تاریخ انتشار:
دومین کشتیرانی برتر دنیا به ایران بازگشت
ملاقات با نهنگ
با تغییر الگوی تجاری کشور در سال‌های اخیر و حذف کشورهای اروپایی مانند آلمان از لیست تجارت خارجی، چین جایگزین این کشورها در بازار ایران شده و در دوره پساتحریم می‌تواند با افزایش مبادلات تجاری با اروپا و احیای قراردادهای جدید نفتی و کارخانه‌های صنعتی، فرصتی ویژه در اختیار کشتیرانی ایران قرار گیرد.
فریبا رسولی/روزنامه‌نگار
روزهای آغازین دی‌ماه سال 1394 مصادف با بازگشت دومین کشتیرانی برتر دنیا به ایران شد. این اتفاق در حالی رخ داد که گویا با لغو تحریم‌ها حصار دریایی ایران شکسته شده و کشتی‌های بزرگ قصد دارند پس از سال‌ها در بنادر کشور پهلو بگیرند. کشتی MSC سوئیس، بندر شانگهای چین را به مقصد ایران ترک کرد و در بندر شهید رجایی پهلو گرفت. اما بازگشت دومین کشتیرانی برتر دنیا به ایران پس از سال‌ها تداعی‌کننده تصویر دوران طلایی حمل و نقل دریایی پیش از تحریم‌هاست. همان سال‌هایی که کشتیرانی ایران سهم بالایی از بازارهای بین‌المللی را از آن خود کرده و توانسته بود خط کانتینری کشورهای جنوب مدیترانه را قرق کند. زمانی که کشتیرانی ایران هنوز زیر سایه سنگین محدودیت‌های روابط تجاری مورد هجوم شدیدترین و بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها قرار نگرفته بود و همچنان برنامه‌های توسعه‌ای ناوگان‌های دریایی جریان داشت. این روزها در حالی شرایط تجارت دریایی رو به بهبود است که بررسی‌ها نشان می‌دهد طی سال‌های تحریم سفارش 20 فروند کشتی ایران به کره هم در معرض محدودیت‌ها و تحریم قرار گرفته تا جایی که این قراردادها فریز شد و حدود 300 میلیون دلار بی‌سرانجام از دست رفت. در
واقع طی چند سال اخیر به دلیل تحریم‌ها توسعه ناوگان دریایی محدود شده و تامین کشتی بیشتر از طریق کشورهای واسط و کشتی‌های دست‌دوم صورت گرفته است.
با این حال بر اساس سند چشم‌انداز 20ساله ایران تا پایان سال 1400 باید به بخشی از اهداف مشخص‌شده دست پیدا کند. با تغییر الگوی تجاری کشور در سال‌های اخیر و حذف کشورهای اروپایی مانند آلمان از لیست تجارت خارجی، چین جایگزین این کشورها در بازار ایران شده و در دوره پساتحریم می‌تواند با افزایش مبادلات تجاری با اروپا و احیای قراردادهای جدید نفتی و کارخانه‌های صنعتی، فرصتی ویژه در اختیار کشتیرانی ایران قرار گیرد. در حالی که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران پیش از اعمال تحریم‌ها، تحت برند معتبر جهانی IRISL فعالیت‌های خود را در مناطق جغرافیایی وسیعی گسترش داده بود و نقش بسزایی در حمل و نقل دریایی محصولات کانتینری و فله وارداتی و صادراتی کشور ایفا می‌کرد. حال با لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران، خطوط کشتیرانی بسیاری برای بازگشت به بنادر ایران اعلام آمادگی کرده‌اند که بر اساس اعلام مقامات رسمی تاکنون چندین خط معتبر کشتیرانی فعالیت خود را در ایران از سر گرفته‌اند و این خطوط از کشورهای سنگاپور، کره، ایتالیا، تایلند و خطوط مشترک آسیایی هستند.
گرچه مذاکره‌ها همچنان ادامه دارد و شرکت‌های بزرگ دیگری هم برای احیای همکاری تمایل نشان داده‌اند اما قرار است پس از بازگشت کشتیرانی MSC هر هفته کشتی‌های این شرکت در بندر شهید رجایی پهلو بگیرند. این در حالی است که پس از تحریم‌ها بسیاری از خطوط کشتیرانی بزرگ از آب‌های ایران دور شده بودند و بسیاری از عملیات‌های حمل و نقل دریایی به واسطه کشتی‌های کوچک در آب‌های ایران انجام می‌شد. با توجه به اهمیت دریا و نقش آن در اقتصاد، همچنین در نظر گرفتن مزیت‌های جغرافیایی ایران در حوزه دریایی که بسیار است و از سویی دارا بودن حدود سه هزار کیلومتر خطوط ساحلی، دسترسی به دریا در شمال و جنوب کشور، دسترسی به آب‌های آزاد (اقیانوس هند) و قرارگیری کشور بر سر مسیر کریدورهای ترانزیتی شمالی-جنوبی که از جمله مزیت‌های مهم جغرافیایی کشور در حوزه دریایی به شمار می‌رود، از نظر اقتصادی، صنایع دریایی جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشور دارد.
