با ۵۶ درصد تاخیر در پروازها، سرمایه‌گذار خارجی به ایران می‌آید؟
نمی‌توانیم تاخیر نداشته باشیم
مقصود اسعدی‌سامانی گزارش سازمان هواپیمایی را جامع نمی‌داند و می‌گوید این گزارش کلی است و نمی‌توان با استناد به آن ایرلاینها را تنها مقصران تاخیر در پروازها قلمداد کرد. وی در این گفت‌وگو عنوان می‌کند ایرلاین ناگزیر از تاخیر است و نمی‌تواند تاخیر و کنسلی نداشته باشد. سامانی در این گفت‌وگو از تلاش‌های شرکت‌های هواپیمایی دفاع می‌کند و با استناد به سایت‌های رسمی جهانی در مورد تاخیر پروازها، رکورد اخیر را مانع جذب سرمایه‌گذار خارجی نمی‌داند.
سازمان هواپیمایی کشور گزارشی منتشر و اعلام کرد شهریور‌ماه 56 درصد از پروازهای کشور با تاخیر پریده‌اند. این تاخیرها در حالی صورت گرفته که دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی کشور، با دلخوری عنوان می‌کند که سازمان هواپیمایی نسبت به ایرلاینها کم‌لطفی کرده است. مقصود اسعدی‌سامانی گزارش سازمان هواپیمایی را جامع نمی‌داند و می‌گوید این گزارش کلی است و نمی‌توان با استناد به آن ایرلاینها را تنها مقصران تاخیر در پروازها قلمداد کرد. وی در این گفت‌وگو عنوان می‌کند ایرلاین ناگزیر از تاخیر است و نمی‌تواند تاخیر و کنسلی نداشته باشد. سامانی در این گفت‌وگو از تلاش‌های شرکت‌های هواپیمایی دفاع می‌کند و با استناد به سایت‌های رسمی جهانی در مورد تاخیر پروازها، رکورد اخیر را مانع جذب سرمایه‌گذار خارجی نمی‌داند.
طبق آخرین آمار سازمان هواپیمایی کشور، شهریور امسال با 56 درصد تاخیر، رکورد تاخیر در پروازهای کشور شکسته شده است،. نظر شما در این باره چیست؟
این آمار و گزارشی که سازمان هواپیمایی منتشر کرده جای بحث دارد. در این گزارش مولفه‌هایی که لحاظ شده از نظر من ایراداتی دارد و سازمان هواپیمایی بدون در نظر گرفتن جزییات یک گزارش کلی منتشر کرده است.
از نظر شما این گزارش چه ایراداتی دارد؟
در این گزارش سازمان هواپیمایی نمونه آماری ندارد. یعنی بدون توجه به ظرفیت‌ها، تعداد هواپیماها، تعداد صندلی‌ها و... شرکت‌های هواپیمایی آمار تاخیر در پروازها را محاسبه و سپس منتشر کرده است. به جز این موارد که در جامعه آماری سازمان هواپیمایی کشور تفاوت دارند، عملیات پرواز در شرکت‌ها به طرق مختلف انجام می‌شود و این موضوع هم از اهمیت زیادی در آن‌تایم بودن یا تاخیر در پروازها برخوردار است. فارغ از این نکات، در گزارش سازمان فقط نام شرکت‌های هواپیمایی برده شده و از نقش دیگر ارگان‌ها در تاخیر پروازها غافل مانده است. در پروسه پرواز یا تاخیر در پرواز عوامل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی دخیل‌اند. عوامل درون سازمانی عموماً به شرکت‌های هواپیمایی و مدیریت آنها باز‌می‌گردد و عوامل برون‌سازمانی به دیگر ارگان‌های دخیل در پرواز مرتبط است. وضعیت جوی، وضعیت پایانه‌ها، وضعیت خدمات فرودگاهی همگی در انجام یک پرواز آن‌تایم یا با تاخیر دخیل‌اند. به همین دلیل این قیاس که درکل 56 درصد از پروازهای ایران در شهریور‌ماه تاخیر داشته‌اند جای تردید دارد.
