انرژی از‌دست‌رفته
چرا ایران با وجود اقتصاد غیرصنعتی تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای است؟
جواد حیدریان: ایران سرزمینی پر از انرژی است. از انرژی‌های فسیلی مثل ذخایر گاز و نفت و زغال‌سنگ گرفته تا انرژی‌های تجدیدپذیر که به نام انرژی‌های پاک از آنها اسم برده می‌شود. به روایتی حتی کم‌تابش‌ترین نقطه ایران که مناطق شمالی حاشیه دریای مازندران را شامل می‌شود، از پرتابش‌ترین مناطق اروپا ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر بیشتری دارد. با این حال ایران یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان سوخت‌های فسیلی است ولی سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های نو در این کشور به کندی صورت می‌گیرد و اساساً به آن توجهی نمی‌شود. با این حال افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای در ایران، موقعیت ما را نیز از منظر محیط زیستی با چالش مواجه کرده است. توافق‌نامه پاریس در حالی ایران را جزو کشورهای آلاینده گازهای گلخانه‌ای متعهد به انجام یکسری کارها کرده که ایران کشوری صنعتی نیست و در مقایسه با اقتصادهای صنعتی، تولیدی در اقتصاد ایران صورت نمی‌گیرد. اما چرا ما مصرف‌کننده سوخت فسیلی و تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در سطح کشورهای پرمصرف جهان هستیم؟ دلیل مساله روشن است. در ایران انرژی ارزان و حتی رایگان است. میزان مصرف انرژی ارزان سبب شده دولت به فکر سازوکارهای مدیریت مصرف نباشد و فرهنگ رفتاری مردم در مصارف خانگی از یک‌سو و ولنگاری مصرف در صنایع کشاورزی و حمل‌ونقل و... از سوی دیگر سبب شده ایران کشوری از نظر انرژی پرمصرف باشد. بسیاری معتقدند وقتی ایران ظرفیت بالایی در سوخت‌های فسیلی دارد و ممکن است در آینده این سوخت‌ها از انتفاع بیفتند چرا نباید مصرف کند؟ اما آیا عدم مدیریت سرزمین و آلودگی حاصل از تولید و مصرف سوخت‌های فسیلی تحمیل هزینه به جامعه و ایران نیست؟ در نظر نگرفتن هزینه‌های اجتماعی مصرف بالای انرژی خود یکی از معضلات این روزهای ایران است. شرکت بی‌پی در گزارشی وضعیت مصرف انرژی در ایران را به چالش کشیده است. «در حالی که اقتصاد ایران تقریباً یک‌دهم اقتصاد آلمان است، مصرف انرژی دو کشور تقریباً به یک اندازه است.»
شرکت بی‌پی در گزارش جدید سالانه خود می‌گوید ایران در سال گذشته میلادی ۳۴ /12 «اگزاژول» (15 /2 میلیارد بشکه معادل نفت خام) انرژی مصرف کرده که نسبت به سال قبل از آن 3 /4 درصد افزایش نشان می‌دهد. متوسط رشد مصرف سالانه انرژی در ایران طی ۱۰ سال گذشته 2 /3 درصد بوده که دو برابر متوسط رشد مصرف جهانی است. متوسط رشد اقتصادی سالانه ایران در ۱۰ سال گذشته بنابر آمارهای بین‌المللی و مرکز پژوهش‌های مجلس تقریباً معادل صفر بوده است. تنها آمریکا، چین، هند، روسیه، ژاپن و کانادا مصرف انرژی بالاتری از ایران طی سال گذشته میلادی داشته‌اند. بر اساس برآورد شرکت بی‌پی 5 /97 درصد مصرف انرژی ایران از محل انرژی‌های فسیلی است.
