سفر به سلامت

نرگس حافظی: گردشگری به‌مثابه یک صنعت، که در آن گروهی از بنگاه‌ها و مشاغل به ارائه محصولات و خدمات یکسانی اشتغال دارند، رشد کمی و کیفی چشمگیری در جهان پیدا کرده، تا جایی که این صنعت پیچیده، در طول نیم‌قرن اخیر توانسته است فرصت‌های شغلی بسیاری در بخش‌های مختلفی چون حمل‌ونقل، هتلداری، غذا و نوشیدنی، صنایع‌دستی و... ایجاد کند. ورود گردشگران به مقاصد مختلف علاوه بر کاستن از آمار بیکاری، آثار مثبت و فراوان دیگری مثل رونق مقاصد ورودی، بالا رفتن آمار صادرات، رشد سرمایه‌گذاری‌های جدید، افزایش میزان تولید ناخالص داخلی کشورها و زیادشدن سهم آنان در تجارت جهانی را در پی دارد؛ بسیاری از کشورهای جهان کوشیده‌اند تا با فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم برای رونق توریسم، سهم این صنعت را در اقتصاد خود افزایش دهند و موانع پیش روی گسترش گردشگری را در سرزمین‌های خود از میان بردارند. پیش از شیوع ویروس کرونا، کشورهای زیادی ا‌ز جمله همسایگان ایران، حساب ویژه‌ای روی گردشگران خود باز می‌کردند و توریسم را ابزاری می‌دانستند که می‌توان با بهره‌گیری از آن به توسعه پایدار دست‌یافت. ترکیه، همسایه غربی ایران، طبق آمار اعلام‌شده از سوی وزارت فرهنگ و گردشگری این کشور، با جذب 18 میلیون گردشگر خارجی در نیمه اول سال 2019 میلادی توانسته بود به درآمدی بیش از 6 /12 میلیارد دلار دست پیدا کند. سهم ایران اما چندان زیاد نبود. نیمه‌های سال گذشته بود که مجمع جهانی اقتصاد، ایران را ارزان‌ترین مقصد گردشگری در بین ۱۴۰ کشور جهان معرفی کرد، اما رئیس اتاق بازرگانی ایران مدتی بعد، از واقعیتی تلخ پرده برداشت؛ او با بیان اینکه درآمد جهانی حاصل از صنعت گردشگری به بیش از ۱۵۰۰ میلیارد دلار رسیده و سالانه بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر گردشگر در سراسر جهان رفت‌وآمد می‌کنند، اذعان داشت سهم ایران از این بازار بسیار محدود است و تنها حدود نیم درصد از کل این صنعت مهم را به خود اختصاص داده است. در ماه‌های نخست سال 2020 میلادی بود که اوضاع گردشگری در ایران وخیم‌تر از قبل شد و همزمان ورق برای بسیاری از کشورهای توریستی دیگر هم برگشت؛ شیوع ویروس کرونا هتل‌ها و موزه‌ها را بست، جاذبه‌های گردشگری نقاط مختلف جهان را به تعطیلی کشاند، پروازهای بسیاری را لغو کرد و در یک جمله، گردشگری را از نفس انداخت. «سازمان جهانی گردشگری» (UNWTO) در یکی از گزارش‌های اخیر خود رشد گردشگری ایران در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰ را منفی 8 /15 اعلام کرد و هشدار داد بحران همه‌گیری ویروس کرونا میلیون‌ها شغل در صنعت توریسم را با خطر نابودی مواجه کرده و به خسارت ۹۱۰ تا ۱۲۰۰ میلیارددلاری و نابودی ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون شغل مرتبط با گردشگری منتهی خواهد شد.1

 نزدیک شدن تابستان و آغاز فصل سفرها در کنار کمرنگ شدن محدودیت‌های اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا، بهانه‌ای شد تا در پرونده‌ای بررسی کنیم که صنعت گردشگری چگونه می‌تواند به حیات خود ادامه دهد.

پی‌نوشت:

1- خبرگزاری ایسنا، 19 اردیبهشت 1399.