مهم‌ترین کالاهای تقلبی کدامند و کجا تولید می‌شوند؟
تقلبی ها
تولید و فروش کالاهای تقلبی، معضلی جهانی با درآمدی مولتی‌میلیاردی است که پیامدهای اقتصادی و بهداشتی نامطلوبی را برای دولت‌ها، مصرف‌کنندگان و به طور کلی تجارت به همراه داشته است. کپی‌برداری در همه جای جهان رایج است. کابوس تقلب؛ بر غذایی که می‌خوریم، لباسی که می‌پوشیم، آنچه تماشا میکنیم و حتی دارویی که مصرف میکنیم سایه انداخته است و از همه مهم‌تر، تولید کالاهای تقلبی به یک جرم سازمان‌یافته بین‌المللی تبدیل شده است.
مولود پاکروان/ نویسنده نشریه
تولید و فروش کالاهای تقلبی، معضلی جهانی با درآمدی مولتی‌میلیاردی است که پیامدهای اقتصادی و بهداشتی نامطلوبی را برای دولت‌ها، مصرف‌کنندگان و به طور کلی تجارت به همراه داشته است. کپی‌برداری در همه جای جهان رایج است. کابوس تقلب؛ بر غذایی که می‌خوریم، لباسی که می‌پوشیم، آنچه تماشا میکنیم و حتی دارویی که مصرف میکنیم سایه انداخته است و از همه مهم‌تر، تولید کالاهای تقلبی به یک جرم سازمان‌یافته بین‌المللی تبدیل شده است. تولید کالاهای جعلی تجارتی بسیار سودمند است که درآمد خود را فرصت‌طلبانه، از تقاضای رو به افزایش برای کالاهای ارزان‌قیمت و هزینه‌های اندک تولید و توزیع کسب می‌کند. فعالان این عرصه، با سوءاستفاده از ناآگاهی مصرف‌کنندگان و سوداگران منفعت‌طلب و اشتهای سیری‌ناپذیر مردم برای خریداری برندهای ارزان‌قیمت، تجارتی پرسود را برای خود رقم می‌زنند. برآورد هزینه‌های تولیدات تقلبی بسیار دشوار است، ضمن آنکه هزینهها و صدمات غیرمالی نظیر بیماری و مرگ را نمیتوان به آسانی محاسبه کرد. با وجود این، OECD تخمین می‌زند ارزش تولیدات تقلبی، سالانه به 250 میلیارد دلار می‌رسد. در حالی که تولیدکنندگان کالاهای تقلبی چنین سود
سرشاری را به جیب می‌زنند میلیون‌ها مصرف‌کننده در سراسر جهان هر روز به سبب استفاده از کالاهای نامطمئن، به درد‌نخور یا حتی مرگبار، در معرض خطر قرار دارند.
کالاهای تقلبی، گستره وسیعی از تولیدات غیرمجاز در حوزه مواد غذایی، نوشیدنی‌ها، پوشاک، کفش، دارو، قطعات الکترونیک، لوازم خودرو، اسباب‌بازی، پول رایج، بلیت‌های سیستم حمل و نقل و کنسرتها، مشروبات الکلی، سیگار، لوازم آرایشی، مصالح ساختمانی و غیره را در‌بر می‌گیرند. مصرف‌کنندگان در برابر خرید این‌گونه کالاها مقاومت چندانی ندارند چرا که از خطرات و پیامدهای این صنعت نامشروع آگاه نیستند. از نظر آنها خرید یک کفش تقلبی یا یک شلوار جین، یک معامله غیرقانونی نیست؛ تنها یک روش ارزان‌قیمت برای پوشیدن لباسی مطابق مد روز است. غافل از این که پولی که در این چرخه پرداخت می‌شود در نهایت به نفع جرائم سازمان‌یافته خرج می‌شود، ضمن آنکه صدمات فراوانی را متوجه صنایعی می‌کند که به فروش قانونی متکی هستند. جرائمی که در این چرخه شکل می‌گیرد بخش‌های متعددی از جامعه را با چالش روبه‌رو می‌کند: سلامت عمومی جامعه را با تولید مواد غذایی، بهداشتی و داروهای تقلبی به خطر میاندازد؛ با دور زدن مجاری رسمی، درآمد حاصل از مالیات را در بخش عمومی کاهش می‌دهد؛ با افزایش اقدامات قانونی لازم برای مبارزه با این تجارت ممنوع، هزینه‌های بخش عمومی را
افزایش می‌دهد و با تحمیل ضرر به شرکت‌های قانونی و برندهای اصلی، هزینه‌های تولید محصولات اصیل را نیز بالا می‌برد.
