شهر بدون زباله

یکی از ابتدایی‌ترین شعارهای انتخاباتی مودی، در کمپین‌های انتخاباتی سال جاری، پاکسازی دولت این کشور از فساد مزمن و تحویل دولتی پاک و سالم به مردم این کشور بود. شاید یکی از مهم‌ترین عوامل پیروزی او در انتخابات اخیر و رسیدن مودی به صندلی نخست‌وزیری هند نیز فساد همه‌گیر دولتی و خستگی و نارضایتی مردم از وضعیت سابق بود. اما حالا مردم هند شگفت‌زده شده‌اند. نه از این بابت که مودی قرار نیست به شعارهای خود پایبند بماند بلکه به این دلیل که او قصد دارد پاکسازی کشور را از جنبه‌ای دیگر نیز در دستور کار خود قرار دهد. او می‌خواهد شهرهای هند را از دردسر زباله برهاند. مودی که در پارلمان هند و در جلسه بحث درباره جشن‌های پیشنهادی برای صد و پنجاهمین سالگرد تولد ماهاتما گاندی رهبر استقلال هند سخن می‌گفت، در این باره اظهار داشت: «بیایید هند را تا سال 2019 تبدیل به کشوری پاکیزه کنیم و آن را به پدر هند، ماهاتما گاندی، هدیه دهیم.» شاید این خواسته بزرگ یا عجیبی به نظر نرسد، اما اگر به یاد بیاوریم وزیر محیط زیست سابق هند در سخنانی در سال 2009، شهرهای کشور هند را کثیف‌ترین شهرهای جهان خوانده بود و در سخنی طنزآمیز از نبود جایزه نوبلی برای آلودگی و آشغال تاسف خورده بود چون به عقیده او در صورت وجود این جایزه، بدون شک، هند اولین برنده ممکن برای آن محسوب می‌شود، درک خواهیم کرد چرا سخنان مودی تا این اندازه برای مردم این کشور عجیب بوده است. مودی اولین نخست‌وزیر هند محسوب می‌شود که در مورد علاقه‌مندی عجیب مردم هند به ایجاد زباله و انداختن آب دهان و زباله در معابر عمومی صحبت می‌کند. او قبل از این نیز، خواسته بود نهضت پاکسازی هند از شهر باستانی و مقدس هندوها، بنارس، آغاز شود. این شهر که در حاشیه رود گنگ بنا شده است، محل زیارت و انجام بسیاری از اعمال مقدس و عبادات برای هندوهاست و می‌توان حدس زد که یکی از کثیف‌ترین شهرهای هند نیز هست. رسانه‌های هند این هفته خبر دادند یکی از برنامه‌های در دست اقدام دولت، این است که ریختن زباله و آب دهان در معابر و خیابان‌های بنارس یا رود گنگ در حاشیه این شهر، جزو جرائمی محسوب شود که جریمه قانونی دارند. این کار البته، خصوصاً در هند، اصلاً کار آسانی نخواهد بود. زباله بیشتر از یک مشکل شهری، مشکلی رفتاری برای مردم هند است. آنها سال‌ها و بلکه دهه‌هاست به مشاهده زباله‌های پراکنده یا کوهی از آن در پیاده‌رو، خیابان، نزدیک بیمارستان، مجاورت زمین‌های بازی یا حتی در کنار منازل خود عادت کرده‌اند. مردم این کشور عادت دارند زباله‌های خود را بدون توجه به اینکه در کجا هستند از دست، بر روی زمین رها کنند و بیرون انداختن پوست میوه، قوطی سیگار و لفاف خوردنی‌ها از شیشه اتومبیل کاری بسیار معمول و پذیرفته‌شده در هند است. اولین اقدام مودی و دولت او در این زمینه، دستور تمیز کردن ادارات دولتی و ممنوعیت ریختن زباله در راهروها و اتاق‌های ادارات است. البته بسیاری از فعالان مدنی هند امیدوارند مودی، با توجه به محبوبیتی که فعلاً در این کشور دارد، در این امر نیز موفق شود و بتواند رفتار مدنی مردم هند را حداقل تا حدی تغییر دهد. البته فعلاً مردم هند هیچ تغییری در رفتار خود نداده‌اند، آنها با شگفتی به سخنان نخست‌وزیر محبوب خود گوش سپردند و دوباره به فعالیت ریختن زباله ادامه دادند.