همچنان پرطرفدار

گزارش‌های آماری از ترازنامه بانک‌ها از کند شدن روند رشد سپرده‌گذاری به‌ویژه سپرده‌های بلندمدت در بانک‌ها حکایت دارد. با توجه به این امر در حال حاضر این پرسش‌ها مطرح می‌شود که آیا کاهش سرعت رشد سپرده‌گذاری بانک‌ها به معنای کوچ نقدینگی به بازارهای دیگر است؟ آیا از جذابیت نرخ سود بانکی کاسته شده است؟ موضوعی که به‌زعم کارشناسان بانکی با توجه به اینکه در شرایط فعلی اقتصاد ایران بازارهای رقیب بازار پول در رکود به سر می‌برد و سرمایه‌گذاران تمایل چندانی برای ورود به بازارهای ارز، طلا و مسکن و سهام ندارند، با این حال همچنان سپرده‌گذاری در بانک‌ها گزینه‌ای مناسب در جهت کسب بازدهی برای سرمایه‌گذاران به نظر می‌رسد. حتی فشار شدید بر کاهش نرخ سود بانکی باعث نشده تا از میزان سپرده‌های بانکی کاسته شود. در این میان بانک‌ها با به‌کارگیری راهکارهایی چون پرداخت سود بیشتر از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابتشان یا پرداخت نرخ سود در دو مرحله سعی می‌کنند نرخ سود مصوب 15‌درصدی را دور بزنند تا مشتریان خود را حفظ کنند. با این حال با توجه به گزارش ایسنا آمار اخیر ترازنامه بانک‌ها نشان می‌دهد مجموع سپرده‌های غیردولتی در بانک‌ها تا پایان آبان‌ماه حدود ۱۱۲۸ هزار میلیارد تومان است و نسبت به اسفند سال قبل تا 1 /15 درصد رشد دارد که در آبان‌ماه سال گذشته میزان سپرده‌های بانکی با رشد 4 /17‌درصدی نسبت به اسفند ۱۳۹۳ به ۸۷۷ هزار میلیارد تومان رسیده بود. در این مقایسه کاهش حداقل دودرصدی مشهود است. اما سپرده‌گذاری مدت‌دار به عنوان بخش اصلی سپرده‌های بانکی با کاهش بیشتری مواجه شده است. بر این اساس سپرده‌گذاری بلندمدت در آبان امسال نسبت به آبان سال گذشته 8 /27 درصد رشد داشته در حالی که در آبان سال قبل نسبت به ماه مشابه سال ۱۳۹۳ این رشد تا 4 /30 درصد گزارش شده بود. به هر ترتیب کارشناسان معتقدند با توجه به روند کاهشی نرخ‌های رشد اسمی نمی‌توان عنوان کرد این کاهش نشان از کاهش جذابیت سود بانکی دارد چراکه حجم سپرده‌های بانکی همچنان رو به افزایش است. اما آنچه در حال حاضر از اهمیت برخوردار است بحث سقف نرخ‌های سود است. به نظر می‌رسد عملاً با توجه به نظارت ضعیف بانک مرکزی سیاست تعیین سقف نرخ سود شکست خورده‌ است. در این میان علاوه بر مساله تغییرات حجم سپرده‌گذاری و تغییر ترکیب آن مساله مهمتر دیگر بحث نظارت‌هاست. کارشناسان معتقدند سلامت بانک‌ها در دو موضوع عملاً ضعیف است. یکی بحث مطالبات معوق و اینکه سرمایه کافی برای پوشش آنها وجود ندارد. دوم؛ بحث سودآوری آنهاست. سودآوری از همان شکست‌خوردن سیاست سقف نرخ سود نشات می‌گیرد. با توجه به اینکه بانک‌ها از کانال صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌شان یا دومرحله‌ای پرداخت کردن سود سپرده‌ها در حال حاضر سودهای موهوم توزیع می‌کنند به این امید که زیان انباشته‌شده در ترازنامه‌هایشان درنهایت با حمایت بانک مرکزی پوشش داده شود. در نتیجه در شرایط فعلی بانک‌ها به سمتی حرکت کرده‌اند که وضعیت سلامتشان چندان مناسب نیست.