آمارها چه می‌گویند؟
تولید کالاهای تقلبی، معضلی فراملی است. سازمان جهانی گمرکات اعلام کرده است در سال 2008، کالاهای تقلبی در 140 کشور جهان شناسایی شده‌اند. در سال 2010 آمریکا و اروپا در راستای مبارزه با 25 میلیارد دلار کالای تقلبی، به ترتیب 161 و 155 میلیون دلار اجناس تقلبی را در مرزهای خود شناسایی و توقیف کردند. در سال 2011 گمرک آمریکا 25 هزار محموله حاوی کالاهای تقلبی را که قصد ورود به این کشور داشتند توقیف کرد. ارزش این محموله‌ها بیش از 9/178 میلیون دلار برآورد شده است. از سال 2010 تا 2011 حجم محموله‌های تقلبی که در گمرک اروپا توقیف شده‌اند 11 درصد افزایش داشته است. تنها در سال 2011، 115هزار کالای تقلبی در مرزهای اتحادیه اروپا ضبط شده که ارزش آنها معادل 1/2 میلیارد دلار برآورد می‌شود. تقریباً یک‌سوم این محموله‌ها، برای سلامتی و امنیت مصرف‌کنندگان مضر شناخته شده است. در همین سال، 27 میلیون داروی تقلبی توسط مراجع قانونی اروپا کشف و ضبط شده است. تولید کالاهای تقلبی سالانه 200 میلیارد یورو به اقتصاد جهان ضرر می‌زند و برآورد می‌شود این میزان همچنان رو به افزایش خواهد بود.
تالار تجارت جهانی نیز پیش‌بینی می‌کند تا سال 2015، ارزش کالاهای تقلبی در جهان به 7/1تریلیون دلار خواهد رسید. این رقم بیش از دو درصد خروجی اقتصادی جهان در حال حاضر است.
تقلبی‌ترین‌ها کدامند؟
برای کپیبرداریهای غیرمجاز از تولیدات قانونی و اصلی، هیچ حد و مرزی وجود ندارد اما در میان آنها، 10 کالا همواره با بیشترین میزان تقلب در تولید روبه‌رو بوده‌اند.
دارو
شاید بتوان گفت دنیا با پدیده‌ای به نام یک «تراژدی داروهای تقلبی» روبه‌روست. این تولیدات به واقع زیانبارترین تقلب‌های دنیا محسوب می‌شوند. در سالهای اخیر، در تولید، معامله و مصرف این‌گونه داروها افزایش چشمگیری رخ داده است، ضمن آن که در بسیاری موارد، با پیامدهای جبران‌ناپذیر و حتی مرگ مصرف‌کنندگان همراه بوده است. درآمد حاصل از فروش داروهای تقلبی در آسیا، آسیای جنوب شرقی و آفریقا، سالانه 6/1 میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ درآمدی که بخش عمده‌ای از آن در فعالیت‌های اقتصادی غیرمجاز یا غیرقانونی دوباره به کار می‌افتد. سازمان بهداشت جهانی برآورد کرده است که بالغ بر یک درصد از داروهایی که در جهان پیشرفته موجود است، تقلبی است. این آمار در کشورهای در حال توسعه تا 10 درصد افزایش مییابد و در برخی از بخش‌های آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین به 30 درصد می‌رسد. یکی از ژورنال‌های معتبر پزشکی (Lancet) می‌نویسد، در اواسط سال گذشته میلادی بیش از یک‌سوم داروی درمان مالاریا که در شرق آسیا و آفریقای جنوبی به فروش رسیده، تقلبی بوده است. این‌گونه داروها یا حاوی دوزهای اشتباهی از ترکیبات فعال هستند
یا هیچ‌گونه ترکیب دارویی در آنها یافت نمی‌شود. در برخی موارد نیز ترکیب دارویی کاملاً با فرمول اصلی تفاوت دارد. در مواردی حتی وجود ترکیبات سمی مانند مرگ موش در داروهای تقلبی گزارش شده است. این داروها با تقویت خطرناک‌ترین ویروسهای جهان، سبب شیوع بیماری‌های مقاوم در برابر دارو می‌شوند. تمامی انواع داروها - هم داروهای دارای نام تجاری و هم ژنریک- می‌توانند به صورت تقلبی ساخته شوند؛ از مسکنها و آنتی‌هیستامین‌های رایج گرفته تا داروهای «سبک زندگی» مانند کاهنده‌های وزن یا داروهای جنسی یا حتی داروهای حیاتی که در درمان سرطان یا بیماری‌های قلبی-عروقی به کار می‌روند. در بین آنها میتوان داروهای درمان افسردگی، اسکیزوفرنی، دیابت، فشارخون و کلسترول را نیز پیدا کرد.
