به‌دور از ترحم

«دولت‌ها وظیفه دارند شهروندان را توانمند سازند. گاه توانمندسازی در این است که قید و بندی بر دست و پای خلاقیت، اراده آزاد و سرمایه‌های افراد برای مشارکت در زندگی اقتصادی و اجتماعی ننهند؛ و گاه توانمندسازی به این است که از فشار قید و بندهایی که طبیعت، جامعه و سیاست بر شهروندان نهاده‌اند بکاهند.» شاید این نخستین بار است که رئیس‌جمهوری ایران، با صراحت و فارغ از ترحم، درباره توانمندسازی معلولان سخن می‌گوید. چهارشنبه گذشته روز جهانی معلولان بود و پیام دکتر حسن روحانی در این روز نشانه‌هایی از تغییر رویکرد سیاستگذاران در مورد این قشر از شهروندان ایرانی داشت. باید واقع‌بین بود؛ بسیاری از معلولان به رغم برخورداری از قابلیت‌ها در گوشه‌های انزوا و در سایه ترحم اطرافیان‌شان روزگار می‌گذرانند.

اگر قرار باشد سخن از نمونه‌های بارز از معلولان به میان بیاید می‌توان از کسانی نام برد که در عرصه صنعت و هنر توانمندی‌هایشان را در جان و پیکر اثری صنعتی و هنری ریخته و در منظر نگاه دیگران می‌گذارند. افزون بر این چه بسیارند معلولانی که از بهره‌های هوشی بالایی برخوردارند و می‌توانند در عرصه‌های علمی اثر‌گذار باشند. اما بسیاری از همین صنعتگران و هنرمندان بالقوه در فراموشخانه ذهن دست‌اندرکاران اداره مملکت به فراموشی سپرده می‌شوند.

آنان فراموش می‌شوند، در حالی که بنا بر آمار انجمن دفاع از حقوق معلولان سه میلیون معلول در ایران وجود دارد و بر اساس آمارهای رسمی، روزانه ۱۱۰ نفر و ماهی ۳۵۰۰ نفر و در مجموع می‌توان گفت سالانه 40 هزار نفر به تعداد معلولان در ایران اضافه می‌شود. اگرچه شاید این آمار دقیق نباشد و تفاوت‌هایی میان اعداد و ارقام ارائه‌شده از سوی سازمان‌های متولی و انجمن‌های فعال وجود داشته باشد اما جملگی بر افزایش تعداد معلولان به‌طور سالانه در کشور گواهی می‌دهند.

به رغم آنچه در قانون جامعه حمایت از معلولان مبنی بر اختصاص حداقل سه درصد از مجوزهای استخدامی به این قشر آمده است، معلولان در این سال‌ها نتوانسته‌اند جایگاه شایسته در بازار کار کسب کنند. در این صورت کمتر از بهره بیمه و مزایای دوران بازنشستگی در دوران پیری بهره‌مند خواهند شد. اکنون که در بازار کار، اقبال چندانی برای ورود آنان نیست، ای کاش دست کم بر اساس آنچه رئیس‌جمهوری در پیام خود به آن اشاره کرده است، سیاست‌ها در این دولت به گونه‌ای تدوین شود که دست کم قید و بندها را از دست و پای خلاقیت و اراده آزاد آنان باز کند تا آنان خود برای مشارکت اقتصادی و اجتماعی پیش‌قدم شوند؛ کارآفرین شوند...