تاریخ انتشار:
چرا سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر با نارضایتی همراه شد؟
سیر نزولی
سیمرغ‌های جشنواره سی و پنجم فیلم فجر پر کشیدند و بر دوش منتخبان این دوره مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور نشستند.
سیمرغ‌های جشنواره سی و پنجم فیلم فجر پر کشیدند و بر دوش منتخبان این دوره مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور نشستند. جشنواره‌ای که این بار بیش از گذشته دستخوش اختلافات، ناهماهنگی‌ها و حواشی شد و جدل‌های رسمی، غیررسمی و آشکار و پنهان بیش از حد معمول را تجربه کرد. چه در فرم و چه در محتوا، این بار تفاوت نگاه‌ها بیش از گذشته خود را به رخ کشید و در پاره‌ای موارد، حاشیه به جای متن نشست. از فیلم‌های برگزیده‌شده از سوی هیات انتخاب و ترکیب آن گرفته تا داوری‌ها، مضامین فیلم‌های راه‌یافته به بخش مسابقه که ماحصل نگاه متولیان سینمایی کشور ارزیابی شد تا بی‌نظمی‌های عجیب اجرایی و حتی بلیت‌فروشی و ایجاد سامانه‌ای جدید که نارضایتی‌هایی را در پی داشت. از نشست‌های رسانه‌ای بعد از نمایش آثار در کاخ جشنواره که از کارکرد اصلی خود فاصله گرفته بود تا بر هم خوردن قواعد مرسوم در جشنواره‌های سینمایی. این رویداد هنری آرام‌آرام به 40سالگی خود نزدیک می‌شود و این گذر سال‌ها، باید پختگی، آرامش و تثبیت روال برگزاری را به ارمغان آورده باشد. اما به دلایل مختلف، اضلاع مختلف مثلث برگزاری این رویداد یعنی سیاستگذاران و مجریان، شرکت‌کنندگان و
مخاطبان، هر سال وارد مجادله می‌شوند که به باور ناظران، ریشه در نپذیرفتن ماهیت این فستیوال دارد. این یک موضوع پذیرفته شده است که سینما در ایران پدیده‌ای به شدت متاثر از تحولات اجتماعی و سیاسی و البته نگرش حاکم بر دولت در مقطع فعالیت آن است. به همین دلیل می‌توان رد پای فضای حاکم بر کشور در دوره‌های مختلف سیاسی از دوران ابتدای انقلاب تا دوران جنگ، و مقاطع سازندگی، اصلاحات و دوران خاص محمود احمدی‌نژاد را در مضامین فیلم‌ها جست‌وجو کرد. رویکرد شورای پروانه ساخت و نمایش و جهت‌گیری حمایت‌های مالی دولتی از فیلم‌ها از سوی بنیاد سینمایی فارابی در قالب وام و سرمایه‌گذاری مشترک، ویترین یک‌ساله آن سال کشور را شکل داده‌اند.جشنواره فیلم فجر در دولت‌های نهم و دهم به سبب اختلافات در خانواده سینما و درگیری‌های رئیس سازمان سینمایی وقت با خانه سینما به سمتی رفت که ماحصل آن غیبت برخی بزرگان سینما و البته جوانان صاحب تکنیک و دغدغه‌مند در سال‌های 88 تا 91 بود. مهجوری فیلمسازانی که نقادی را جزء جدایی‌ناپذیر ذات سینما ارزیابی می‌کردند و پذیرش ساخت آثار خنثی را به مفهوم تهی کردن شیء از ذات آن می‌دانستند، گلایه بازیگرانی که مدعی
بودند نپذیرفتن بازی در فلان اثر سینمایی سفارش‌شده باعث قرار گرفتن نام آنان در لیست سیاه شده بود. تکرار مضامین و مخابره نشدن تصویر واقعی از جامعه بر پرده نقره‌ای، قابل کتمان نبود. از سوی دیگر، لطمه به بنیه اقتصادی خانوار که در سال‌های 90 تا 92 به دلیل جهش نرخ ارز، تورم بالا و تحریم‌های اقتصادی به اوج خود رسید، از مخاطبان سینما کاست. رویداد انتخابات سال 92 و پیروزی حسن روحانی که دولت فرهنگی به جای فرهنگ دولتی را ترویج می‌کرد، این امیدواری را پدید آورد که سینما، روزهای بهتری را تجربه کند. طرفه آنکه جشنواره در همان دو سال ابتدایی، شرایطی بهتر از دو سال انتهایی داشت و در سال پایانی دولت یازدهم، در نقطه‌ای غیرمنطبق با آرمان‌ها و آرزوها ایستاد و سیر نزولی طی کرد. چرایی این اتفاق، نیازمند آسیب‌شناسی و کنار گذاشتن تعارفات معمول در حوزه سینما درسطح خرد و بخش فرهنگ کشور در سطح کلان است.
دیدگاه تان را بنویسید