کاپیتولاسیون فوتبالی

در هفته‌های گذشته بحث پرداخت مالیات مربیان در فوتبال ایران زیاد به گوش می‌رسید. حالا حتی کارلوس کی‌روش در مصاحبه‌ای توفانی مدعی شده است مانند یک گروگان بین سازمان مالیات و فدراسیون فوتبال گیر افتاده است. صحبت‌هایی که بازخوردهای بدی برای فوتبال ایران و حتی وجهه کشور داشته است. با این همه مساله‌ای که در این میان مغفول مانده تخلفی است که ظاهراً مدیران فدراسیون فوتبال هنگام عقد قرارداد با کارلوس کی‌روش مرتکب شده‌اند. آنها در بندی مشهور به 12 ذکر کرده‌اند که تمام مالیات‌های متعلق به کی‌روش در خاک ایران را بر عهده می‌گیرند و از کانال تلویزیون آن را پرداخت می‌کنند. موضوعی که از لحاظ حقوقی خلاف قانون محسوب می‌شود. احمدرضا براتی، معاون حقوقی اتحادیه باشگاه‌های فوتبال ایران از جمله افرادی است که پرداخت مالیات سرمربی پرتغالی را توسط فدراسیون فوتبال ایران جرم می‌داند. او معتقد است در آینده این عمل فدراسیون می‌تواند برای مدیرانش حاشیه‌ساز شود.



آقای براتی در چند روز گذشته حرف‌های زیادی درباره مالیات کی‌روش شنیده شده است. آیا پرداخت مالیات او توسط فدراسیون فوتبال جرم است؟ آیا فرد امضاکننده قرارداد کی‌روش و شخصی که چک مالیات او را امضا می‌کند، مرتکب تخلف شده است؟
اگر منظورتان آقای کفاشیان، رئیس فدراسیون فوتبال است، باید بگویم بله. فدراسیون فوتبال یک شخصیت حقوقی است. یک نهاد مانند سایر سازمان‌های حقوقی کشور. مسوولیت تخلفات صورت‌گرفته در آن هم به مدیران بر‌می‌گردد و هم خود سازمان. به طور مثال اگر چک این فدراسیون برگشت بخورد، فدراسیون باید پاسخگو باشد. مثلاً اموالش مصادره می‌شوند. اما اگر دادگاه و قانون به زندانی شدن کسی که چک بی‌محل کشیده است، رای دهد که دیگر نمی‌توان ساختمان فدراسیون را زندانی کرد. باید رئیس آن به عنوان مسوول راهی زندان شود. این موضوع در بحث قرارداد آقای کی‌روش هم وجود دارد. بر اساس قوانین جاری کشور پرداخت مالیات کی‌روش بر عهده سرمربی پرتغالی است. چه اینکه او این درآمد را تحصیل‌کرده، پس باید خودش هم مالیاتش را بپردازد. به همین دلیل فدراسیون فوتبال با پرداخت مالیات آقای کی‌روش جرم مرتکب شده و باید پاسخگو باشد.

اصلاً چرا گفته می‌شود پرداخت مالیات توسط فدراسیون فوتبال جرم است؟
فدراسیون فوتبال به عنوان یک موسسه عمومی که اموال و درآمدهایش متعلق به بیت‌المال است به هیچ عنوان اجازه ندارد مالیات کی‌روش را پرداخت کند. مالیات بر درآمد طبق قوانین باید از سوی خود کی‌روش پرداخت شود. چون او درآمد را حاصل می‌کند و فدراسیون فوتبال به عنوان کارفرما پول قرارداد را فقط باید به این مربی پرداخت کند. پرداخت این پول توسط فدراسیون خلاف مقررات است و قانون به صراحت اعلام می‌کند که مودیان باید مالیات خود را پرداخت کنند. این کار فدراسیون فوتبال نمونه بارز حیف و میل اموال بیت‌المال به حساب می‌آید و غیرقانونی است. چرا که همان‌طور که اشاره شد، آنها حق ندارند تحت هیچ شرایطی مالیات کی‌روش را به جای این مربی پرداخت کنند. ولو اینکه در قرارداد متعهد شده باشند که این کار را انجام دهند.

