراه بوده که موجب فزونی محبوبیت آن شده است. در اینجا این پرسش مطرح می‌شود آیا تاسیس این شرکت لیزینگی می‌تواند باعث رونق و ترقی ناوگان حمل و نقل هوایی کشور شود؟ کارشناسان بسیاری در این زمینه معتقدند که ایران هم می‌تواند با استدلال‌هایی مشابه با شکل‌گیری شرکت‌های لیزینگ چینی در این زمینه موفق عمل کند. از این رو انتظار می‌رود این طرح در ایران نیز، آثار مثبتی داشته باشد. مرتضی نظری، دانش‌آموخته مهندسی هوافضای دانشگاه صنعتی شریف در ارتباط با اهمیت این موضوع به تجارت فردا گفته است: «لیزینگ استفاده کارا و قرار دادن هواپیما در بازارهای مختلف فارغ از سن، اندازه و نوع آن را تسهیل می‌کند و همزمان که منبعی جذاب برای تامین مالی در یک صنعت شدیداً سرمایه‌محور را فراهم می‌آورد، انعطاف‌پذیری در عملیات و برنامه‌ریزی ناوگان را برای خطوط هوایی تضمین می‌کند. علاوه بر این، با در نظر گرفتن نرخ‌های پایین بهره بانکی در سراسر جهان‌، صنعت لیزینگ هواپیما با نرخ‌های بازگشت سرمایه قابل توجه و تضمین این بازگشت‌ با یک دارایی فیزیکی، یعنی خود هواپیما، در میان سرمایه‌گذاران بسیار محبوب است. با پیاده‌سازی قوانین بانکی بازل ۳ در بانک‌های اروپایی و آمریکایی و خارج شدن آنها از بازار بدهی‌های طولانی‌مدت، انتظار می‌رود این روند به نفع شرکت‌های لیزینگ هواپیما شدت گرفته و به تدریج این شرکت‌ها جایگزین بانک‌ها در تامین مالی صنعت هوایی شوند.» همچنین او عنوان کرده است: «بعد دیگر اهمیت این صنعت در رابطه با چارچوب‌های حکمروایی کشور و میزان سهولت تامین هواپیما برای نیازهای گسترده خطوط هواپیمایی داخلی، شکل می‌گیرد.» به هر حال با توجه به اهمیتی که برخی از کارشناسان به آن اشاره کرده‌اند، آیا موانعی در خصوص راه‌اندازی شرکت‌ ملی لیزینگ هواپیمایی ایران وجود دارد؟ چالش‌هایی که در این مسیر وجود دارند از چه قرارند؟ آیا همچنان سایه تحریم‌ها به این موضوع دامن می‌زند؟