تاریخ انتشار:
آیا ترافیک بر سلامت شهروندان اثر می‌گذارد؟
افزایش ترشح آدرنالین مغز
بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورتی که افراد حین رانندگی در شرایط روحی و روانی مناسب قرار نداشته باشند، عامل انسانی بیشترین نقش را در بروز تصادفات جاده‌ای دارد. ترافیک یکی از موارد مهمی است که می‌تواند مستقیم در بروز تصادفات جاده‌ای نقش داشته باشد و زمینه بروز اختلالات روانی را فراهم کند. یکی از آثار مهم و نامشهود ترافیک در مناطق شهری تاثیر زیان‌بار آن بر سلامت روان و تندرستی جامعه است.
مظفرالدین روحانی / استاد دانشگاه و عضو انجمن روانپزشکی ایران
ترافیک بر روح و روان افراد جامعه تاثیرات زیادی دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورتی که افراد حین رانندگی در شرایط روحی و روانی مناسب قرار نداشته باشند، عامل انسانی بیشترین نقش را در بروز تصادفات جاده‌ای دارد. ترافیک یکی از موارد مهمی است که می‌تواند مستقیم در بروز تصادفات جاده‌ای نقش داشته باشد و زمینه بروز اختلالات روانی را فراهم کند. یکی از آثار مهم و نامشهود ترافیک در مناطق شهری تاثیر زیان‌بار آن بر سلامت روان و تندرستی جامعه است. علاوه بر عوارض اقتصادی، اجتماعی، جسمی و مرگ و میر، یکی از مهم‌ترین معضلات ترافیک پیامدهای روحی و روانی آن است. ترافیک از جمله علت‌های بیرونی و استرس‌زایی است که تعادل روانی افراد را برهم می‌زند و آستانه تحمل آنها را کاهش می‌دهد. حتی گاهی ترافیک و مشکلات ناشی از آن اعصاب شهروندان را تا حدی درگیر خود می‌کند که اوقات‌تلخی به زندگی روزمره آنها پیوند می‌خورد، به طوری که در طول روز گاهی شاهد پرخاشگری و نزاع‌های خیابانی مردم جامعه هستیم.
بسیاری از تحقیقات علمی روانشناسان نشان می‌دهد، آلودگی‌های صوتی، خستگی‌های مزمن جسمی و روانی ناشی از ترافیک، آستانه تحمل افراد را کاهش می‌دهد و استرس، اضطراب و پرخاشگری را بیشتر می‌کند. وقتی شهروندان هر روز ناچار هستند ساعات زیادی را در ترافیک معطل شوند، بی‌تردید دچار کسالت و خستگی خواهند شد و از طرفی بخش عمده‌ای از وقت مفید خود را در ترافیک از دست می‌دهند.
کاهش آستانه تحمل، مهم‌ترین تاثیر روانی ترافیک
ترافیک روی همه افراد اعم از سالم و بیمار اثر دارد و اثر عمده آن، کم شدن آستانه تحمل آنهاست. به طور کلی افراد در نتیجه ترافیک زودرنج، پرخاشگر، عصبانی و کم‌تحمل می‌شوند؛ یعنی با اینکه درگذشته هم این مشکلات را داشته‌اند اما در این شرایط خیلی زودتر به استرس‌ها واکنش و حساسیت نشان می‌دهند. بنابراین ترافیک موجب می‌شود شهروندان به‌طور مداوم خسته و بی‌حوصله باشند.
سردردهای میگرنی و عصبی در آنها تشدید شده و ارتباطات اجتماعی افراد ضعیف می‌شود. حتی تمرکز را کاهش می‌دهد و رانندگان هنگام رانندگی عجول و بدخلق می‌شوند.
ترافیک یکی از جنبه‌های جدایی‌ناپذیر زندگی فعلی مردم در دنیا و از جمله کشور ماست، که گریز از آن در برخی از شهرهای کلان امکان‌پذیر نیست اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد برنامه‌ریزی صحیح و علمی برای پیشگیری از عوارض جسمی، روانی و اجتماعی ناشی از ترافیک است. حدود ۳۰ درصد افراد جامعه به اختلالات روانی مبتلا هستند. شایع‌ترین اختلالات روانی مربوط به اختلالات اضطرابی و عدم تطابق فرد با محیط پیرامون یا اختلالات سازگاری است که در این نوع اختلالات ترافیک نقش اساسی را دارد. اختلال در نظم معمول زندگی ناشی از ترافیک منجر به بروز علائم متفاوت رفتاری می‌شود. عدم تطابق فرد با محیط پیرامون، افسردگی، بروز خشونت و پرخاشگری از جمله عوارض رفتاری ناشی از ترافیک است که علاوه بر آن احتمال خودزنی فرد در ترافیک، برای رسیدن به آرامش وجود دارد.
ترافیک برای افرادی که از محیط‌های بسته و محدود می‌ترسند (کلاستروفوبیا)، بسیار خطرناک است و با توجه به افزایش ترافیک شهری افراد باید خود را با آن تطبیق دهند تا از بروز مشکلات روانی و جسمی جلوگیری کنند. استرس‌های شدید ناشی از ترافیک شهری موجب افزایش ترشح آدرنالین مغز می‌شود. افزایش میزان آدرنالین و ایجاد استرس، موجب افزایش تپش قلب شده و در اثر تکرار این اتفاق، بروز فشار خون و دیگر بیماری‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.
