ارزش‌آفرینی ۵۶‌میلیونی هر معدنکار

طبق آخرین آمار اعلام‌شده مرکز آمار ایران میزان ارزش افزوده بخش معدن سالانه بیش از 4783 میلیارد تومان است. با توجه به فعالیت بیش از 84 هزار و 528 شاغل در بخش معادن در حال بهره‌برداری می‌توان تخمین زد که هر معدنکار ایرانی سالانه بیش از 56 میلیون تومان ارزش‌آفرینی در این بخش دارد. اگر بخواهیم این میزان را ماهانه محاسبه کنیم این رقم به 6/4 میلیون تومان می‌رسد. همچنین با توجه به وجود 5246 معدن در حال بهره‌برداری در کشور می‌توان برآورد کرد که هر معدن در ایران بیش از 911 میلیون تومان ارزش افزوده دارد. البته ارزش‌آفرینی بیش از 4783 میلیارد‌تومانی در بخش معدن مربوط به سال 1390 است که مرکز آمار ایران در آمارهای «ایران در آیینه آمار 91» منتشر کرده و این رقم حاکی از رشد 23‌درصدی نسبت به سال 1389 است. به نظر می‌رسد این آمارهای با تاخیر منتشرشده برگرفته از آمارهای سرشماری سال 1390 باشد که تاکنون بخش‌هایی از آن منتشر شده و جزییاتی از آن را مرکز آمار ایران منتشر نکرده بود. با این حال جدای از روند صعودی در ارزش افزوده معادن در سال 1390 نسبت به سال قبل از آن، این روند صعودی را در تعداد کارکنان معادن نیز می‌توان مشاهده کرد که در سال 1390 نسبت به سال قبل از آن حدود چهار درصد رشد داشته است. همچنین در مورد ارزش افزوده معادن کشور آمار قابل توجه دیگر، معادنی است که بیشترین سهم را داشته‌اند. بر این اساس معادن سنگ‌آهن، سنگ مس و سنگ‌های تزیینی به ترتیب با 8/1 هزار میلیارد، 2/1 هزار میلیارد و 442 میلیارد تومان دارای بالاترین میزان ارزش افزوده بودند که مجموع ارزش افزوده این معادن حدود 73 درصد از کل ارزش‌افزوده این بخش را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین سه استان کرمان، یزد و تهران بالاترین ارزش افزوده را در این بخش داشته‌اند. در این آمارها به صورت جزیی‌تر نشان داده شده که در سال 1390 ارزش افزوده معادن تنها دو بخش «استخراج انواع سنگ، شن و ماسه» و «استخراج سنگ‌های فلزی غیرآهنی» نسبت به سال 1389 صعودی بوده و میزان ارزش افزوده «معادن استخراج سنگ‌آهن»، «معادن استخراج زغال‌سنگ»، «معادن استخراج مواد معدنی و شیمیایی» و «معادن استخراج سایر مواد معدنی» نسبت به سال قبل از آن نزولی بوده است. بیشترین سهم از ارزش افزوده در بخش معادن هم مربوط به «معادن استخراج سنگ‌های فلزی غیرآهنی» معادل 35 درصد و سپس مربوط به «معادن استخراج سنگ‌آهن» با 31 درصد سهم بوده است. سهم معادن استخراج انواع سنگ، شن و ماسه نیز از کل معادن 29 درصد است. پنج درصد دیگر ارزش افزوده بخش معادن در سال 1390 مربوط به مجموع معادن «استخراج زغال‌سنگ»، «استخراج مواد معدنی و شیمیایی» و «استخراج سایر مواد معدنی» است. اما موضوع قابل توجه دیگر در بخش معادن کشور مربوط به سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش است که حدود نیمی از سرمایه‌گذاری‌ها صرف تامین اعتبار برای تهیه تجهیزات و لوازم معادن می‌شود. براساس این گزارش مرکز آمار ایران در سال 1390 در مجموع 615 میلیارد تومان در معادن کشور سرمایه‌گذاری شد. 48 درصد این سرمایه‌گذاری‌ها صرف خرید ماشین‌آلات، ابزار، وسایل کار بادوام و تجهیزات اداری و حدود هفت درصد هم صرف خرید ساختمان و زمین شده و باقی نیز در بخش‌های دیگر هزینه شده است. همچنین در این گزارش مرکز آمار ایران به اهمیت بخش معدن در اقتصاد ایران اشاره و عنوان شده است: مواد معدنی در توسعه اقتصادی ایران نقش زیربنایی دارد و ذخایر بزرگ و ارزشمندی چون مس، آهن، سرب و روی، کرومیت، فلورین، سنگ‌های تزیینی و... از سرمایه‌های این سرزمین به شمار می‌روند. از طرف دیگر با بهره‌برداری از معادن و ایجاد راه‌های ارتباطی، صنعت حمل‌ونقل کشور نیز رونق می‌گیرد و شبکه ارتباطی توسعه می‌یابد و در نهایت توجه ویژه به توسعه معادن از هجوم بی‌رویه جمعیت از مناطق محروم به شهرها می‌کاهد و باعث ایجاد اشتغال می‌شود.