اخیراً، در غرب آفریقا، فروش داروهای تقلبی نظیر آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد‌ویروس، ضد‌مالاریا یا سل به نحو چشمگیری افزایش پیدا کرده است. به نظر می‌رسد در آسیا -که یکی از تولیدکنندگان کلیدی داروهای مجاز است- تولید داروهای تقلبی رو به افزایش است. بنا به گزارش سازمان جهانی گمرک، حدود دو‌سوم تولیدات تقلبی (دارو و سایر کالاها) که در سال 2008 شناسایی شده، از آسیای شرقی به دیگر کشورها راه یافته است.
لوازم الکترونیک
تقلب بخش وسیعی از دنیای تجهیزات الکترونیک را نیز به تسخیر خود درآورده است. در آمریکا، عمده اجناس تقلبی که از مرزها به این کشور راه پیدا می‌کند (از نظر ارزش مالی) لوازم الکترونیکی نظیر گوشی موبایل، تبلت، کامپیوتر، دی‌وی‌دی یا میوزیک پلیرها هستند. برخی از این لوازم یا کالاها به قدری به کالای اصلی شباهت دارند که حتی افراد زبده و متخصص نیز در تشخیص آنها با دشواری روبه‌رو می‌شوند. در بازار اجناس تقلبی تشخیص آی‌پدی که با سیستم اندروید کار می‌کند شاید سخت نباشد اما در بسیاری موارد شباهت‌های ظاهری کالا به قدری است که مصرف‌کنندگان را به راحتی فریب می‌دهد. معمولاً تفاوت این‌گونه لوازم تقلبی با دقت در محل قرار گرفتن کلید روشن/ خاموش یا رنگ کلیدها، برچسب و گاهی بسته‌بندی قابل تشخیص است. به نظر می‌رسد مطمئنترین راه تشخیص لوازم الکترونیک اصل، مراجعه به وب‌سایت شرکت تولیدکننده و کنترل ID کالای خریداری شده در سایت مذکور باشد.
