تاریخ انتشار:
کامران دادخواه از تاثیر تصمیم اوفک بر سرمایه‌گذاران خارجی می‌گوید
دلیلی برای بدبینی وجود ندارد
کامران دادخواه استاد اقتصاد دانشگاه نورث‌وسترن معتقد است ایران باید برجام را قدم اول بازگشت به اقتصاد جهانی بداند و کوشش کند که مسائل خود را با آمریکا و دیگر کشورها حل و فصل کند. او بر این باور است ایران باید شرکت‌های آمریکایی را به سرمایه‌گذاری در ایران تشویق کند و این امکان را فراهم آورد که فناوری و دانش آمریکا، اقتصاد ایران را کمک کند.
«در پی تصمیم اداره کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا در خصوص فرصت 180 روزه بازگشت و تسویه‌حساب شرکت‌های طرف معامله با ایران، بر آن شدیم تا تاثیر این تصمیم را بر سرمایه‌گذاران خارجی از کامران دادخواه جویا شویم. استاد اقتصاد دانشگاه نورث‌وسترن معتقد است ایران باید برجام را قدم اول بازگشت به اقتصاد جهانی بداند و کوشش کند که مسائل خود را با آمریکا و دیگر کشورها حل و فصل کند. او بر این باور است ایران باید شرکت‌های آمریکایی را به سرمایه‌گذاری در ایران تشویق کند و این امکان را فراهم آورد که فناوری و دانش آمریکا، اقتصاد ایران را کمک کند.»
اداره کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (اوفک) اعلام کرده که در صورت تمدید تحریم‌ها یا لغو برجام، تمامی شرکت‌های طرف معامله با ایران شش ماه فرصت بازگشت و تسویه‌حساب خواهند داشت. به نظر شما این الحاقیه چه پیامی دارد و چه تاثیری بر رفتار سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی خواهد داشت؟ آیا این دستورالعمل می‌تواند تردیدهای شرکت‌های خارجی را برای سرمایه‌گذاری در ایران کمتر کند؟
بسیاری شرکت‌های غیر‌آمریکایی که قصد معامله یا سرمایه‌گذاری در ایران را دارند از این نگرانند که تحریم‌ها مجدداً برقرار شوند. در آن صورت دارایی‌های آنها غیرقابل دسترسی و طلب‌های آنها نیز غیرقابل وصول خواهند شد. همین‌طور در مورد شرکت‌های آمریکایی که قصد اجازه گرفتن از اوفک برای معامله یا سرمایه‌گذاری در ایران را دارند این نگرانی‌ها وجود دارد. اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) در پاسخ به پرسش‌هایی در این مورد گفت در صورت برقراری مجدد تحریم‌ها این شرکت‌ها ۱۸۰ روز فرصت دارند که امور خود را تسویه کنند. این قدم مثبتی در تشویق شرکت‌ها برای معامله با ایران و سرمایه‌گذاری در ایران است. ولی در عین حال بازتاب‌دهنده این واقعیت است که امکان برقراری مجدد تحریم‌ها وجود دارد، و در آن صورت شرکت‌ها ممکن است به دردسر بیفتند چون معلوم نیست که ۱۸۰ روز مهلت کافی باشد. به یاد آوریم که سرمایه‌گذاری و دادوستد بلندمدت بر پایه پیش‌بینی آینده صورت می‌گیرد. هر‌چه به آینده خوش‌بین‌تر باشیم امکان سرمایه‌گذاری و دادوستد بیشتر خواهد بود. از آن‌سو وقتی آینده مشخص نیست، تنها سودهای آنی مورد توجه خواهد بود. از سوی
دیگر کشورهایی که می‌دانیم کدام‌ها هستند با وانمود کردن به دوستی کالاهای بنجل خود را به ایران قالب می‌کنند. از این‌رو مهم آن است که ایران، برجام را قدم اول بازگشت به اقتصاد جهانی بداند و کوشش کند که مسائل خود را با آمریکا و دیگر کشورها حل و فصل کند.
با توجه به نقش کلیدی اوفک در نحوه اجرایی شدن برجام، تا چه حد می‌توان به این دستورالعمل جدید خوش‌بین بود؟
دلیلی ندارد خوش‌بین نباشیم. این تصمیم نشان از آن دارد که شرکت‌های اروپایی و آسیایی بسیاری علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری و دادوستد با ایران هستند. از این‌رو از وزارت خزانه‌داری آمریکا خواسته است سیاست اجرایی خود را روشن کند. از این‌رو اوفک به پرسش‌های آنها در زمینه‌های گوناگون پاسخ داده است. در واقع عنوان این بیانیه اوفک پاسخ به پرسش‌های مکرر است. بنابراین می‌توان انتظار داشت که شرکت‌های بسیاری وارد گفت‌وگو و معامله با ایران شوند.
تصمیم اوفک اثر مثبتی دارد ولی مهم‌تر از آن سیاست‌های دولت ایران و روش کلی دولت برای همزیستی مسالمت‌آمیز با کشورهای دیگر و غرب است. اگر از تنش پرهیز شود، اروپاییان و شرکت‌های آمریکایی دولت آمریکا را به برداشتن تحریم‌های باقیمانده ترغیب خواهند کرد.