آیا انجمن شرکت‌های هواپیمایی کشور پیشنهادی برای اصلاح این گزارش داده است؟
بله، با سازمان هواپیمایی مذاکراتی داشته‌ایم و از سازمان هواپیمایی خواسته‌ایم که گزارش خود را با یکسری اطلاعات تکمیلی، منتشر کند یا اینکه در گزارش‌های آتی جزییات بیشتری را در نظر بگیرد. سازمان هواپیمایی باید در گزارش خود علل تاخیر یا لغو پروازها را نیز لحاظ کند. باید مشخصاً در این گزارش عنوان شود دلایل تاخیر در پروازها چیست به گونه‌ای که برای همه آشکار شود که تنها شرکت‌های هواپیمایی و ایرلاینها در تاخیر پروازها مقصر نبوده‌اند. عموم مردم شناخت دقیقی از وضعیت صنعت هواپیمایی کشور ندارند و به همین دلیل سازمان باید به جای گزارش‌های کلی، در گزارش‌های خود به جزییات بیشتری بپردازد و مردم را با ابعاد مختلف و ارگان‌های دخیل در این امر آشنا کند. البته سازمان هواپیمایی کشور به ما گفت دولت خواهان انتشار آمار تاخیر در پروازها بوده و از سازمان خواسته بوده گزارش آماری را در این باره منتشر کند. سازمان هم بنا به درخواست دولت این گزارش‌ها را منتشر کرده است. با این حال تفکیک شرکت‌ها و بررسی علل تاخیر در پروازها به نظرم این گزارش را منطقی‌تر
و قابل قبول‌تر می‌سازد.
موضوع تاخیرها از یک‌سو باعث اتلاف وقت مسافران می‌شود و از سوی دیگر به دلیل عدم پرداخت جرایم به مشتریان نارضایتی در آنها را افزایش می‌دهد، چرا عموماً ایرلاینها جرایم تاخیر یا کنسلی خدمات خود را نمی‌دهند؟
شرکت‌های هواپیمایی خودشان قربانی شرایط حاکم بر صنعت هواپیمایی کشور هستند. چطور می‌شود از یک قربانی توقع پرداخت جریمه یا غرامت را داشت؟ ایرلاینها عموماً با شرایط سخت تراز تجاری خود را متعادل می‌کنند. در چنین شرایطی نه می‌توانند و نه می‌توان از آنها توقع داشت که به ازای تاخیرهایشان غرامت یا جریمه پرداخت کنند. در نظر داشته باشید طبق اعلام یاتا هر یک دقیقه تاخیر در پرواز 500 یورو به زیان انباشته ایرلاین می‌انجامد. هیچ ایرلاینی هم حاضر نیست با سهل‌انگاری و... به استقبال این زیان برود. این زیان ناشی از تاخیر ایرلاین‌های ایران از یک‌سو و از سوی دیگر شرایط ویژه صنعت هواپیمایی کشور، توانی برای آنها نمی‌گذارد که بخواهند جرایم تاخیر یا کنسلی را به مشتریان بپردازند. تمام ایرلاین‌های کشور در نهایت در تلاش هستند که بهترین خدمات و سرویس را بدون تاخیر به مسافران خود ارائه بدهند اما متاسفانه شرایط به گونه‌ای
است که تاخیرها صورت می‌گیرد و باز هم انگشت اتهام به سمت شرکت‌های هواپیمایی نشانه گرفته می‌شود.
چرا اینقدر به دفاع از ایرلاینها می‌پردازید، قطعاً یک پای ثابت علل تاخیر در پروازها همین شرکت‌های هوایی هستند، درست است؟
به خاطر اینکه گفتم مجموعه‌ای از ارگان‌ها دست‌اندرکارند تا پروازی به موقع یا باتاخیر انجام شود. شرکت‌های فرودگاه‌ها، خدمات فرودگاهی و... در امر پرواز دخالت دارند. از سوی دیگر تحریم‌های بین‌المللی کشور باعث شده سن و عمر ناوگان هوایی کشور بالا باشد. با این دلایل منصفانه نیست که تمام مسوولیت تاخیرها را به گردن شرکت‌های هواپیمایی بیندازیم. ایرلاینها قصد تاخیر ندارند اما شرایط به گونه‌ای است که آنها ناگزیر به تاخیر تن می‌دهند. چرا بنگاهی با آغوش باز ضمن اینکه مشتریان خود را ناراضی می‌کند و ممکن است با کاهش فروش منجر شود، متحمل زیان 500 یورو در هر دقیقه شود؟ باز هم می‌گویم هیچ ایرلاینی نمی‌خواهد تاخیر داشته باشد اما تاخیر پیش می‌آید.