مواد غذایی
حوزه دیگری که از دست‌اندازی متقلبان در امان نمانده است -و متاسفانه اغلب از دید مردم پنهان می‌ماند- صنایع غذایی است. همه‌ساله هزاران مصرف‌کننده در سراسر جهان به راحتی فریب مواد غذایی گران‌قیمت و ظاهرفریبی را می‌خورند که در واقع تقلبی هستند. تولیدکنندگان این‌گونه محصولات، عامدانه مواد غذایی بی‌ارزش را با برچسب‌ها و بستهبندیهای دروغین، لوکس و مغذی جلوه می‌دهند یا با تغییر نام کشور تولیدکننده روی بسته‌بندی، قیمت این اجناس را بالا می‌برند. بر مبنای برآورد اخیر آژانس استاندارد غذایی انگلستان، 10 درصد مواد غذایی فروش‌رفته در این کشور تقلبی بوده‌اند. اما مشکل مواد غذایی تقلبی تنها به احساس رضایت مشتریان از خرید یک کالای لوکس یا بهتر ختم نمی‌شود. تنها به عنوان یک مثال از خطرات جانی مصرف چنین محصولاتی میتوان به صدها کودک چینی اشاره کرد که در سال 2008 پس از نوشیدن شیرخشک آلوده به ملامین (یک ترکیب شیمیایی که در تولید پلاستیک به کار می‌رود) به سختی مسموم شدند. گرچه استفاده از این ماده در صنایع غذایی ممنوع است اما کلاهبرداران آن را به شیر اضافه می‌کنند تا هنگام آزمایش،
حاوی پروتئین بیشتری به نظر برسد. نگرانی از تولید مواد غذایی تقلبی رو به افزایش است چرا که غذاهای آلوده به اروپا هم رسیده و حتی از مرزهای آن فراتر رفته است. متاسفانه مشاهده می‌شود که کلاهبرداران حتی به جای نگهدارنده‌های مجاز و گران‌قیمت، از مواد شیمیایی خطرناک یا مرگ موش در غذاها استفاده می‌کنند.
کفش
تولیدکنندگان کفش‌های تقلبی که روزگاری تنها به کپی‌برداری از کفش‌های ورزشی نایک و دیگر برندهای معروف اسپورت اکتفا می‌کردند امروز دیگر به هیچ برندی رحم نمی‌کنند. برندهای معروفی همچون لویی ویتون، کریستین لوبوتین یا جیمی پو هم شاهد کپی‌های خود در بازار هستند. تمایل شدید و گرایش مردم به پوشیدن کفش‌های لوکس اما ارزان‌تر، سبب رونق بازار این‌گونه کفشها شده است. تولیدکنندگان کفش‌های تقلبی آنقدر زیرک هستند که تنها به ظاهر و رنگ کفش اکتفا نمی‌کنند. تقلب در این صنعت در نهایت دقت و ذکاوت به جعبه‌های کفش، پوشش‌های پارچه‌ای ضدغبار و دیگر محتویات داخل بسته‌بندی مانند رطوبتگیرها، پاشنه‌های یدکی و... راه پیدا کرده است. کارشناسان این حوزه می‌گویند در بسیاری موارد تنها راه تشخیص کفش‌های تقلبی از اصل، پوشیدن کفش است. ظاهراً راحتی، تنها ویژگی‌ای است که امکان تقلب در آن وجود ندارد.
پوشاک
البسه به ویژه جینهای معروف و لباس‌های ورزشی، یکی از پرتقلب‌ترین کالاها در سراسر جهان به شمار می‌روند. بیشترین لباس‌های تقلبی در چین تولید می‌شوند و از نظر ظاهری بسیار شبیه لباس‌های اصلی هستند که محل تولید آنها همین کشور است. تنها تفاوت را میتوان در قطعات لباس‌ها مشاهده کرد. در لباس‌های تقلبی، دکمه‌ها و زیپ‌های ارزان‌تری استفاده می‌شود و احتمال پارگی، دررفتن یا شکستگی این لوازم بسیار محتمل است.
سی‌دی و دی‌وی‌دی فیلم و موسیقی
اینترنت به راحتی امکان تکثیر و توزیع فیلم، موسیقی، تصاویر ورزشی، نرم‌افزارهای تجاری و محتوای آموزشی را بدون کپی‌رایت ممکن ساخته است. بدیهی است که هزینه این سرقت ادبی و تولید غیرمجاز را صنایع فیلمسازی و پخش موسیقی می‌پردازند. این روزها در تمام کشورهای جهان، کپی فیلمها و موسیقیهای روز به راحتی در معرض فروش قرار می‌گیرد. در واقع حقه اصلی دست‌اندرکاران تکثیر در این حوزه، کپی‌های دقیق از بسته‌بندی و برچسب روی سی‌دی‌هاست که برای خریداران، تشخیص آن دشوار است.