حالا چاره کار چیست؟ طبق قرارداد منتشر‌شده توسط برخی از رسانه‌ها، پرداخت مالیات کی‌روش بر عهده فدراسیون فوتبال است. اما طبق قانون پرداخت مالیات باید توسط کی‌روش انجام شود.
اول این مساله را بگویم که کارلوس کی‌روش در این بین هیچ تقصیری ندارد. او هیچ اشتباهی را انجام نداده است. کی‌روش مانند هر فرد دیگری هنگام بستن قرارداد با کارفرمایش سعی کرده بیشترین امتیاز را از طرف مقابل بگیرد. این حق اوست که به منافع حداکثری چشم داشته باشد. مشکل در اینجا طرف مقابل یعنی مدیران فدراسیون فوتبال هستند. آنها باید منافع ملی را در نظر می‌گرفتند. باید قانون را در زمان عقد قرارداد با سرمربی پرتغالی لحاظ می‌کردند. در حال حاضر هم اداره مالیات کاری به متن قرارداد کارلوس کی‌روش و فدراسیون فوتبال ایران ندارد. از نظر این اداره فردی که درآمد کسب کرده باید مالیات بر درآمد بدهد. در اینجا باید گفت اداره مالیات تنها کی‌روش را می‌شناسد. اوست که باید این بدهی را صاف کند. به همین دلیل هم است که در فرودگاه از او جواب می‌خواهند.

ولی طبق متن قرارداد، فدراسیون موظف است این مشکل را حل کند.
درست است. راهکار شاید این باشد که کی‌روش مالیاتش را پرداخت کند و بعد از طریق محکمه‌های بین‌المللی دنبال اجرای قراردادش باشد. دنبال اجرای همان بندی که فدراسیون را در ماجرای مالیات موظف می‌کند. البته برای اداره مالیات هیچ فرقی نمی‌کند که مالیات قرارداد کی‌روش را چه کسی پرداخت کند. برای این اداره صرفاً پرداخت بدهی اهمیت دارد که بالاخره فدراسیون یا کی‌روش این پول را باید پرداخت کنند.

البته این مشکل تنها به آقای کی‌روش هم محدود نمی‌شود. در سال‌های گذشته مربیان زیادی به ایران آمده‌اند و به مشکل مشابه برخورده‌اند.
راستش را بخواهید این دیگر مشکل نیست. معضل است. به نظر من نام این ماجرا را می‌توان «کاپیتولاسیون» گذاشت. یعنی واقعاً فرقی ندارد. بحث شخصی ندارم. می‌گویم کسی که درآمد تحصیل می‌کند باید مالیاتش را هم بدهد. مثل تمام دنیا. همان‌طور که قانون می‌گوید. شما بحث آمدن برانکو به پرسپولیس را ببینید. ایشان سال‌ها بود که به دلیل مشکلات مالیاتی نمی‌توانست به ایران بیاید. چند روز پیش حسین هدایتی متنی را در فضای اجتماعی منتشر کرد که نشان می‌داد او تمام مالیات برانکو را متقبل شده است. درواقع باشگاه پرسپولیس قبول کرده مالیات او را که متعلق به زمان همکاری‌اش با نهاد دیگری (فدراسیون فوتبال) بوده است بپردازد تا ایشان به ایران بیاید. خب این یک جور کاپیتولاسیون است. این رفتار درست نیست. این مدیریت اشکال دارد. بحث من این است. به نظرم مستشاران وقتی به ایران می‌آیند حق دارند بهترین قرارداد را برای خود تنظیم کنند. اما مدیران ما هم باید بتوانند منافع نهادی را که برایش فعالیت می‌کنند لحاظ کنند. باید قانون کشور را لحاظ کنند. حتی من می‌خواهم بگویم این تصمیم اشتباه فدراسیون‌ها ابعاد بیشتری هم دارد. اصلاً از همین‌جاست که بحث تغییر رفتار آقای کی‌روش آغاز می‌شود. ما با پرداخت مالیات کی‌روش به او می‌گوییم با بقیه ملت فرق داری. این یعنی اجازه تغییر رفتار را به او داده‌ایم.

سوال آخر؛ چرا مدیرانی که در سال‌های پیش زیر بار بستن چنین قراردادهایی رفتند محاکمه نشدند؟ چرا حالا بحث اشکالات قانونی به مدیران فدراسیون وارد می‌شود؟
شاید به این دلیل که در سال‌های قبل این مسائل رسانه‌ای نمی‌شد. به هر حال کارلوس کی‌روش محبوبیت خاصی دارد و در کل فوتبال بیشتر زیر ذره‌بین قرار دارد. مردم حساسیت ویژه‌ای هم به ایشان و هم به بحث مالیات دارند. اما این حرف هم درست است که مدیران پیشین هم تخلف انجام داده‌اند.