بودجه آخر

سخنگوی دولت خبر داده لایحه بودجه سال 96 یک روز زودتر از موعد قانونی یعنی 14 آذرماه به مجلس می‌رود. بر این اساس حسن روحانی باید یکشنبه هفته جاری آخرین لایحه بودجه دولتش را برای بررسی و تصویب به مجلس ببرد. بودجه‌ای در موعد مقرر تا دولت ثابت کند دولتی قانونمدار است و تنها تاخیرش در تقدیم لایحه بودجه به بودجه سال 95 بازمی‌گردد و دلیل آن تاخیر هم حل و فصل برجام و پرونده هسته‌ای ایران بوده و نه چیز دیگری. از طرفی این آخرین لایحه دولت یازدهم است و گویا دولت در تقدیم آن به مجلس و بررسی و تصویب آن تعجیل دارد. به خصوص آنکه دولت یازدهم باید در سال آتی خود را برای کارزار انتخابات آماده کند و احتمالاً زمان چندانی برای پیگیری تصویب بودجه در مجلس ندارد.

اما این آخرین بودجه چه مشخصاتی خواهد داشت؟ تکلیف نرخ ارز چیست؟ هر بشکه نفت در این بودجه چه قیمتی خواهد داشت؟ دولت برای مالیات‌ها چه برنامه‌‌ای دارد و با هدفمندی یارانه‌ها به خصوص در آستانه انتخابات چه خواهد کرد؟ سوالات در خصوص جزئیات لایحه بودجه 96 بسیار اما اطلاعات در خصوص آن اندک است. قیمت نفت یکی از مهم‌ترین مولفه‌های بودجه است. به خصوص در سال 96 که مانند دو سال گذشته قیمت جهانی نفت همچنان پایین است و دولت برای اجرای برنامه‌های عمرانی و دیگر هزینه‌ها به درآمدهای نفتی چشم دوخته است. به خصوص اگر دولت نخواهد در سال انتخابات رقم مالیات‌ها را چندان افزایش دهد. در این شرایط قیمت نفت در بودجه حداقل برای تراز کردن دخل و خرج دولتی روی کاغذ اهمیت می‌یابد. متوسط قیمت جهانی نفت 48 دلار و قیمت نفت اوپک حدود 45 دلار است. وزیر اقتصاد هم چندی پیش قیمت 40 تا 45 دلار در بودجه سال آینده را منطقی دانسته بود. کارشناسان جهانی هم ارقام بالاتر از این را خوش‌بینانه می‌دانند. نرخ ارز مساله مهم دیگری است. نرخ دلار دولتی اکنون در محدوده 3200 تومان است. برخی معتقدند احتمالاً دولت امسال هم در لایحه بودجه مانند بودجه 95، رقمی پایین‌تر از نرخ مبادله‌ای را مبنای نرخ ارز قرار می‌دهد تا به افزایش نرخ ارز چراغ سبز نشان ندهد و برخی رقمی در همین حدود را منطقی می‌دانند. اما مساله این است که احتمالاً مساله تک‌نرخی شدن ارز در لایحه بودجه منتفی است. چون اگرچه رئیس کل بانک مرکزی وعده داده بود تا پایان سال 95 ارز تک‌نرخی می‌شود، اما اول آذرماه از موضع خود برگشت و گفت «برای اجرای چنین طرحی نباید تعجیل کرد.» ولی‌الله سیف گفته بود «مهم‌ترین پیش‌نیاز تک‌نرخی شدن ارز، دسترسی به ارتباطات بانکی بین‌المللی است. در چند ماه اخیر روند ارتباطات بانکی ما رو به گسترش بوده اما سرعت لازم را نداشته است.‌» نکته قابل توجه دیگر مساله هدفمندی یارانه‌هاست. چالشی‌ترین ماده لایحه بودجه که علاوه بر بهارستان‌نشینان، عموم مردم هم به اعداد و اعتبارات آن حساس‌اند. دولت در لایحه سال گذشته چراغ خاموش از کنار هدفمندی یارانه‌ها گذشت اما مجلس کار را بر دولت سخت کرد و دولت موظف به حذف 24 میلیون نفر از یارانه‌بگیران شد. برخورد دولت در لایحه سال 96 با قانون هدفمندی یارانه‌ها و واکنش مجلس به آن احتمالاً باز هم یکی از چالشی‌ترین و طولانی‌ترین مباحث بودجه سال 96 خواهد بود. حال باید منتظر ماند و پیشنهادهای اولیه مجلس را دید.