عطر و لوازم آرایشی
تشخیص ظاهری عطرها و لوازم آرایشی تقلبی اغلب کار دشواری است. تولیدکنندگان بیشتر سعی می‌کنند بسته‌بندی و شیشه عطرها را کپی‌برداری کنند تا خود عطر، و این در نهایت به ضرر خریدارانی تمام می‌شود که فریب بسته‌بندی عطرها را می‌خورند. مشکل عطرها و لوازم آرایشی تقلبی تنها کیفیت نامناسب، رایحه نامطلوب یا ناپایداری آنها نیست. این لوازم می‌توانند شامل ترکیباتی باشند که هیچ مصرف‌کننده‌ای حاضر نیست آن را روی پوست خود بمالد یا اسپری کند.
ساعت
قدمت در تقلب ساعت‌های مچی، آن را به یک کالای تقلبی کلاسیک تبدیل کرده است و شاید بتوان گفت فریبنده‌ترین کالای قلابی که تشخیص آن حتی برای زبده‌ترین افراد نیز دشوار است همین ساعت است. در گذشته، استفاده از مواد کمتر و قطعات ارزان‌تر سبب میشد ساعت‌های تقلبی سبک‌تر بوده و عمر مفید کوتاه‌تری داشته باشند اما به مدد تکنولوژی‌های مدرن کپی‌کاران این امکان را پیدا کرده‌اند که ساعت‌های تقلبی را با جزییات بسیار مشابهی نظیر ساعت‌های اصل تولید کنند؛ شباهتی که به واقع هولناک است!
سیگار
مالیات سنگین تنباکو همراه با تقاضای شدید برای دخانیات، سیگار را به تجارتی جذاب و پرسود برای تولیدکنندگان کالاهای تقلبی تبدیل کرده است. متاسفانه ورژن تقلبی برندهای مشهور نظیر کمل یا مارلبورو حاوی ترکیبات شیمیایی مضری هستند که می‌تواند سلامت مصرف‌کنندگان را به خطر بیشتری بیندازد. سیگارهای تقلبی به دلیل داشتن مقادیر زیاد نیکوتین و مواد شیمیایی مانند آرسنیک، بنزن، کادمیوم و فرمالدیید حتی از سیگارهای اصل مضرتر هستند. ضمن آنکه احتمال احتراق این‌گونه سیگارها نیز بیشتر است. در حالی که سیگارهای اصل احتراق کنترل‌شده دارند و اگر در جایی رها شوند خود به خود خاموش می‌شوند.سخت‌افزارهای کامپیوتری، اسباب‌بازی و بازی‌های رایانه‌ای را میتوان از دیگر کالاهایی دانست که از دست‌اندازی کپی‌کاران در امان نمانده‌اند. با وجود پیچیدگی‌های فنی این‌گونه قطعات، همه چیز، از کامپیوترهای رومیزی و لپ‌تاپ گرفته تا مودم و مادربورد، به آسانی در چین و در کنار خط تولید کالاهای اصل تولید می‌شوند. تنها تفاوت این قطعات، بسته‌بندی آنهاست که مستندات لازم روی آن درج نشده است. در دنیای اسباب‌بازی نیز برندهایی
مانند لگیا و باربی سال‌هاست که کپی‌برداری می‌شوند. صنعت تولید اسباب‌بازی در آمریکا به شدت از تولیدات تقلبی در دیگر کشورها به ویژه چین آسیب دیده است. از آنجا که کنترل کیفی لازم روی تولید این اسباب‌بازی‌ها صورت نمی‌گیرد می‌تواند برای سلامت کودکان مضر باشد. گزارش‌های سازمان گمرک آمریکا نشان می‌دهد سود حاصل از تجارت اسباب‌بازی‌های تقلبی در فعالیت‌های مجرمانه و جرائم سازمان‌یافته سرمایه‌گذاری می‌شود.
