با فعالان معدنی متخلف برخورد می‌شود

محمدرضا بهرامن/ عضو شورای عالی معادن

با توجه به اینکه قوه قضائیه فعالیت معدنی در ارتفاع بالای ۲۲۰۰متری دامنه دماوند را متوقف کرد، شورای عالی معادن به عنوان متولی بخش معدن که یکی از وظایف آن سیاستگذاری‌های کلان و تقویت متولی‌گری بخش معدن و صنایع معدنی است، در جلسه‌ای که چند وقت پیش برگزار کرد، فعالیت معادن در بالاتر از ارتفاع 1700‌متری را ممنوع اعلام کرده بود و می‌توان گفت این ممنوعیت پیش از دستور قوه قضائیه در شورای عالی معادن مطرح شده بود. از سویی پیشنهاد توقف فعالیت معدن ملار هم در این شورا مطرح شده بود و نظر شورای عالی معادن بر این محور تعریف شد که این فعالیت معدنی باید در منطقه مناسب‌تری انجام شود و یک معدن دیگر در منطقه‌ای مناسب‌تر به مالک معدن داده شود. در واقع برداشت و بهره‌برداری غیرمجاز از این معادن بارها در شورای عالی معادن مطرح شد که بنا بر گزارش‌های متعددی که درباره تخریب‌های شدید زیست‌محیطی این معادن منتشرشده بود، قوه قضائیه فعالیت آنها را متوقف کرده است. فعالیت‌های معدنی در این منطقه باعث تخریب مکان‌های گردشگری شده بود که قرار شد فعالیت این معادن متوقف شود اما شورای عالی معادن پیشنهاد داده است یک معدن دیگر در اختیار بهره‌بردار و معدنکاران این معدن تعطیل شده قرار بگیرد. به نظر می‌رسد توقف این معادن از سوی قوه قضائیه هم بر همین محور تعریف شده باشد و منافاتی با نظر شورای عالی معادن ندارد. البته ناگفته نماند توقف این معادن تبعاتی به دنبال خواهد داشت که به دلیل اینکه بهره‌بردار این معدن مجوز قدیمی بهره‌برداری دارد، انتظار می‌رود در برنامه شورای عالی معادن جایگزینی معدن صورت بگیرد تا سهم اشتغال این معادن همچنان حفظ شود. از سویی به دلیل اینکه به غیر از معادنی که در ارتفاعات بالای کوه دماوند قرار گرفته‌اند معادن دیگری هم هستند که از آنها می‌توان پوکه استخراج کرد توقف تولید پوکه در این معادن را می‌شود جبران کرد. پیشنهاد شورای عالی معادن برای ارتفاع فعالیت معادن فقط در دماوند بالاتر از 1700 متر تعریف شده بود و معادن دیگر در هر نقطه‌ دیگر کشور شامل این قانون نخواهند شد. در صورتی که اگر بازرسان به آن منطقه اعزام شوند و فعالیت دوباره این معادن را تایید نکنند، برخورد جدی با این افراد خواهد شد. در واقع اگر خانه معدن از فعالیت مجدد این معادن متوقف‌شده مطلع شود، به شدت برخورد می‌کند و این را یک تخلف می‌داند. موضوع مهمی که در خصوص معدن تعطیل‌شده ملار می‌توان متذکر شد این است که از نظر خانه معدن فعالیت این معدن مشکلی برای محیط زیست نداشته و به دلیل حفظ شرایط ویژه زیست‌محیطی منطقه اکثر گردشگران از این معدن شکایت کرده بودند و خواستار این شده بودند که این محدوده محل گردشگری شود تا منطقه معدنی.
بنا به همین دلایل شورای عالی معادن و خانه معدن تلاش دارد برای تعطیلی این معدن تدبیری مناسب داشته باشد و معدنی که می‌تواند فعالیتی شبیه به این داشته باشد با رضایت قطعی مالک و بهره‌بردار این معدن جایگزین آن معدن شود. اعتقاد به بخش آموزش یکی از راهکارهای اساسی جهت حل مشکلات موجود در بخش معدن و مرتبط با مسائل محیط زیست است زیرا کارشناسان محیط زیست باید با رعایت اصول معدنکاری آشنا باشند و در مقابل معدنکاران نیز با اصول و چارچوب محیط زیست آشنا شوند. نکته مهم دیگر این است که با تعطیلی این معادن بخشی از اشتغال‌زایی آن منطقه از دست خواهد رفت اما خوشبختانه امروز به دلیل نگاه کاملاً کارشناسی سازمان محیط زیست درخصوص معدنکاری در کشور مطمئناً مسائل محیط زیستی در بهره‌برداری از معادن کاهش می‌یابد و تلاش‌های خانه معدن نخواهد گذاشت معدنی با بهره‌برداری غیرقانونی شروع به فعالیت کند و چنانچه معدنکاری در حین عملیات استخراج نکات زیست‌محیطی را رعایت نکند، محدودیت‌هایی برای فعالیت‌های او اعمال خواهد شد. به عقیده بنده تعطیل نشدن معادن مستلزم ایجاد مشوق‌هایی در راستای بهره‌برداری از معادن با رعایت مسائل زیست‌محیطی است که در برنامه‌های وزارت صنعت و معدن و رئیس سازمان محیط زیست قرار گرفته است، در نتیجه انتظار می‌رود در سال‌های آینده این مشوق‌ها ایجاد شود تا هیچ معدنی تعطیل نشود و هیچ معدنکاری کار خود را از دست ندهد.