گردشگری پس از ژنو

اسماعیل کهرم /مشاور رئیس سازمان محیط زیست

گردشگری خارجی همواره بر ضوابط خوب میان کشورها متکی است. به یاد دارم در زمان اصلاحات سالانه چند میلیون گردشگر به ایران وارد شد. در همان زمان هتل‌ها، اتوبوس‌ها و مراکز دیدنی مملو از توریست بود. من نیز به عنوان یک گردشگر به نقاط زیادی سفر کردم اما در همان زمان در کشور سوئیس یک تورگردان گفت سفر به ایران به صورت یک مد در گردشگری محسوب می‌شود. این تورگردان در سوئیس گفته سفر به ایران برای طبقه مرفه و سرمایه‌دار، گشتن در محله‌های قدیم و آداب و رسوم ایران و عکس گرفتن از آنها مد شده است و حتی در آمریکا نیز توریست‌ها برای سفر به ایران تلاش زیادی داشتند. این طبیعی است که در همه دنیا رویکرد جذب توریست بر گردن دولت‌ها بوده به گونه‌ای ‌که این دولت‌ها هستند که می‌توانند با امکانات و بازخوردی که نشان می‌دهند، تعداد توریست را مشخص کنند. در کشوری همچون اوگاندا پیش از ورود یک دولتمرد سالانه حدود 700 هزار گردشگر به این کشور می‌رفتند و پس از ورود او تعداد گردشگران به حدود 30 هزار نفر رسید. حال در ایران و در زمان رئیس‌جمهور پیشین تعداد کل توریست در کشور از یک میلیون و 200 هزار نفر فراتر نرفت. در اینجاست که نقش دولت‌ها در بخش توریسم خودنمایی می‌کند.
به نظر می‌رسد با باز شدن فضا پس از مذاکرات ژنو مساله گردشگری نیز بهتر شود. در حال حاضر ایران در لیست تحریم کشورهای متعدد جهان است دلیل این امر نیز تصویر غلطی است که از ایرانیان در خارج از کشور ایجاد شده است. بنابراین توریست‌ها تصمیم می‌گیرند هم به کشورهای ارزان‌تر و هم با امکانات و امنیت بیشتر سفر کنند. کشور ما از نظر توریسم، گردش و تفریح آنچنان حرفی برای گفتن ندارد، اما می‌تواند جاذب خوبی برای فرهنگ باشد. مردم ‌دوست دارند به شهری بروند که در آن تفریحات آبی و شادی باشد، اما ایران فقط می‌تواند توریست‌های فرهنگی را به خود جذب کند. بنابراین باید در این جهت تلاش کند چرا که با وجود آثار فرهنگی و ادبی که در کشور وجود دارد، پتانسیل خوبی برای جذب توریست فرهنگی وجود دارد. در کشور ما و با شرایط موجود، ایران از چرخه توریسم در جهان محروم است. در زمان اصلاحات هزینه دو هفته گردشگری در ایران حدود 2500 پوند و در ترکیه حدود 600 پوند برآورد شد. این هزینه‌های بالا در گردشگری کشور باعث می‌شود توریست‌های بیشتری به سمت کشورهای با صرفه اقتصادی بیشتر بروند. یکی دیگر از مشکلاتی که در بخش توریسم به ایران آسیب می‌زند، تبلیغات ناصحیح است. بسیاری از شهرهای کشور دارای آب و هوای همیشه معتدل و مناسب توریسم است، اما برخی دیگر کشورها همین شهرهای خود را آنچنان خوب جلوه می‌دهند که سالانه باعث حضور توریست در آن منطقه می‌شوند. حال به نظر می‌رسد با نتیجه‌بخش بودن مذاکرات، وضعیت توریسم در کشور نیز بهتر می‌شود. چندی پیش از سوی یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل نوشتم و بلافاصله پاسخی دریافت کردم. او در این نامه به خوبی به تاثیرات تحریم‌ها بر اقتصاد و صنعت توریسم کشورها اشاره کرده بود و در آن گفته بود که تحریم‌ها پایه‌های اقتصاد و صنعت توریسم را از بین می‌برند. حالا در ایران که آب، هوا و خاک نامناسب است چگونه می‌توانیم گردشگران را جذب کنیم. کسانی که علاقه‌مند به تورهای طبیعی هستند با خود می‌گویند برای چه به ایران بیایند و ببینند همه دریاچه‌های کشور خشک شده و آب و هوا نیز آلوده است. متاسفانه در این میان آن دسته از سیاحتگران را از دست می‌دهیم اما همیشه توریسم مذهبی به قوت خود باقی است. حال با روند پیش‌گرفته شده در مذاکرات هسته‌ای باید تلاش کنیم درهای کشور به روی جهان باز شود و از گذشته خود پندهایی بگیریم و سعی کنیم توریسم را به کشور وارد کنیم.