به نظر می‌رسد یکی از دستاوردهای بشری در عصر تکنولوژی و ارتباطات، سیستم حمل و نقل (ترافیک) است. حمل و نقل و تردد با تمام حسن‌هایش عوارض و عواقب انکارناپذیری دارد که جزء لاینفک این صنعت عظیم است. شاید بتوان گفت، علاوه بر عوارض اقتصادی، اجتماعی، جسمی و مرگ و میر ناشی از ترافیک، یکی از مهم‌ترین معضلات آن عوارض روانی است. روانشناسان معتقدند که عامل انسانی یکی از مواردی است که در تصادفات و مشکلات ترافیکی نقش دارد. البته مهم‌ترین عامل محسوب می‌شود، زیرا حالت‌های روحی و روانی شخص، آموزه‌های ترافیکی و همچنین ویژگی‌های هیجانی و هوشمندی باعث ایجاد تصادفات ناگوار انسانی و ناهنجاری‌های رانندگی می‌شود.
رعایت هنجارهای ترافیکی، به حالات روحی و روانی فرد و همچنین حالات هیجانی وی مثل خشم، خلق و خوی روحی، اندوه و… بستگی دارد و این حالات نیز متقابلاً بر فرآیند رانندگی شخص تاثیر سوء بر جای می‌گذارد. این عصبانیت‌ها می‌تواند حتی به سکته قلبی، افزایش خطر تصادف، رانندگی ناسالم و درگیری با ماموران پلیس منجر شود و این پیامدها ناشی از درگیری در ترافیک سنگین می‌تواند به صورت غیرمستقیم بر اعضای خانواده، همسایگان و همکاران نیز تاثیرگذار باشد.
نشستن طولانی پشت فرمان اتومبیل، خستگی ناشی از عدم تحرک، بی‌تجربگی، مصرف دارو، آلودگی صوتی و آلودگی هوا، عدم رعایت مقررات و قوانین راهنمایی و رانندگی، استاندارد نبودن خودروها و استاندارد نبودن خیابان‌ها به‌ویژه وجود معابر هم‌سطح از عوامل ترافیکی آسیب‌زا در سلامت روان است. در بسیاری از موارد، این عوامل باعث کاهش آستانه تحمل، اختلال در تصمیم‌گیری به موقع هنگام رانندگی و برانگیختن خشم و اضطراب رانندگان شده و در نتیجه باعث بروز حوادث مختلف ترافیکی می‌شود.
از طرفی رضایت اجتماعی تاثیر معناداری بر رفتارهای جمعی از جمله رفتارهای ترافیکی شهروندان دارد و اصولاً این موضوع یکی از خصوصیت‌های جوامع ایده‌آل و توسعه‌یافته محسوب می‌شود و رضایت اجتماعی زمانی حاصل می‌شود که هر یک از اعضای جامعه خود را در برابر تمام هم‌نوعان خویش مسوول بدانند.
در واقع وضعیت اقتصادی در میزان رضایت جامعه و نیز رفتارهای اجتماعی افراد بسیار موثر است. بدون تردید ناتوانی شهروندان در پاسخگویی به بخشی از نیازهای معیشتی، خود و خانواده‌شان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در بروز برخی رفتارهای خشونت‌بار ترافیکی موثر است.
در مواقعی که احساس خستگی می‌کنید یا بیمار هستید رانندگی نکنید، در صورت مصرف داروهای خواب‌آور رانندگی نکنید، رانندگی طولانی‌مدت می‌تواند باعث خواب‌آلودگی و خستگی شود، برای جلوگیری از خواب‌آلودگی مطمئن شوید که هوای آزاد به اندازه کافی وارد اتومبیل می‌شود، در زمان رانندگی اگر احساس خستگی کردید مکان مناسبی را جهت توقف و استراحت پیدا کنید.
وقتی پزشک برای شما دارویی تجویز می‌کند، از او سوال کنید در زمان استفاده از دارو اجازه رانندگی دارید یا خیر؟ مسیرهای خود را قبل از حرکت تعیین کنید. هنگام رانندگی از موسیقی مناسب استفاده کنید. مدیریت زمان داشته باشید. از تلفن همراه در هنگام رانندگی استفاده نکنید. به هشدارها و علائم راهنمایی و رانندگی توجه کنید. از سالم بودن اتومبیل خود قبل از رانندگی مطمئن باشید و مدارک اتومبیل و مدارک شخصی خود را همراه داشته باشید.
اقدامات زیربنایی یا طولانی‌مدت یعنی اصلاح ساختارها و قوانین راهنمایی و رانندگی، استانداردسازی معابر و خیابان‌ها، افزایش کیفیت و استاندارد کردن اتومبیل‌های تولید داخل، برنامه‌ریزی‌های طولانی‌مدت و ایجاد تمهیدات لازم برای کاهش ترافیک در سطح شهرها تاثیر مهمی در کاهش عوارض روانی اجتماعی ترافیکی دارد. فرهنگ‌سازی در جامعه، ارتقای سطح سواد همگانی، رعایت حقوق شهروندی، آموزش مدیران و ماموران راهنمایی و رانندگی و افزایش سیستم حمل و نقل عمومی نیز در این رابطه موثر است.
دیدگاه تان را بنویسید