به نظر شما با وجودی که ایران در حال خرید پرنده‌های نو برای استفاده در خطوط پروازی خود است، آمار 56درصدی تاخیر در پروازهای یک ماه ایران باعث نمی‌شود که تمایل به ورود و سرمایه‌گذاری در صنعت هوایی ایران کاهش پیدا کند؟
نه، این موضوع نمی‌تواند به کاهش تمایل یا کاهش سرمایه‌گذاری در ایران منجر شود. تاخیر در پروازها یا لغو آنها تنها مختص ایران نیست و تمام خطوط پرواز با تاخیر مواجه‌اند.
اما خب فکر نمی‌کنم در کشورهای دیگر این رکورد تاخیر موجه باشد، که در یک ماه 56 درصد از پروازها با تاخیر انجام شود. کلاً آماری وجود دارد که نشان دهد خطوط پروازی در کشورهای دیگر تا چه میزان تاخیر دارند و معیار یا استاندارد بین‌المللی در این باره وجود دارد؟
نه، استاندارد در این باره وجود ندارد. اما سایت‌های بین‌المللی هستند که آمار تاخیر در ایرلاین‌های جهان را اعلام می‌کنند. در این سایت آمار از تمام ایرلاینها دیده می‌شود. طبق آمار کشور طراز اولی مانند آمریکا با 25 درصد تاخیر در پروازهای خود مواجه است. با این آمار آیا می‌شود این‌گونه نتیجه گرفت که آمریکا یکی از رکوردداران تاخیر در پروازهاست. در یک هفته در همین آمریکا 32 هزار و 725 پرواز با تاخیر مواجه شده‌اند و همزمان هم 1566 پرواز لغو شده‌اند. در حالی که سن ناوگان هوایی در این کشور شش ماه و یک سال و شاید کمی بیشتر باشد. این در حالی است که سن ناوگان هوایی مسافری ایران به صورت میانگین 23 سال است. شما این مقایسه را ببینید. سن پرندگان دو کشور و ساعات تاخیر آنها. پس کشوری با وجود صنعت هوایی و نو بودن ناوگان باز هم دچار عارضه تاخیر در پروازهایش می‌شود. آمار فرودگاهی زوریخ سوئیس هم از تاخیر در پروازهای این شهر خبر می‌دهد و آمار کنسلی هم از این منطقه منتشر شده است. تاخیرهای پرواز در یک هفته زوریخ به 28 مورد رسیده است و در این مقطع زمانی 565 پرواز به این شهر یا برعکس هم کنسل شده‌اند. در یک هفته 502 پرواز به مبدأ یا مقصد پاریس انجام شد که با تاخیر مواجه شد و در این مدت 19 پرواز هم کنسل شد. این آمارها دال بر این مساله است که تاخیر در پرواز برای تمام کشورها و خطوط پروازی محتمل است. بنابراین باید نگاه منطقی داشت و پذیرفت که احتمال تاخیر در پروازهای هر کشوری وجود دارد حتی در کشورهایی که صنعت هوایی بسیار قوی دارند.
آماری هست که در کدام کشورها تاخیر بیشتری در پروازهایشان داشتند و به نوعی رکورد تاخیر را دارند؟
نه، اما همان‌طور که گفتم تاخیر در پروازهای همه کشورها رخ می‌دهد.
پس شما این‌طور نتیجه می‌گیرید که آمار سازمان هواپیمایی اشتباه است و ناگریز از تاخیر در پروازها هستیم و این موضوع تاثیر سوئی در وجهه ایران برای جذب سرمایه‌گذار یا ایرلاین خارجی ندارد؟
نه، من این نتیجه‌گیری را نمی‌کنم. فقط به روش سازمان هواپیمایی انتقاد دارم و بر پایه سایت‌هایی که آمار جهانی تاخیر در پروازها را اعلام می‌کنند، می‌گویم تمام ایرلاینها حتی بنام‌ترین، بزرگ‌ترین و بهترینشان ممکن است تاخیر داشته باشد. در ایران چرا این‌گونه است که یک‌طرفه و بدون در نظر گرفتن جوانب موضع می‌گیرند، جبهه می‌گیرند و انتقاد می‌کنند؟ باید با منطق و در نظر گرفتن کلیه شرایط قضاوت و نتیجه‌گیری کرد. شرکت‌های هواپیمایی به عنوان یک بنگاه اقتصادی همه تلاش و همت خود را به کار می‌گیرند که در کوتاه‌ترین زمان و با بهترین کیفیت به مشتریان خود خدمات بدهند.