در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری اوباما، اقداماتی جالب از سوی دولت آمریکا سر زده است، از ممنوعیت همیشگی فعالیت‌های حفاری نفت و گاز در آب‌های قطب شمال گرفته تا وتو نکردن قطعنامه شورای امنیت علیه رژیم صهیونیستی و حالا هم این تصمیم اوفک، هدف اوباما از این تصمیمات دقیقه نودی چیست؟ رویکرد دونالد ترامپ در خصوص این تصمیم‌ها چه خواهد بود؟
این تصمیم‌ها در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری از رسم‌های آمریکاست. روسای جمهور پیشین نیز چنین کرده‌اند. البته آقای اوباما مطابق معمول زیاده‌روی کرده است. سه انگیزه برای این تصمیم‌های آخرین لحظه می‌توان برشمرد. نخست، کمتر از یک ماه دیگر آقای اوباما دیگر در خانه (کاخ) سفید نیست. بنابراین اگر این تصمیم‌ها عواقب یا مشکل‌هایی ایجاد کند، دیگر گرفتاری آن گریبان رئیس‌جمهور پیشین را نخواهد گرفت. دوم، رئیس‌جمهوری که دوره او تمام شده با این تصمیم‌ها پیامی می‌فرستد که من چنین فکر می‌کردم و این یادگار من است. به یاد آوریم که رئیسان جمهور برخی زندانیان را آزاد می‌کنند و باز بگوییم که اوباما بیشترین آنها را آزاد کرد. سوم، با این تصمیم‌ها کار تغییر جهت دادن در سیاست داخلی و خارجی برای رئیس‌جمهور بعدی دشوارتر می‌شود. پاسخ به این پرسش که آقای ترامپ چه خواهد کرد دشوار است. اگر به ظاهر امر نگاه کنیم آقای ترامپ بسیاری از این تصمیم‌ها را باطل خواهد کرد یا راهی برخلاف آقای اوباما خواهد رفت. از آن جمله در مورد سرمایه‌گذاری برای انرژی آقای ترامپ نظر مثبتی دارد. اما تصمیم اوفک در اولویت قرار ندارد و به گمان من دست‌کم در ماه‌های نخستین
سال آینده تغییری نخواهد کرد. باید به یاد آوریم که آقای ترامپ سرمایه‌دار، کارآفرین، و به کارهای بازرگانی مشغول بوده. برای این دسته افراد، همواره مساله چانه‌زنی و دستیابی به بهترین گزینه مطرح است. ترامپ ممکن است نخست تصمیم سختی را اعلام کند مانند آنکه تحریم‌ها را برقرار خواهد کرد. بعد گفت‌وگو شروع می‌شود تا طرف مقابل امتیاز یا امتیازهایی بدهد. چنان که بارها عرض کرده‌ام، بهترین خط‌مشی و سیاست برای ایران، پایان دادن به ستیزه‌جویی‌ها و باز پیوستن به اقتصاد جهانی است. چنین کاری دست طرف مقابل را ضعیف و دوستان طمع‌کار را ناامید می‌کند.
در کنار کاهش محدودیت‌های صادرات کالاها و تجهیزات پزشکی و کشاورزی به ایران، کارشناسان آمریکایی نیز اجازه ورود به ایران را خواهند داشت. این موضوع چه تاثیری روی انتقال دانش و توسعه فناوری در کشور دارد؟
این خبر بسیار خوبی است. به‌‌رغم همه حرف‌هایی که زده می‌شود، آمریکا مرکز دانش و فناوری در جهان است. برخی کسان حرف‌هایی می‌زنند ولی بد نیست بپرسید برای تحصیل فرزندانشان را به کدام کشور می‌فرستند و برای معالجه به کدام کشور می‌روند. از دید من، ایران باید شرکت‌های آمریکایی را به سرمایه‌گذاری در ایران تشویق کند و این امکان را فراهم آورد که فناوری و دانش آمریکا، اقتصاد ایران را کمک کند. دانش و فناوری دلیل اصلی توسعه و رشد اقتصادی است. بنابراین بهتر است زمینه دستیابی اقتصاد ایران به برترین مجموعه دانش و فناوری فراهم شود.
از آنجا که اتحادیه اروپا تحریم‌های خود علیه ایران را برداشته است، این اصلاحیه اوفک، چه تاثیری بر روند مذاکرات شرکت‌های بزرگ اروپایی برای سرمایه‌گذاری در ایران خواهد داشت؟
اروپاییان علاقه‌مند به داد و ستد با ایران و سرمایه‌گذاری هستند. همان‌طور که پیش از این عرض کردم این تصمیم اوفک اثر مثبتی دارد ولی مهم‌تر از آن سیاست‌های دولت ایران و روش کلی دولت برای همزیستی مسالمت‌آمیز با کشورهای دیگر و غرب است. اگر از تنش پرهیز شود، اروپاییان و شرکت‌های آمریکایی دولت آمریکا را به برداشتن تحریم‌های باقیمانده ترغیب خواهند کرد. از این‌رو بسیار مهم است که دولت و مردم ایران خود را جزئی از جهان و اقتصاد جهانی بدانند و بهانه‌ای برای ستیزه به دست کسی ندهند.
دیدگاه تان را بنویسید