در کشاکش بیم و امید

بورس اوراق بهادار تهران در حالی فصل بهار را با چرخش معنادار در مقایسه با زمستان گذشته پشت سر گذاشت که انتظار می‌رفت در سال جدید نیز بازدهی مثبت خود را ولو به میزانی کمتر ادامه دهد. بر این اساس در شرایطی که زمستان 94، بورس تهران موفق به کسب بازدهی 30‌درصدی برای سهامداران خود شده بود، در بهار 95 این روند مثبت نه‌تنها تداومی نیافت بلکه زیان نزدیک به 10‌درصدی نیز در کارنامه عملکردی بورس به ثبت رسید. بازار سهام پس از تجربه رشد قابل ملاحظه خود در سه ماه پایانی سال گذشته، سال جدید را به دلیل گشایش‌های اقتصادی متاثر از رفع تحریم‌های هسته‌ای با امیدواری زیادی آغاز کرد، در حالی که با شروع افت قیمت‌ها از 14 فروردین و ادامه آن تا پایان فصل بهار، این امیدواری‌ها نقش برآب شد و سهامداران با نوعی نگرانی از ریزش بیشتر قیمت‌ها در بازار روبه‌رو شدند. عمده دلایل این ریزش که به دفعات از سوی کارشناسان مطرح شده فاصله زیاد انتظارات سهامداران با واقعیات موجود، نگاه کوتاه‌مدت بازیگران بازار و همچنین کمبود نقدینگی است. به اعتقاد کارشناسان خوش‌بینی‌های مفرط سهامداران پس از عملی شدن رفع تحریم‌ها که در مقاطع مختلفی نیز بسیاری از تحلیلگران نسبت به آن هشدار داده بودند، موجب فاصله گرفتن انتظارات سهامداران از واقعیت اقتصادی شد. پس از رشد قابل ‌توجه قیمت در اغلب نمادهای بازار طی سه ماه پایانی سال گذشته و امیدی که میان فعالان بازار شکل گرفت، رفته‌رفته مشخص شد که واقعیت‌های اقتصادی نمی‌توانند در کوتاه‌مدت همگام با انتظارات فعالان بازار حرکت کنند، بنابراین اصلاح قیمت‌ها و در پی آن ریزش شاخص اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید. به هر ترتیب در فروردین‌ماه بازار سهام با زیان 2 /2‌درصدی و در اردیبهشت‌ماه با زیان 6 /2‌درصدی روبه‌رو شد، اما در خردادماه این روند شیب بیشتری به خود گرفت به طوری که زیان شاخص در این ماه به پنج درصد رسید. در میان دلایلی که برای شتاب بیشتر ریزش شاخص در خردادماه ذکر می‌شود، کارشناسان سه دلیل را محکم‌تر از بقیه موارد می‌دانند. شکسته شدن کف حمایتی شاخص: نوسان‌های طولانی‌مدت شاخص در کانال 76 هزار‌واحدی این سطح را به کف حمایتی نزد سهامداران تبدیل کرده بود. با شکسته شدن این سطح ترس و نگرانی در فعالان تالار شیشه‌ای به وجود آمد و این موضوع سبب شد سهامداران به ویژه معامله‌گران خرد با هراس از مواجهه با زیان بیشتر در بازار فروشنده شوند. ادامه رکود بازار: ادامه فضای رخوت و رکود در معاملات خردادماه در بازار سهام موجب خسته شدن و دلسردی معامله‌گران از ادامه حضور در تالار شیشه‌ای شد. تسویه اعتبارات کارگزاری‌ها: نزدیک شدن به تاریخ تسویه اعتبارات اخذشده از کارگزاری‌ها که در فضای منفی بازار نیز تشدید شده بود، در جریان معاملات خردادماه به عنوان سومین دلیل شتاب بیشتر جو فروش و ریزش قیمت‌ها در این ماه عنوان می‌شود. در این میان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا که در همه‌پرسی چند روز پیش به وقوع پیوست با تاثیر منفی بر بازارهای سهام اروپا، قیمت نفت و کامودیتی‌ها موجب شد بار دیگر کارشناسان بازار سهام نسبت به ادامه ریزش شاخص در بورس تهران که بخش عمده‌ای از سهام آن متعلق به شرکت‌های کالامحور بوده و با بازارهای جهانی مرتبط است هشدار داده و انتظار روند مثبتی از بازدهی بورس را لااقل در کوتاه‌مدت نداشته باشند. اگرچه از ابتدای تابستان تعداد روزهای سبز بازار سهام افزایش یافته و به‌نظر می‌رسد نتیجه همه‌پرسی انگلیس بازار سهام را چندان از خود متاثر نساخته اما به هر ترتیب نمی‌توان تاثیر این رخداد را بر بازارهای مبادلات اوراق بهادار کشور نادیده گرفت.