برخی معتقدند صنایع دریایی ایران با گذشت زمان همواره با موانع و تنگناهایی دست و پنجه نرم کرده و اگرچه سرمایه‌گذاری‌های نسبی انجام شده اما طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی با وجود تلاش‌ها و حرکت‌های نسبی به ناکامی ختم شده است. آنها بر این باور هستند که خلاء سیاستگذاری هماهنگ و نبود استراتژی گلوگاه‌های چندلایه‌ای در مسیر توسعه صنعت دریایی به وجود آورده است. اما آیا می‌توان بازگشت دومین کشتیرانی برتر دنیا به ایران را آغاز همکاری با بزرگان کشتیرانی دنیا و افزایش مراودات تجاری با نقطه‌نقطه جهان دانست و در انتظار بازگشت کشتی‌های بزرگ دیگر بود؟
با این حال بر اساس سند چشم‌انداز 20ساله ایران تا پایان سال 1400 باید به بخشی از اهداف مشخص‌شده دست پیدا کند. با تغییر الگوی تجاری کشور در سال‌های اخیر و حذف کشورهای اروپایی مانند آلمان از لیست تجارت خارجی، چین جایگزین این کشورها در بازار ایران شده و در دوره پساتحریم می‌تواند با افزایش مبادلات تجاری با اروپا و احیای قراردادهای جدید نفتی و کارخانه‌های صنعتی، فرصتی ویژه در اختیار کشتیرانی ایران قرار گیرد. در حالی که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران پیش از اعمال تحریم‌ها، تحت برند معتبر جهانی IRISL فعالیت‌های خود را در مناطق جغرافیایی وسیعی گسترش داده بود و نقش بسزایی در حمل و نقل دریایی محصولات کانتینری و فله وارداتی و صادراتی کشور ایفا می‌کرد. حال با لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران، خطوط کشتیرانی بسیاری برای بازگشت به بنادر ایران اعلام آمادگی کرده‌اند که بر اساس اعلام مقامات رسمی تاکنون چندین خط معتبر کشتیرانی فعالیت خود را در ایران از سر گرفته‌اند و این خطوط از کشورهای سنگاپور، کره، ایتالیا، تایلند و خطوط مشترک آسیایی هستند.
گرچه مذاکره‌ها همچنان ادامه دارد و شرکت‌های بزرگ دیگری هم برای احیای همکاری تمایل نشان داده‌اند اما قرار است پس از بازگشت کشتیرانی MSC هر هفته کشتی‌های این شرکت در بندر شهید رجایی پهلو بگیرند. این در حالی است که پس از تحریم‌ها بسیاری از خطوط کشتیرانی بزرگ از آب‌های ایران دور شده بودند و بسیاری از عملیات‌های حمل و نقل دریایی به واسطه کشتی‌های کوچک در آب‌های ایران انجام می‌شد. با توجه به اهمیت دریا و نقش آن در اقتصاد، همچنین در نظر گرفتن مزیت‌های جغرافیایی ایران در حوزه دریایی که بسیار است و از سویی دارا بودن حدود سه هزار کیلومتر خطوط ساحلی، دسترسی به دریا در شمال و جنوب کشور، دسترسی به آب‌های آزاد (اقیانوس هند) و قرارگیری کشور بر سر مسیر کریدورهای ترانزیتی شمالی-جنوبی که از جمله مزیت‌های مهم جغرافیایی کشور در حوزه دریایی به شمار می‌رود، از نظر اقتصادی، صنایع دریایی جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشور دارد.
برخی معتقدند صنایع دریایی ایران با گذشت زمان همواره با موانع و تنگناهایی دست و پنجه نرم کرده و اگرچه سرمایه‌گذاری‌های نسبی انجام شده اما طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی با وجود تلاش‌ها و حرکت‌های نسبی به ناکامی ختم شده است. آنها بر این باور هستند که خلاء سیاستگذاری هماهنگ و نبود استراتژی گلوگاه‌های چندلایه‌ای در مسیر توسعه صنعت دریایی به وجود آورده است. اما آیا می‌توان بازگشت دومین کشتیرانی برتر دنیا به ایران را آغاز همکاری با بزرگان کشتیرانی دنیا و افزایش مراودات تجاری با نقطه‌نقطه جهان دانست و در انتظار بازگشت کشتی‌های بزرگ دیگر بود؟
دیدگاه تان را بنویسید