در مورد سرمایه‌گذار خارجی یا ورود ایرلاین‌های مطرح به ایران هم به غلظت شما باور ندارم که این تاخیرها باعث کاهش تمایل یا دلسردی آنها برای ورود به بازار ایران شود. چرا که خارجی‌ها هم با مساله تاخیر بیگانه نیستند و آمار سایت‌های رسمی از تاخیرهای فراوان در این کشورها خبر می‌دهد.
سال‌های زیادی است که به دلیل تحریم‌ها نتوانستیم آن‌گونه که باید هواپیماها را تجهیز، تعمیر و نوسازی کنیم. در طول دوران تحریم تمام ایرلاینها با مشکلات زیادی در خرید قطعات و تعمیرات پرندگان خود مواجه بودند و گاهی یک هواپیما به دلیل کمبود قطعه زمین‌گیر می‌شد. اما حالا امیدواریم که به واسطه توافقات برجام این مشکلات حل شوند.
این را هم بگویم که ایرلاین‌های کشور تمام تلاش خود را می‌کنند تا پرندگانشان به موقع از زمین بلند شده یا به موقع بر زمین بنشینند. اما انجام پرواز در تایم برنامه اولویت اول شرکت‌های هواپیمایی نیست. برای یک ایرلاین بحث و اولویت اول ایمنی پرواز و حفظ جان مسافرانش است. تاخیر مهم است یا جان مردم؟ نقص‌های فنی که گاه به تاخیر یا کنسل شدن پروازها می‌انجامند نشان از مسوولیت‌پذیری شرکت‌های هواپیمایی دارند. دولت و مردم باید در کنار هم برای رشد و توسعه صنعت هوایی کشور پیش بروند نه اینکه با نقد غیر‌منصفافه فعالان این بخش را به باد انتقادات غیر‌منطقی بگیرند.
با این اوصاف برای کاهش تاخیر در پروازهای کشور چه باید کرد؟
همان‌طور که گفتم در پروازها عوامل زیادی دخیل‌اند و باید این سلسله‌عوامل تاخیر در پروازها را بررسی و مرتفع کرد. شرکت‌های هواپیمایی و ایرلاینها باید بیش از گذشته به واکاوی درون‌سازمانی بپردازند و سعی کنند تا جایی که ممکن است با عیب‌یابی و رفع عیوب حداقل تاخیرها را داشته باشند. ایرلاینها باید CRM یا مدیریت مشتری‌مداری را بیش از گذشته مورد توجه قرار دهند. از طرف دیگر، ارگان‌های دخیل در امر پروازها هم باید عیب‌یابی شوند و عملکرد آنها نیز باید به صورت ریز و دقیق واکاوی شود. چرا که درصدی از تاخیرها ناشی از عملکرد ارگان‌های دیگری به جز شرکت‌های هواپیمایی است و باید نقاط ضعف در این باره را نیز شناسایی و رفع کرد. به نظرم ضروری است که سازوکارهای فعلی از اولین قدم تا آخرین قدم پرواز بازبینی و اصلاح شوند. نوسازی ناوگان هوایی یکی دیگر از الزماتی است که باید جهت بهبود شرایط سفرهای هوایی و انجام پروازها طبق چارت انجام شود.
نوسازی مستلزم صرف سرمایه است، آیا آماری وجود دارد که نوسازی حمل‌ونقل هوایی کشور چقدر هزینه در‌بر خواهد داشت؟
طبق آمار حدود 50 میلیارد دلار سرمایه برای بهسازی و نوسازی کلیه امور مربوط به حمل‌ونقل هوایی مورد نیاز است.
خب چه برنامه‌ای برای جذب این 50 میلیارد دلار سرمایه در نظر گرفته شده است؟ دولت یا بخش خصوصی کدامشان باید این سرمایه را جذب یا صرف کند؟
قطعاً بیشتر سرمایه از سوی بخش خصوصی و جذب این بخش تامین خواهد شد.
آیا شرایط برای افزایش سرمایه‌گذاری دولت و بخش خصوصی در این باره مهیاست و می‌توان امیدوار بود که سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در حمل‌ونقل هوایی کشور انجام شود؟
بله، با گشایش فضای بین‌المللی به زودی هواپیماهای نو و جدیدی وارد کشور می‌شوند. از طرف دیگر مذاکرات برای جذب سرمایه یا مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در پروژه‌ها و سیستم حمل‌ونقل هوایی کشور ادامه دارد و به احتمال قوی خیلی زود مذاکرات در این خصوص نهایی و سرمایه‌گذاری‌ها انجام می‌شوند.
