بهای نفت

بخش اول برنامه (و شاید امیدواری) عربستان سعودی برای تجدید ساختار بازار نفت بیش از حد انتظار طول کشید. این کشور با امتناع از کاهش تولید خود در زمان افت قیمت‌ها باعث شد مازاد عرضه بزرگی ایجاد شود و با این کار به رقبای دیگر از قبیل روسیه، ونزوئلا و تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا هشدار داد عربستان قصد ندارد به بهای از دست دادن سهم خود در بازار سودهای حاشیه‌ای دیگر کشورها را تامین کند. اما این کار به نفع افزایش ذخایر نفت تمام شد که بخش بزرگی از مازاد عرضه را جذب کرد. سال گذشته ذخایر نفت جهان تا 265 میلیون بشکه بالا رفت و به پیش‌بینی بانک فرانسوی سوسیته‌جنرال در شش ماه اول سال جاری این ذخایر 6/1 تا 8/1 میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابند و در مجموع به 300 میلیون بشکه می‌رسند. ذخیر‌ه‌سازی نفت با این امید صورت می‌گیرد که تقاضا و بهای آن در آینده بالا برود. ذخیره‌سازی مجدد نفت و نگرانی‌های سیاسی -از قبیل قطع جریان نفت از بزرگ‌ترین میدان نفتی لیبی به خاطر اقدامات خرابکارانه- باعث شد بهای این محصول دوباره اندکی افزایش یابد. پس از کاهش بیش از 60 درصد از ماه ژوئن، در 18 فوریه امسال بهای هر بشکه نفت خام برنت به 96/59 دلار رسید. ذخیره‌سازی نمی‌تواند مدت زیادی دوام آورد. تاسیسات انبار نفت در اروپا و آسیا از قبل 80 تا 85 درصد پر بودند و دیگر نمی‌توان مقدار زیادی به آنها افزود. در حال حاضر شرکت‌ها برای انبار کردن نفت به اجاره تانکرها روی آورده‌اند. اگر ظرفیت ذخیره‌سازی تکمیل شود قیمت‌ها یک بار دیگر بالا می‌روند. وقوع چنین اتفاقی به سرعت اجرای مرحله دوم طرح عربستان سعودی بستگی دارد. این طرح به منظور خروج کشورهایی که هزینه تولید بالا دارند، اجرا می‌شود تا نفوذ و قدرت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تقویت شود. در حال حاضر این کار به کندی صورت می‌گیرد. انواع مختلف نفت با توجه به تعداد دکل‌های فعال در مناطق مختلف تعیین می‌شوند. تحلیلگران اعتقاد دارند هر چه تعداد این دکل‌‌ها کمتر شود تولید نفت شیل روندی نزولی خواهد داشت و سودآوری و سرمایه‌گذاری کمتر خواهد شد. اما این تحلیل مورد تردید قرار دارد. آمار و ارقام شرکت خدمات نفتی بیکرهیو نشان می‌دهد تعداد دکل‌ها در آمریکا در نیمه ماه فوریه به کمترین مقدار از سال 2011 رسید و 35 درصد از اوج خود در اکتبر 2014 پایین‌تر رفت. این سقوط بسیار بزرگ بود. اما بسیاری از دکل‌های تعطیل شده در مناطق حاشیه‌ای قرار دارند و در حوزه اصلی نفت شیل این کاهش فقط 9 درصد بوده است. داکوتای شمالی و تگزاس که حوزه اصلی هستند در دو سال گذشته چهار‌پنجم از افزایش تولید نفت آمریکا را به خود اختصاص داده بودند. علاوه بر این بهره‌وری در چاه‌های باقی‌مانده رو به افزایش است. سیتی بانک پیش‌بینی می‌کند حتی با وجود کاهش 50‌درصدی دکل‌های نفتی، تولید نفت بالا می‌رود و میانگین جریان پول نقد در شرکت‌های نفت شیل همچنان مثبت است. این وضعیت خود به تشویق بیشتر سرمایه‌گذاری منجر می‌شود. به گفته آنتوان هاف از آژانس بین‌المللی انرژی «در دیدگاه وسیع‌تر، احساسات و اعتماد بازار تغییر کرده‌اند اما اصول بنیادی همچنان ثابت هستند». سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) می‌گوید تولید اعضای آن امسال تا 400 هزار بشکه در روز بالا می‌رود. سایر تحلیلگران اعتقاد دارند این افزایش از این هم بیشتر خواهد بود. عرضه کشورهای غیر عضو اوپک دو برابر این مقدار می‌شود. به خاطر نفت ارزان‌تر، تقاضای جهانی رو به فزونی است اما این افزایش قابل توجه نیست. به اعتقاد سازمان بین‌المللی انرژی، تقاضا برای نفت در نیمه اول سال 2015 روندی ثابت خواهد داشت و تنها در نیمه دوم سال به دو میلیون بشکه در روز می‌رسد. همه برآوردها حاکی از آن است که بازار برای مدتی شاهد عرضه بیش از حد خواهد بود. صنعتگران عرصه نفت عقیده دارند در درازمدت بهای نفت همچنان پایین باقی می‌ماند که به معنای ضرورت تجدید ساختار گسترده‌تری در این صنعت است. بنگاه‌های بزرگ نفتی اعلام کرده‌اند امسال 20 درصد از هزینه‌های سرمایه‌گذاری خود را کاهش می‌دهند. به عنوان مثال شرکت بریتیش پترولیوم پروژه‌های سرمایه‌ای خود را از 23 میلیارد دلار در سال 2014 به 20 میلیارد دلار در سال 2015 می‌رساند. آن‌گونه که به نظر می‌رسد روند اکتشافات جدید نیز رو به افول است. به گفته یک موسسه تحقیقاتی، سال گذشته اکتشافات جدید نفت و گاز معادل 16 میلیارد بشکه بود که کمترین میزان در 60 سال اخیر بوده است. این خبر باعث خوشحالی تدوینگران راهبردها در عربستان سعودی می‌شود.
منبع: اکونومیست