چین و هند؛ متقلبان بزرگ
بنا بر گزارشی که اخیراً از سوی دفتر سازمان ملل در خصوص مواد مخدر و دیگر جرائم منتشر شده است، از سال 2008 تا 2010 تقریباً 70 درصد تمام کالاهای تقلبی توقیف‌شده در جهان، تولید کشور چین بوده است. در مورد آمریکا این وضعیت حتی وخیم‌تر نیز گزارش شده است: گمرک آمریکا می‌گوید در همین مقطع زمانی، 78 درصد از کالاهای تقلبی ضبط‌شده در مرزها، چینی بوده است. سازمان تجارت جهانی برآورد می‌کند دو درصد از کل تجارت جهانی مربوط به کالاهای تقلبی است و ارزش اجناس قلابی که از شرق آسیا (و عمدتاً چین) به آمریکا و اروپا وارد می‌شود ارزشی معادل 25 میلیارد دلار در سال دارد. چرا چین؟ تردیدی نیست که این کشور به بزرگ‌ترین کارگاه جهان تبدیل شده است. چین یکی از صادرکنندگان پیشگام جهان است و 70 درصد صادرات آن را کالاهای تولیدی تشکیل می‌دهند. زنجیره عرضه اغلب شرکت‌های غربی اکنون در سراسر چین کشیده شده است و صدها هزار عرضه‌کننده‌ای را که اکوسیستم لازم برای این حجم از تولیدات فراهم می‌کنند، در محاصره خود گرفته است. اکوسیستم مشابهی، چه به طور مستقیم (خروج محصول از زنجیره قانونی عرضه) یا
غیرمستقیم (سازماندهی عرضه‌کنندگان و متخصصان برای ایجاد مراکز غیرمجاز تولید) از تقلب و کپی‌برداری حمایت می‌کند. واقعیت اینجاست که به دلیل برون‌سپاری تولیدات به چین، بسیاری از کمپانی‌ها کنترل خود را بر زنجیره عرضه خود از دست داده‌اند. به تمام عوامل فوق، تجارت اجناس تقلبی در اینترنت را هم اضافه کنید. یک جست‌و‌جوی سریع در وب، هزاران وب‌سایت مربوط به تامینکنندگان برندهای تقلبی در مقیاس صنعتی را به شما معرفی می‌کند و خرده‌فروشان این‌گونه اجناس را مستقیماً به مصرف‌کنندگان سراسر دنیا پیوند می‌دهد. جالب آن که دولت چین کاملاً از این معضل آگاه است و گهگاه، کارخانه‌های غیرمجاز را شناسایی، توقیف یا تعطیل می‌کند. در سال 2011 دولت چین در یک اقدام بلند‌مدت در تمام طول سال به دستگیری متهمان تولید کالای تقلبی و تعطیل کردن کارخانه‌های متعدد پرداخت و مشابه این اقدامات را در سال بعد نیز تداوم بخشید. با وجود این، تلاشهای دولت به دلیل ضعف قوانین نظارتی و کنترلی و عدم نظارت محلی به سرانجام نرسیده است و نام برخی از تولیدکنندگان کالاهای تقلبی در چین، به وضوح در زمره کارفرمایان بزرگ و سرشناس ذکر می‌شود. هند نیز یکی از رکوردداران
تولیدات تقلبی است. فراوانی جمعیت و محدودیت منابع داخلی، این کشور را به صادرات بیشتر واداشته است. صادراتی که بخش قابل توجهی از آن کپی‌برداری از برندهای معروف و گران‌قیمت جهان است. البته این اقدام غیرقانونی تنها به چین و هند منحصر نمی‌شود. در بسیاری دیگر از کشورها، نبود قوانین بازدارنده و ضعف در سیستم قضایی سبب تشویق تولیدکنندگان کالاهای تقلبی شده است چرا که آنها در مقایسه با سایر جرائم با خطر و مجازات‌های کمتری روبه‌رو هستند. مقابله با این پدیده مجرمانه به یک کمپین همه‌جانبه نیاز دارد که شاید بتوان «آگاهی مصرف‌کنندگان» را در صدر اقدامات آن قرار داد. برخی از مصرف‌کنندگان عملاً خرید و استفاده از کالاهای تقلبی را ترجیح می‌دهند با این فرض که در ازای کالایی مشابه اصل، پول کمتری پرداخت می‌کنند. چنین افرادی قربانی تقلب محسوب نمی‌شوند بلکه ناخواسته از یک فرآیند مجرمانه حمایت می‌کنند که بازار کالاهای مجاز را به هم می‌ریزد و مخل اقتصاد قانونی می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید