آفریقای جوان

بر اساس گزارش منتشر‌شده توسط بانک جهانی، قاره آفریقا در حال حاضر در حال تجربه یکی از بهترین دهه‌های خود از نظر میزان رشد اقتصادی از سال 1960 به بعد است. در دهه بین 2002 تا 2012 رشد اقتصادی متوسط این قاره 5/4 درصد بوده است، دو و نیم برابر رشد اقتصادی سالانه دودرصدی که این قاره در تمام دو دهه قبل با آن روبه‌رو بوده است. علاوه بر این، اگر رشد کشورها را به صورت انفرادی بررسی کنیم، حدود یک‌چهارم کشورهای این منطقه رشد اقتصادی سالانه هفت درصد یا بیشتر دارند؛ اما متاسفانه، بهبود وضعیت واقعی، چیزی است که اغلب مردم این قاره آن را در زندگی روزمره خود مشاهده نمی‌کنند. در یک بررسی انجام‌گرفته توسط بانک جهانی، 65 درصد افراد مورد سوال اعتقاد داشته‌اند اوضاع اقتصادی آنها شبیه سال قبل یا بدتر است. 53 درصد اوضاع اقتصادی کشور خود را «خیلی بد» توصیف می‌کنند و 48 درصد از این واژه برای توصیف وضعیت اقتصادی خودشان استفاده می‌کنند. چرا؟ عمده دلیل این موضوع این است که منبع رشد اقتصادی در اکثر کشورهای آفریقایی، بخش نفت و گاز و موارد مشابه است. این بخش‌ها معمولاً نیروی کار چندانی را در استخدام ندارند و در نتیجه افزایش رشد اقتصادی در این کشورها لزوماً به معنی کاهش فقر نیست، بالعکس اگر موتور محرکه رشد اقتصادی، بخش کشاورزی باشد بیشترین تاثیر را در زندگی روزمره افراد و کاهش فقر شاهد خواهیم بود. دلیل دوم برای نارضایتی مردم این است که نسل جدیدی که در حال حاضر وارد بازار کار شده است، از پدران و نسل قبل از خود بسیار تحصیل‌کرده‌تر است اما واقعیت این است که شغل و درآمدی چندان متفاوت با نسل قبل از خود ندارد و البته این نیمی از مشکل است. اگرچه شهرهای بزرگ در آفریقا در حال گسترش است اما اکثریت مردم این منطقه هنوز در روستاها و شهرهای کوچک زندگی می‌کنند و در نتیجه برای یافتن کار با مشکل روبه‌رو هستند. آفریقا جمعیت بسیار جوانی دارد، نیمی از جمعیت این قاره کمتر از 25 سال سن دارند و در سال‌های بین 2015 تا 2035 هر سال 500 هزار نفر به جمعیت زیر 15 سال این قاره افزوده می‌شود. این موضوع می‌تواند برای این قاره و مردم آن شمشیری دو لبه باشد. در جهانی که اکثر مناطق آن از پیر شدن جمعیت و کاهش نرخ باروری شکایت دارند، نیروی کار جوان می‌تواند حکم کیمیا را داشته باشد خصوصاً وقتی چین دیگر بهشت نیروی کار ارزان نیست؛ اما این جمعیت، هنوز برای تولیدات صنعتی و برای کار در این بخش تعلیم ندیده‌اند. عمده درآمد کشورهای آفریقایی از صادرات نفت و گاز و محصولات اولیه و مواد خام است. آموزش کلید حل این مشکل است؛ اما اگرچه ظاهراً آموزش در آفریقا نسبت به سال‌های قبل بسیار گسترش پیدا کرده اما این متاسفانه فقط ظاهر قضیه است. بسیاری از کودکانی که در این قاره تحصیلات ابتدایی را به پایان رسانده‌اند، حتی توانایی خواندن یک کلمه را ندارند. می‌توان گفت در واقع آنها چندین سال از عمر خود را تلف کرده‌اند! جمعیت جوان آفریقا، اگر درست به کار گرفته شود و برنامه‌ریزی دقیقی برای آن وجود داشته باشد، می‌تواند برای همه دنیا و مخصوصاً خود این قاره مفید باشد؛ اما باید منتظر ماند و دید که آیا دولت‌های این قاره، می‌توانند موفقیت چین را تکرار کنند؟