تاریخ انتشار:
کارشناسان نوسانات نرخ ارز را مقطعی توصیف می‌کنند
در جست‌و‌جوی آرامش
بازار ارز در هفته اخیر شاهد نوسان بود و قیمت اکثر نرخ‌های ارز خارجی افزایش یافت. بهای دلار، که پس از «تغییر فضای سیاسی کشور در سال گذشته» و «خوش‌بینی نسبت به روند مذاکرات گروه ۱ + ۵» روند نسبتاً باثباتی را در نیمه دوم سال گذشته طی کرده بود، حالا در شرایط جدید، کمی رشد کرده است.
بازار ارز در هفته اخیر شاهد نوسان بود و قیمت اکثر نرخ‌های ارز خارجی افزایش یافت. بهای دلار، که پس از «تغییر فضای سیاسی کشور در سال گذشته» و «خوش‌بینی نسبت به روند مذاکرات گروه 1+5» روند نسبتاً باثباتی را در نیمه دوم سال گذشته طی کرده بود، حالا در شرایط جدید، کمی رشد کرده است. این نوسانات افزایشی باعث شده برخی از فعالان اقتصادی نسبت به آینده قیمت دلار نگران باشند. اما در این بین، کارشناسان بازار و مسوولان افزایش نرخ ارز را مقطعی و ناپایدار قلمداد می‌کنند و پیش‌بینی آنها بر این است که نوسانات اخیر در بازار، کوتاه‌مدت خواهد بود.
اما ریشه افزایش قیمت دلار را در چه چیزی می‌توان جست‌و‌جو کرد؟ آیا سیر صعودی نرخ دلار در روزهای آتی نیز ادامه خواهد داشت یا اینکه نوسانات کوتاه‌مدت خواهد بود؟
نرخ ارز از دیدگاه آمار
بررسی قیمت دلار در بازار آزاد حاکی از آن است که نرخ دلار در روزهای ابتدایی سال جاری حدود سه هزار تومان عرضه می‌شد، این قیمت در روزهای تعطیل بازار نیز با کمی نوسان (حدود 50 تومان) در همان قیمت‌ها به فروش می‌رسید، اما با پایان یافتن تعطیلات نوروزی قصه کمی متفاوت شد، در دو هفته انتهایی فروردین‌ماه، دلار در مسیر صعود گام برداشت، آمار منتشر‌شده نشان می‌دهد قیمت دلار در بازار آزاد از 3040 تومان در 17 فروردین به 3200 تومان در سی‌ویکم این ماه رسید، اما این پایان ماجرا نبود. قیمت این ارز خارجی در ابتدای اردیبهشت‌ماه نیز روند افزایشی خود را ادامه داد تا مرز 3300 تومان را نیز فتح کند.
اما با بررسی آمارها از قیمت دلار، در ماه‌های گذشته، می‌توان مشاهده کرد که آخرین بار در نیمه شهریور قیمت دلار به مرز 3300 تومان رسید، که این نوسان افزایشی بعد از دو هفته تعدیل شد و قیمت این ارز خارجی، در ابتدای ماه مهر با کاهش قابل توجه به 2870 تومان رسید.
در این مدت نرخ یورو در بازار آزاد نیز همسو با نرخ دلار افزایش یافت. نرخ دلار در دو هفته پایانی فروردین‌ماه از 4220 تومان به 4420 تومان رسید. قیمت این ارز خارجی، در روزهای ابتدایی ماه جاری نیز افزایش قابل توجهی داشت و در پایان روز سوم حدود 4580 تومان عرضه شد. اغلب ارزهای خارجی نیز طی این مدت، رفتاری مشابه دلار و یورو داشتند. همزمان با تغییرات در نرخ ارز بازار، بانک مرکزی نیز نرخ‌های رسمی خود را تغییر می‌دهد. آخرین آمار بانک مرکزی، نرخ رسمی دلار را 2550 تومان ارزش‌گذاری کرده است. اما با نگاهی به روند قیمت رسمی دلار از ابتدای سال مشاهده می‌کنیم که این نرخ در دو هفته ابتدایی سال جاری، روند افزایشی به خود گرفته بود. بر اساس این آمار، نرخ رسمی دلار در این مدت از 2510 تومان به 2546 تومان رسید. رشد 43/1درصدی که در شش ماه گذشته در آمارهای بانک مرکزی به چشم نمی‌خورد. علاوه بر این، قیمت رسمی یورو نیز در یک ماه اخیر تقریباً روند رو به رشدی تجربه کرده است. آمار منتشر‌شده از پایگاه بانک مرکزی حاکی از آن است که قیمت رسمی یورو، طی یک ماه ابتدایی سال 1393، از 3493 تومان به 3523 تومان رسیده است. البته نرخ رسمی این ارز
خارجی تا 3540 تومان نیز در این مدت بالا رفته بود. برخی از کارشناسان ارزی، افزایش قیمت توسط بانک مرکزی را به دنبال چشم‌انداز یکسان‌سازی نرخ ارز در نیمه دوم سال جاری می‌دانند و معتقدند که دولت درصدد است اختلاف نرخ رسمی و آزاد را کاهش دهد تا مقصد نهایی نرخ ارز، «قیمت مشخص‌شده در بودجه باشد».