می‌توانید نام ببرید که چه کشورهایی برای سرمایه‌گذاری اظهار تمایل کرده‌اند؟
بسیاری از کشورهای اروپایی اظهار تمایل کرده‌اند و بررسی‌ها و مذاکرات دو‌جانبه‌ای بین ایران و آنها در حال انجام است. اما الان نمی‌توانم اسامی قطعی در این باره اعلام کنم.
این سرمایه‌گذاری‌ها و بررسی‌ها به جز خرید هواپیماهاست؟
بله، به جز خرید هواپیما، سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌های مربوط به پرواز نیز صورت خواهد گرفت. طبق توافقات و مذاکراتی که در جریان است، کشورهای اروپایی برای سرمایه‌گذاری از الف تا ی صنعت هوایی ایران تمایل دارند و من نظرم مثبت است و فکر می‌کنم این سرمایه‌گذاری‌ها از طریق فاینانس انجام شود.
آیا مشخص است که اولین قرارداد در این باره با چه کشوری و چه زمانی منعقد می‌شود؟
همان‌طور که گفتم مذاکرات در حال اجراست اما هنوز مشخص نیست که اولین قرارداد به نام چه کشوری و چه زمانی بسته خواهد شد.
در عین حال شرایط اقتصادی کشور گویای این مساله است که ما چندان در جذب سرمایه‌گذار خارجی موفق نبوده‌ایم و نتوانسته‌ایم بهره زیادی از سرمایه‌های برون‌مرزی ببریم. با وجود این جای امیدواری هست که سرمایه‌گذار خارجی جذب شود؟
بله، ما الان دوران پس از تحریم را می‌گذرانیم و شواهد و قراین گویاست که تمایل بیشتری در بین کشورهای مختلف به خصوص اروپاییان برای ورود و سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل هوایی کشور وجود دارد.
عموماً به دلیل قوانین و مقررات کشور زمینه لازم برای جذب سرمایه‌گذار خارجی فراهم نبوده و کارشناسان همواره نسبت به این قوانین جذب سرمایه‌گذار خارجی انتقاد داشته‌اند. با این حال شما امیدوارید که خارجی‌ها در سیستم حمل‌ونقل هوایی ما سرمایه‌گذاری کنند؟
بله، در اینکه باید قوانین اصلاحاتی داشته باشد شکی نیست. اصلاح قوانین و اجرای سیاست‌های خارجی قطعاً به تسریع و جذب زودتر در امر سرمایه‌گذار خارجی منجر خواهد شد. دولت باید قوانین و مقررات جذب سرمایه‌گذار خارجی را اصلاح کند و از سوی دیگر در سیاست خارجی خود دیدگاه حمایتی بیشتری به سرمایه‌گذار خارجی داشته باشد. تعاملات و روابط سیاست خارجی دولتمردان نتایج خوبی داشته کما‌اینکه ما انتظار داریم در آینده 108 فروند هواپیمای نو وارد ناوگان مسافری کشور شده و به بهره‌برداری برسد. این خرید خود دال بر تمایل سرمایه‌گذار یا شرکت‌های خارجی برای مشارکت در صنعت هوایی است.
حال اگر سرمایه‌گذار خارجی جذب شود، ناوگان حمل‌ونقل هوایی هم نوسازی شود، پیش‌بینی می‌کنید که چه میزان از تاخیر در پروازها کاسته خواهد شد؟
قطعاً از آمار و رکورد تاخیر در پروازها کاسته خواهد شد، اما نمی‌توانم آمار دقیقی بدهم که به چه میزان کاهش پیدا خواهد کرد. فرسودگی ناوگان هوایی کشور هر چند نقش زیادی در تاخیر پروازها دارد اما نمی‌توان به‌طور دقیق گفت که با رفع این نقیصه به چه میزان از تاخیر پروازها کم می‌شود. اما قطعاً کاهش چشمگیری خواهد داشت. بسیاری از تاخیرها به دلیل شرایط بد جوی و آب و هوا لغو می‌شوند و عوامل طبیعی و... همچنان در پروازها دخیل خواهند بود.
دیدگاه تان را بنویسید