تاریخ انتشار:
مناطق در معرض فرونشست چه سرنوشتی پیدا می‌کنند؟
زمین مرده
حدود ۹ سال پیش، یعنی در سال ۱۳۸۷، وب‌سایت نشنال جئوگرافیک، طی گزارشی از افت آب‌های زیرزمینی و طول و عرض فرونشست‌های شکل‌گرفته در دشت‌های ایران نوشت. از اینکه، نیاز ایران به آب فزاینده بود و این نیاز، منجر به برداشت بیشتر از آب‌هایی شده که جایگزین نشده است. به نوشته موسسه نشنال جئوگرافیک، سطح آب‌های زیرزمینی ایران در ۱۵ سال منتهی به سال ۱۳۸۷ به طور متوسط سالانه نزدیک به ۵ / ۱ فوت، یعنی نیم متر در هر سال افت کرده است.
حدود 9 سال پیش، یعنی در سال 1387، وب‌سایت نشنال جئوگرافیک، طی گزارشی از افت آب‌های زیرزمینی و طول و عرض فرونشست‌های شکل‌گرفته در دشت‌های ایران نوشت. از اینکه، نیاز ایران به آب فزاینده بود و این نیاز، منجر به برداشت بیشتر از آب‌هایی شده که جایگزین نشده است. به نوشته موسسه نشنال جئوگرافیک، سطح آب‌های زیرزمینی ایران در 15 سال منتهی به سال 1387 به طور متوسط سالانه نزدیک به 5 /1 فوت، یعنی نیم متر در هر سال افت کرده است. در این گزارش آمده است که برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب، به فرونشست در دشت‌ها و ترک‌خوردگی ساختمان‌ها منتهی شده است. احتمالاً 9 سال پیش، این ترک‌ها و این چاله‌ها چندان عمیق نبوده که به چشم ما ایرانی‌ها نیامده است. به احتمال بسیار، ذهن سیاستگذاران نیز در مقطعی که این پدیده، در ابعاد کوچک‌تری رخ نشان می‌داد، معطوف طرح‌ها و برنامه‌هایی با ثمرات آنی و در‌بر‌دارنده منافع کوتاه‌مدت بوده است. نتیجه آنکه، فرونشست زمین در کشور چنان شتاب گرفته که هر لحظه در گوشه‌گوشه این سرزمین می‌تواند حادثه‌ای جبران‌ناپذیر ایجاد کند. صاحب‌نظران حوزه محیط‌زیست بر این باورند که دشتی که دچارفرونشست شده مرده تلقی می‌شود.
چندی پیش، کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران روی این مساله دست گذاشت و با دعوت از کارشناسان وزارت نیرو و سازمان زمین‌شناسی به بررسی این موضوع پرداخت. کاوه زرگران رئیس این کمیسیون، با اشاره به اهمیت پدیده فرونشست در دشت تهران گفته است که در کل، حدود 120 کیلومتر خط راه‌آهن و 25 کیلومتر از خطوط مترو، حدود 200 کیلومتر اتوبان‌های بین‌شهری، حدود 2300 کیلومتر راه‌ها و معابر شهری و بین‌شهری اصلی و فرعی، دو انبار مواد نفتی و سوختی و 44 جایگاه پمپ‌بنزین و 15 جایگاه پمپ گاز، هفت ایستگاه گاز، 30 کیلومتر طول خطوط لوله نفت و نیز بیش از 70 کیلومتر خطوط فشار قوی و بیش از 200 کیلومتر خطوط اصلی گاز در محدوده خطر (ریسک) فرونشست تهران قرار دارد. حال آنکه به گفته کارشناسان، گستره نشست دشت شهریار بیشترین سرعت را تجربه کرده و بخش‌هایی از مناطق 16 تا 20 تهران را در‌بر گرفته و در معرض ریسک بالا قرار داده است. این ریسک بالا در سال‌های اخیر چندین بار برای پایتخت‌نشینان عینیت یافته است؛ آنگاه که ناگهان گودالی بزرگ در خیابان‌های تهران سبز شده و چند خودرو و انسان را بلعیده است. مانند ماجرای نشست زمین و ریزش تونل مترو در میدان
قیام تهران که طی آن، یک کارگر افغان و یک آتش‌نشان جان باختند. یا حفره‌ای با عمق پنج متر و طول 10 متر که در محدوده مولوی تهران پدیدار شد. البته فروچاله‌های ایجادشده در مناطق مرکزی تهران، بیشتر به دلایلی چون ساخت تونل‌های درون‌شهری و ریزش سقف قنات‌ها و نشت و فرار آب رخ داده و ماهیت آن با فرونشست‌های زمین در دشت‌های اطراف تهران متفاوت است. با این حال، این فقط تهران نیست که در معرض فروریزش قرار گرفته است. برآوردها نشان می‌دهد سالانه حدود دو متر سطح آب‌های زیرزمینی نزدیک به 60 دشت اصلی در مرکز ایران افت می‌کند و این در حالی است که وجود چاه‌های غیرمجاز در کنار استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، این بحران را در تمام مناطق کشور تشدید کرده است. مناطق در معرض فرونشست چه سرنوشتی پیدا می‌کنند؟
دیدگاه تان را بنویسید