قدرت ارقام

امروزه نه چین، بلکه هند ابرقدرت در حال جهش است.

آیا فیل کاهل هندی با حرکت آرام، می‌تواند اژدهای چابک را بگیرد؟ برای مدت زیادی این تصور بعید به نظر می‌رسید. تولید ناخالص داخلی چین طی چهار دهه گذشته، همواره از هند پیشی گرفته است و اکنون این کشور اقتصادی پنج برابر بزرگ‌تر از 40 سال پیش دارد. تراز تجاری بین این دو غول آسیایی هرچند، خجالت‌آور است: صادرات هند به چین (بیشتر شامل مواد خام) به زحمت به یک‌ششم وارداتش (اغلب کالاهای آماده) از این کشور می‌رسد.

اما بازی عوض شده ‌است. اکنون دو سال می‌شود که رشد اقتصاد هند، هوشمندانه از چین پیشی گرفته و این روال در سال 2017 نیز ادامه خواهد داشت. جمعیتش نیز با سرعت زیاد در حال رشد است. در حدود یک دهه آینده خواهیم دید که تعداد هندی‌ها از چینی‌ها بیشتر شده و همانطور که جمعیت چین رو به کهنسالی می‌رود، هند از منافع جمعیت بالا و ازدیاد کارگر، بهره‌مند شده و به نسبت تعداد کمتری شهروند وجود خواهد داشت که دولت باید از آنها حمایت کند.

سبقت گرفتن از چین از راه‌های دیگر، نیازمند اقدامات بلندمدت است:

نرخ باسوادی در هند اکنون تازه به 70 درصد رسیده، رقمی که چین در دهه 80 میلادی به آن رسیده بود و درآمد سرانه هند عددی است که چین در دهه اول هزاره سوم به دست آورده بود. با این‌حال جهش رو به جلو در سال 2017 از آنِ هند است و در سال آینده این کشور نشان خواهد داد که توانایی ابقا و حتی شتاب دادن به آن را دارد.

هند به نسبت چین، به مراتب کشور ناهنجارتر و نزاع‌طلب‌تری است و اقتصاددان‌هایش مدام با هم مجادله می‌کنند. با این ‌حال تنها چیزی که همه آنها بر سرش اجماع دارند این است که اکنون هند در بهترین جایگاه قرار دارد. قیمت پایین نفت و باران فراوان دارد بی‌سر و صدا اقتصاد روستایی را ارتقا می‌بخشد، از سوی دیگر نرخ تورم و سود بانکی نزولی، مصرف‌کننده‌های شهری را وسوسه می‌کند. اورجیت پاتل، رئیس جدید بانک مرکزی هند به احتمال زیاد، استراتژی‌های موافق نرخ سود بانکی پایین اتخاذ خواهد کرد. دولت نارندرا مودی شاید به برخی وعده‌های انتخاباتی‌اش درباره رسیدن فوری به روزهای خوش، عمل نکرده باشد اما به نظر نمی‌رسد در انتخابات عمومی آینده هند، در سال 2019، با چالش اساسی روبه‌رو باشد. حتی مخالفان او نیز تصدیق می‌کنند که دولت او فساد را کاهش داده، زیرساخت‌ها را تقویت کرده و دریاچه‌ای از اصلاحات نویدبخش را به جریان انداخته ‌است.

تاثیر این تحولات، گرچه تاکنون ناپیدا بوده اما در سال 2017 شدیدتر احساس خواهد شد. قانون مالیات بر کالا و خدمات (GST) که مدت طولانی منتظرش بودند، در ماه آوریل اجرا خواهد شد و موانع داخلی بر سر راه تجارت را فرو می‌ریزد، باعث ایجاد تعادل بین بودجه‌های دولتی و مرکزی شده و هزینه کسب‌وکار را کاهش خواهد داد (چین در سال 1991 چنین قانون مالیاتی را مطرح کرد). سایر اصلاحات نیز بازیگرهای جدیدی را برای ورود به بخش خدمات مالی تشویق کرده ‌است تا به این بخش که برای زمان طولانی از سوی شرکت‌های کساد دولتی اداره می‌شده، روح تازه‌ای ببخشند. بسیاری از این تازه‌واردها به بهره‌برداری از برنامه‌های دولتی هند، از جمله «سازمان شناسایی منحصر به فرد هند» (UIDAI) دل خوش کرده‌اند. در این روش اطلاعات بیومتریک بیش از یک میلیارد شهروند هند ثبت شده ‌است. هدف از این برنامه تسریع و تسهیل فرآیند خدمات‌رسانی به فقرا و همچنین آوردن بخش محروم از خدمات بانکی تحت لوای خدمات بانکی و کشاندن قسمت وسیع جامعه غیررسمی هند به اقتصاد رسمی است. افراد خوش‌بین از جهش بلند در انقلاب صنعتی و فرود در عصر داده‌محور، سخن می‌گویند.

هند همچنان برای مدتی دیگر یک کشور متمرد و شریکی سخت برای تجارت باقی می‌ماند که البته ناشی از شور و اشتیاق افراطی دموکراسی در این کشور نیست. از سوی دیگر هند از تداخل حوزه‌های صلاحیت بی‌شمار رنج می‌برد که دربرگیرنده بوروکرات‌های فوق مشتاق و دادگاه‌هایی است که به طرز ناامیدکننده‌ای آشفته هستند. مدارس دولتی‌اش افتضاح هستند و تحصیلات عالیه به شدت با نیاز جامعه تطابق ندارد. در هند حدود 15 زبان رسمی (و بیش از 600 زبان کم‌رواج‌تر) وجود دارد، در تضاد با چین که تنها یک زبان رسمی دارد. هند نیز باید با همان دردهای بلندمدت رشد دست و پنجه نرم کند که چین از آنها روزگاری رنج برد. از جمله آنها می‌توان به سطح اسفناک آلودگی اشاره کرد و همین‌طور خیل اجتناب‌ناپذیر عظیم جمعیت، چرا که افراد زیادی روستاها را ترک کرده و به سوی شهرها هجوم می‌آورند.

در نتیجه چاله‌های بسیاری بر سر راه هند قرار دارد و در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت. رقابت انتخاباتی داغ در برخی ایالات از جمله اوتار پرادش با جمعیتی بالغ بر 200 میلیون نفر، در این سال پیش روی دولت هند قرار دارد. برخی تنش‌های اجتماعی از قبیل درگیری‌های پراکنده در سراسر کشور و ایجاد حفره بین فرقه‌ها، طبقات و اقوام رقیب نیز فزونی یافته است.

روابط هند با همسایه‌ها نیز همچنان تیره و تار است، به خصوص عموزاده مسلح به سلاح هسته‌ای این کشور، پاکستان. همان‌طور که در مورد نخست‌وزیران پیشین هند شاهد بودیم، آیندگان احتمالاً از آقای مودی صرفاً به خاطر حفظ کشور از فروپاشی، تقدیر خواهند کرد. اما اگر دولت موفق شود بر تناقضات داخلی این کشور سرپوش بگذارد، ممکن است هند در سال 2017 در مسیر کامیابی قرار گیرد. اژدهایی که قبلاً در دوردست بود، اکنون نزدیک‌تر به نظر می‌رسد.