فشار نفت بر بورس

موج ریزشی قیمت نفت از اوایل مرداد سال 1393 سایر بازارهای کالایی را با خود همراه ساخت. همزمان با افت بازارهای کالایی، شرکت‌های کالایی بورس تهران (بیش از نیمی از ارزش بازار) نیز با روند نزولی سودآوری مواجه شدند. اثر مستقیم افت قیمت نفت را می‌توان در نزول سودآوری شرکت‌های پالایشی‌ مشاهده کرد. همبستگی شدید قیمت فرآورده‌های نفتی مانند بنزین به نفت، فروش کل این شرکت‌ها را به شدت کاهش داد و این موضوع در کنار نحوه نرخ‌گذاری مواد اولیه و محصولات مشکلات عمده‌ای را برای شرکت‌های پالایشی ایجاد کرد. صنعت شیمیایی نیز به عنوان بزرگ‌ترین گروه بورسی، با افت قیمت محصولات مواجه شد. قیمت مواد اولیه صنایع مزبور نیز با افت قیمت نفت کاهش یافت، اما، افت همزمان فروش و بهای تمام‌شده،‌ اثر منفی را بر سودآوری این شرکت‌ها به همراه داشت. افت شدید قیمت فلزات پایه نیز دیگر گروه بورسی را نشانه گرفت. برای مثال، قیمت جهانی مس از هفت هزار دلار به 4600 دلار به ازای هر تن نزول یافته است (از مرداد 93 تا به حال). ریزش قیمت جهانی فلزات نیز موجب ریزش‌های مداوم سودآوری شرکت‌های گروه فلزات اساسی شده است. سنگ‌آهن نیز از سطوح نزدیک به 100 دلاری در سال 2014 به قیمت‌های کمتر از 40 دلار به ازای هر تن رسیده است. افت قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی در کنار افت قیمت شمش فولاد فشار سنگینی را بر دوقلوهای سنگ‌آهنی بورسی به وجود آورد. دیگر شرکت‌های استخراج کانه‌های فلزی نیز با توجه به افت شدید قیمت فلزات پایه با کاهش سودآوری مواجه شدند. انعکاس افت سودآوری شرکت‌ها در بورس تهران موجب شد، شاخص صنایع فرآورده‌های نفتی، شیمیایی، فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی از زمان شروع افت قیمت نفت در اواسط مرداد سال 1393 تاکنون به ترتیب، با افت 57، 13، 41 و 49‌درصدی مواجه شوند. در شرایط کنونی نگرانی از ضعف اقتصاد جهانی به خصوص چین، چشم‌انداز رشد قیمتی در بازارهای کالایی را همچنان تیره نگه داشته است. در شرایطی که همچنان در سه‌ماهه سوم سال نیز افت قیمت‌های جهانی را شاهد بودیم، این موضوع نگرانی از تداوم عملکرد ضعیف 9‌ماهه شرکت‌ها مطابق با صورت‌های مالی یک سال اخیر را تشدید کرده است.