دیدگاه کارشناسان و مسوولان
اکثر کارشناسان و تحلیلگران بازار ارز، بر این نظرند که شوک افزایشی قیمت دلار در هفته‌های گذشته، زودگذر بوده و با گذشت زمان، بازار به روند تعادلی و ثبات خود باز خواهد گشت. به عقیده این کارشناسان، «افزایش ابهامات در خصوص نحوه قیمت‌گذاری در مرحله دوم یارانه‌ها»، «نبود اطلاعات شفاف و سوء‌استفاده دلالان» و «بازدهی منفی شاخص بورس در هفته‌های گذشته» از مهم‌ترین عواملی است که قیمت اغلب ارزهای خارجی را تحت تاثیر خود قرار داده است. بنابراین به نظر می‌رسد، با بهبود اطلاع‌رسانی از وضعیت آینده متغیرهای اقتصادی و کاهش نگرانی‌ها، شوک‌های مقطعی بازار ارز تعدیل شود.
اما علاوه بر تحلیلگران؛ مسوولان بانک مرکزی نیز تغییرات نرخ ارز را «ناپایدار» دانستند. ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی، از بازگشت ثبات به بازار ارز در روزهای آتی خبر داد و تاکید کرد: «نوسانات ارزی روزهای اخیر با علائم مثبت ناشی از عملکرد اقتصاد سازگار نیست و می‌تواند ناشی از عوامل غیر‌اقتصادی باشد.» به گفته او، تغییرات نرخ ارز در هفته‌های گذشته، بیشتر تحت تاثیر «اظهار نظرهای مبتنی بر اطلاعات نادرست و غیر واقعی» بوده، که این فضا، در کوتاه‌مدت نوساناتی ایجاد کرده است، اما در بلند‌مدت بی‌تاثیر خواهد بود. با توجه به دیدگاه کارشناسان و عکس‌العمل مسوولان بانک مرکزی می‌توان پیش‌بینی کرد که در روزهای اخیر، نوسانات مقطعی از بازار ارز دور شود، اما تعیین نرخ واقعی ارز، همیشه محل منازعه کارشناسان و تحلیلگران بازار بوده است.
نرخ تعادلی بازار ارز کجاست؟
اما در حالی که عوامل مختلف، قیمت نرخ ارز را در بازار تحت تاثیر قرار داده است و برخی از کارشناسان اعتقاد دارند این نرخ در آینده تغییر خواهد کرد، این سوال مطرح می‌شود که قیمت واقعی ارز چیست؟ به اعتقاد اقتصاددانان، قیمت نرخ ارز بر اساس «قدرت برابری خرید» تعیین می‌شود، به این معنی که قیمت ارز متناسب با سطح عمومی قیمت‌ها تغییر خواهد کرد. بنابراین اگر نرخ ارز در شرایط تورمی ثابت باشد، تناسب بین قیمت‌های خارجی و داخلی به هم می‌خورد. با نگاهی به آمارهای گذشته نیز می‌توان این گزاره اقتصادی را تایید کرد. در دهه 80، در حالی که تورم دو‌رقمی بر اقتصاد کشور حکمفرما بود، تثبیت قیمت ارز با عرضه بیش از حد، باعث شد قیمت اسمی ارز متفاوت از قیمت تعادلی آن باشد و به صورت مصنوعی پایین نگه داشته شود. اما با شروع تحریم‌ها و نبود منابع کافی ارزی، برای کنترل قیمت، بهای ارز در بازار ارز به شدت افزایش یافت، تا به قیمت تعادلی
خود برسد.
حال در شرایط کنونی و با توجه به روند گذشته، بعضی از کارشناسان معتقدند باید نرخ ارز همراه با تغییرات نرخ تورم تعدیل پیدا کند. با نگاهی به قیمت ارز در هفت ماهه گذشته می‌توان دریافت که بهای آن در دامنه محدودی نوسان کرده است، در حالی که در این مدت سطح عمومی قیمت رو به رشد بوده است. بر اساس آمار بانک مرکزی، شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی در نیمه دوم سال گذشته در حدود هفت درصد رشد داشته است در حالی که در این مدت قیمت دلار حدود شش درصد کاهش یافته است. بنابراین برخی از تحلیلگران و کارشناسان معتقدند به منظور جلوگیری از جهش ناگهانی قیمت ارز در بازار آزاد، نرخ ارز باید بر اساس نرخ تورم تعدیل شود.
دیدگاه تان را بنویسید